Ποια είναι η πρώτη αντίδρασή μας όταν διαισθανόμαστε ότι είμαστε στην αρχή κρυολογήματος; Πιθανότατα το να πάρουμε βιταμίνη C. Και συνήθως, όταν αποφασίζουμε να καταπολεμήσουμε με αυτόν τον τρόπο το επερχόμενο κρυολόγημα, δεν καταφεύγουμε μόνο σε χυμούς πορτοκαλιού αλλά και σε πρόσθετα διατροφής. Το βασικό ερώτημα που τίθεται λοιπόν είναι πόση επιστημονική αλήθεια κρύβεται πίσω από την κοινή πεποίθηση ότι η βιταμίνη C θα μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε όρθιοι ένα κρυολόγημα ή θα μειώσει την ένταση των ενοχλητικών συμπτωμάτων του. Πολύ φοβούμαι ότι οι υπέρμαχοι του θαυματουργού σκευάσματος θα απογοητευθούν: μακράν του να είναι τεκμηριωμένη η δράση της βιταμίνης C στην καταπολέμηση του κρυολογήματος, οι υπερβολές στην κατανάλωσή της, ενδεχομένως, μπορεί να είναι και επιζήμιες για κάποιους από εμάς.
Για λόγους οι οποίοι δύσκολα εξηγούνται επιστημονικά η βιταμίνη C έχει κερδίσει ένα status υπερφαρμάκου. Στη συνείδηση του μέσου ατόμου μερικές ταμπλέτες βιταμίνης C είναι ικανές να βοηθήσουν τον καταπονημένο οργανισμό να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες του χειμώνα. Και όχι μόνο: στις ΗΠΑ έχει ιδρυθεί το Ιδρυμα της Βιταμίνης C (Vitamin C Foundation), από την ιστοσελίδα του οποίου στο Διαδίκτυο μπορεί κανείς να μάθει ότι η βιταμίνη αυτή είναι το φάρμακο εναντίον όλων σχεδόν των ασθενειών, του AIDS συμπεριλαμβανομένου!
Στην ίδια ιστοσελίδα μπορεί κανείς να διαβάσει άρθρο του βραβευμένου με Νομπέλ χημικού Linus Pauling στο οποίο υποστηρίζεται ότι οι καρδιοπάθειες δεν είναι τίποτε άλλο από ένα χρόνιο σκορβούτο και πως αυτές θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με καθημερινή λήψη μεγαποσοτήτων βιταμίνης C. Ο Linus Pauling υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες της εγκαθίδρυσης της βιταμίνης C στη συνείδηση του μέσου ανθρώπου ως πανάκειας για όλες τις ασθένειες. Ο ίδιος ο επιφανής επιστήμονας ελάμβανε περί τα 6.000 mg ημερησίως, ενώ υποστήριζε ότι το ελάχιστο που θα πρέπει να λαμβάνει κανείς είναι 3.000 mg.
Ο Linus Pauling έκανε τις απόψεις του γνωστές εδώ και μία δεκαετία. Από τότε καμία έρευνα δεν μπόρεσε να αποδείξει την ορθότητά τους. Αντιθέτως κατεδείχθη ότι ποσότητες της τάξεως των 500 mg ημερησίως ήταν ικανές να προκαλέσουν προβλήματα στις καρωτιδαίες αρτηρίες, ενώ η χρονία υπερκατανάλωσή της μπορεί να προκαλέσει τον σχηματισμό λίθων στους νεφρούς. Μελέτες όπως αυτές φαίνεται όμως ότι δεν είναι ικανές να αποκαθηλώσουν τη βιταμίνη C από το βάθρο της. Ετσι παρατηρείται συνεχώς μια αυξανόμενη ζήτηση των σκευασμάτων βιταμίνης C, για τα οποία ξοδεύονται τεράστια ποσά…
Οι πιθανότητες να ξοδεύουμε άδικα τα χρήματά μας όσοι από εμάς αυτοβούλως καταφεύγουμε στη βιταμίνη C (προφανώς δεν ισχύει το ίδιο για εκείνους οι οποίοι τη λαμβάνουν μετά από σύσταση του γιατρού τους) είναι πολύ μεγάλες. Πράγματι ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να συνθέσει αυτή τη βιταμίνη.
Ωστόσο επί χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι πέτυχαν να τη λαμβάνουν από τη διατροφή τους σε ποσότητες οι οποίες εξασφάλιζαν την καλή λειτουργία του οργανισμού τους. Εξάλλου δεν είναι βέβαιον ότι τα σκευάσματα έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα με τη βιταμίνη C που λαμβάνουμε από τα τρόφιμα καθώς έχει διαπιστωθεί ότι τα υπόλοιπα συστατικά που υπάρχουν σε αυτά βοηθούν στην απορρόφησή τους. Οσο για το επιχείρημα που θέλει τον σημερινό τρόπο ζωής να δυσκολεύει τις προσπάθειές μας για μια ισορροπημένη διατροφή, υπάρχει και ο αντίλογος που λέει ότι καμία κακή δίαιτα δεν γίνεται καλή επειδή τη ραίνουμε με βιταμίνες.
Πέντε ερωτήσεις και απαντήσεις για τα καλά, τα άσχημα και τα ανώφελα
1. Τι είναι η βιταμίνη C;
Η βιταμίνη C ή αλλιώς ασκοβρικό οξύ αποτελεί ένα από τα απαραίτητα στοιχεία της διατροφής μας. Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να τη συνθέσει και για τον λόγο αυτόν πρέπει να την προσλάβει από τα τρόφιμα.
2. Ποιες είναι οι λειτουργίες της στον οργανισμό;
Η βιταμίνη C συμμετέχει σε μια σειρά διεργασίες οι οποίες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη και την καλή λειτουργία του ανθρωπίνου οργανισμού.
3. Τι προκαλεί η έλλειψη της βιταμίνης C;
Η χρονία έλλειψη βιταμίνης C προκαλεί σκορβούτο. Πρόκειται για μια κατάσταση στην οποία οι μύες αδυνατίζουν, τα ούλα πρήζονται και ματώνουν (σε προχωρημένες περιπτώσεις παρατηρείται και απώλεια των δοντιών), τα τραύματα δεν επουλώνονται εύκολα και γενικότερα υφίσταται μια εξασθένηση του οργανισμού.
4. Πόση βιταμίνη C χρειαζόμαστε;
Γενικά ο οργανισμός δεν απαιτεί παρά μικρές ποσότητες βιταμίνης C. Οι ανάγκες όμως κάθε ατόμου ποικίλλουν. Για παράδειγμα, οι εγκυμονούσες χρειάζονται μεγαλύτερες ποσότητες. Το ίδιο ισχύει και για τους καπνιστές καθώς το κάπνισμα φαίνεται ότι σκοτώνει τη βιταμίνη C. Κατά καιρούς αρμόδια όργανα προσδιορίζουν το ελάχιστο αναγκαίο ποσό βιταμίνης C που χρειαζόμαστε. Εκείνο όμως που είναι σημαντικό να θυμάται κανείς είναι ότι πρόκειται για μια ουσία η οποία δεν αποθηκεύεται από τον οργανισμό. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι αν χθες λάβαμε διπλάσια ποσότητα από την απαιτούμενη σήμερα θα πρέπει και πάλι να φροντίσουμε να υπάρχει βιταμίνη C στη διατροφή μας καθώς το χθεσινό περίσσευμα έχει αποβληθεί.
5. Από ποιες τροφές λαμβάνουμε τη βιταμίνη C;
Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C είναι τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ), τα πράσινα λαχανικά (πιπεριές, μπρόκολα), οι ντομάτες και οι πατάτες με τη φλούδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η βιταμίνη C είναι υδαροδιαλυτή και ευαίσθητη στη θερμοκρασία, γεγονός το οποίο θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την παρασκευή των τροφών.
Ετσι τα ωμά λαχανικά είναι προτιμότερα από τα βρασμένα. Αλλά αν πρέπει κανείς να βράσει τα λαχανικά, όπως π.χ. το μπρόκολο, θα πρέπει να θυμάται ότι η παρασκευή στον ατμό είναι προτιμότερη από το σύνηθες βράσιμο.
Αν πάλι πρέπει να καταφύγουμε στο βράσιμο, θα πρέπει να θυμόμαστε να μην τα διατηρούμε στο νερό για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα γιατί η βιταμίνη C (ως υδατοδιαλυτή) θα περάσει στο νερό και πιθανότατα στον νεροχύτη…
