Η ζωή κάνει κύκλους και παίζει ιδιαίτερα παιχνίδια, όπως συνέβη στην περίπτωση του Γιάννη Δραγασάκη. Ηταν 27 Φεβρουαρίου του 1991 όταν στην Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ –που διαμορφώθηκε από το 13ο συνέδριο –έχασε τη μάχη για την ηγεσία του κόμματος, μετά την παραίτηση του Γρηγόρη Φαράκου, από την Αλέκα Παπαρήγα για τέσσερις ψήφους.

Συμπτώσεις, συμμαχίες και παράλληλες πορείες

Ο Ι. Δραγασάκης, υποστηριζόμενος από την «ανανεωτική» πτέρυγα, συγκέντρωσε 53 ψήφους έναντι 57 που έλαβε η Αλέκα Παπαρήγα, υποστηριζόμενη από τον Χαρίλαο Φλωράκη και η οποία εξελέγη –για πρώτη φορά γυναίκα σε τόσο υψηλό κομματικό αξίωμα –γενική γραμματέας του ΚΚΕ. Ακριβώς 27 χρόνια μετά, την περασμένη Τρίτη, την ίδια ημερομηνία (27 Φεβρουαρίου), με την παραίτηση και του Δημήτρη Παπαδημητρίου που ακολούθησε τη σύντροφό του Ράνια Αντωνοπούλου λόγω της υπόθεσης με το επίδομα ενοικίου που ελάμβανε η δεύτερη, άνοιξε η συζήτηση για τον ανασχηματισμό που έφερνε στο προσκήνιο τον Ι. Δραγασάκη. Ο ίδιος το είχε μάθει ότι θα πήγαινε στο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης μετά την επιστροφή του Πρωθυπουργού από την Τρίπολη και την ομιλία του στο περιφερειακό αναπτυξιακό συνέδριο.

Η άλλη σύμπτωση είναι ότι από τους πρώτους κυβερνητικούς παράγοντες, εκτός βεβαίως του Πρωθυπουργού, που πληροφορήθηκαν –παράλληλα με την αντιπροεδρία της κυβέρνησης –την ανάληψη του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης ήταν ο Θανάσης Καρτερός. Ο νυν επικεφαλής του γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού ήταν μαζί με τον Μίμη Ανδρουλάκη, τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, τη Μαρία Δαμανάκη, τον Αλέκο Αλαβάνο κ.ά. από τα στελέχη του ΚΚΕ που τον στήριξαν στην αναμέτρηση με την Αλέκα Παπαρήγα.
Η τρίτη σύμπτωση είναι ότι βρέθηκε και πάλι στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, όπου είχε τοποθετηθεί ως αναπληρωτής υπουργός την περίοδο της οικουμενικής κυβέρνησης (ΝΔ – ΠαΣοΚ και Συνασπισμός) με πρωθυπουργό τον Ξενοφώντα Ζολώτα. «Οι συμπτώσεις της ζωής που παίζει παιχνίδια» έλεγε σε συνομιλητές του λίγη ώρα μετά την παράδοση-παραλαβή του υπουργείου από τον Δ. Παπαδημητρίου.
Ο Ι. Δραγασάκης, επικεφαλής και συντονιστής στο Οικονομικό Τμήμα της ΚΕ του ΚΚΕ και εκ των αγαπημένων παιδιών του Χ. Φλωράκη, παρά το γεγονός ότι ο ιστορικός ηγέτης της κομμουνιστικής Αριστεράς προτίμησε την Αλέκα Παπαρήγα εν τέλει, αποχωρεί μαζί με άλλα κεντρικά στελέχη της Ανανεωτικής Πτέρυγας του ΚΚΕ (Μ. Ανδρουλάκης, Ν. Χουντής, Δ. Στρατούλης, Θ. Καρτερός, Στ. Λεουτσάκος, κ.ά. που ίδρυσαν την Κίνηση Νέας Αριστεράς) και οδεύουν προς τον Συνασπισμό, πρόεδρος του οποίου ήταν η Μαρία Δαμανάκη.
Μαζί με τον Θ. Καρτερό, τον Π. Λαφαζάνη κ.ά. ζητούν στα τέλη του 1992 αριστερή στροφή του Συνασπισμού, αλλά η Μαρία Δαμανάκη διαφωνεί, ενώ αυτή η εσωκομματική ένταση δημιουργεί το Αριστερό Ρεύμα που βρέθηκε απέναντι στην τότε πρόεδρο του κόμματος και τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη, καθώς πρότεινε την καταψήφιση της Συνθήκης του Μάαστριχτ.
Η ομάδα στην οποία ανήκε ο Ι. Δραγασάκης ηττάται και στη μάχη για τη διαδοχή της Μαρίας Δαμανάκη, καθώς στηρίζει τον Αλέκο Αλαβάνο που χάνει στον δεύτερο γύρο από τον Νίκο Κωνσταντόπουλο. Ωστόσο, παρά την ήττα, το Ρεύμα διευρύνεται με την έλευση από το ΚΚΕ Εσωτερικού και στελεχών με κεντρικό ρόλο σήμερα στην κυβέρνηση και στον ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο Νίκος Βούτσης, ο Αλέκος Φλαμπουράρης, ο Πάνος Σκουρλέτης, ο Στέλιος Παππάς (πατέρας του υπουργού Νίκου Παππά), ο Αριστείδης Μπαλτάς (εκ των πιο στενών φίλων του Γ. Δραγασάκη) κ.ά.
Επειτα από μια μακρά εσωκομματική περίοδο (παραίτηση Ν. Κωνσταντόπουλου το 2005 μετά τις ευρωεκλογές, την εκλογή Αλαβάνου στην ηγεσία του Συνασπισμού και την αναρρίχηση Τσίπρα στην ηγεσία του κόμματος), το Ρεύμα –στο οποίο υπήρξε συνοδοιπόρος και ο νυν Πρωθυπουργός ως πρόεδρος της Νεολαίας του Συνασπισμού και μέλος της Πολιτικής Γραμματείας –αποδυναμώνεται σταδιακά και το 2009 διασπάται.
Ο Ι. Δραγασάκης, μαζί με τους Αλ. Τσίπρα –αν και δεν είχε καθοριστική παρουσία -, Δημήτρη Βίτσα, Ν. Βούτση, Π. Σκουρλέτη, Αλ. Φλαμπουράρη, αποχωρεί λόγω διαφωνιών και όλα παίρνουν σιγά-σιγά τον δρόμο τους, με τη σταδιακή άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ. Ουσιαστικά όμως οι προαναφερόμενοι είναι οι «σωματοφύλακες» του Αλ. Τσίπρα στην πορεία προς την πρωθυπουργία.

Η κυριαρχία της «ομάδας Μπανιά»

Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι επί της ουσίας τον κυρίαρχο ρόλο είχε –κυρίως μετά την κρίση του 2015 και την αποχώρηση των προερχόμενων από το ΚΚΕ κυβερνητικών στελεχών και βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ –και έχει η «ομάδα Μπανιά», οι συνοδοιπόροι του αρτινού άλλοτε γραμματέα του ΚΚΕ Εσωτερικού που μετεξελίχθηκε σε ΑΚΟΑ Γιάννη Μπανιά. Ο Ι. Δραγασάκης, αν και πορεύτηκε μαζί τους επί πολλά χρόνια, είναι ανεξάρτητος πόλος και ως τέτοιος πλέον λογίζεται στο εσωκομματικό πεδίο, ενώ ο ρόλος του ως αντιπροέδρου της κυβέρνησης, σε συνδυασμό με το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, τον ενισχύει ποικιλοτρόπως.

Οι προτεραιότητες και οι ρόλοι του αντιπροέδρου

Ο Ι. Δραγασάκης, ο θυμόσοφος βετεράνος της τεχνοκρατικής Αριστεράς, όπως τον χαρακτηρίζουν διάφορα επίσης ιστορικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, αποτελεί το πρόσωπο πάνω στο οποίο ο Αλ. Τσίπρας στήριξε πολλά ως προς την κατάρτιση του κυβερνητικού προγράμματος και τώρα είναι αυτός που έχει αναλάβει τη σύνταξη του εθνικού σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης για τη μεταμνημονιακή περίοδο.

Ο Ι. Δραγασάκης, που χαρακτήρισε περίοδο βίαιης ωρίμασης του ΣΥΡΙΖΑ την πρώτη φάση της διακυβέρνησης, πάντα είχε την ευθύνη της κατάρτισης των οικονομικών προγραμμάτων, όπως και τώρα στον ΣΥΡΙΖΑ, από την εποχή ακόμη που ήταν στο ΚΚΕ και είχε την εποπτεία του οικονομικού τομέα. Αξιοσημείωτο είναι ότι στα μέσα της δεκαετίας του 1980, όταν το ΚΚΕ διεκδικούσε επί ίσοις όροις τουριστικούς δήμους, αποτέλεσε σημείο αναφοράς η μελέτη του για τον τουρισμό, την οποία συνέταξε με τον οικονομολόγο Διονύση Μαγκλιβέρα.

Το μεγάλο στοίχημα για τον ίδιο τώρα είναι η επόμενη – μεταμνημονιακή – ημέρα της χώρας και θέτει ως προτεραιότητα, όπως λέει σε συνομιλητές του, να τρέξουν πολύ γρήγορα η κυβέρνηση, η δημόσια διοίκηση, οι τράπεζες, οι δημόσιοι οργανισμοί και οι τράπεζες. Και αυτό διότι, όπως υπογραμμίζει στους συνομιλητές του, αυτά που θα γίνουν τους επόμενους έξι μήνες, έως τη λήξη του τρίτου προγράμματος τον Αύγουστο, μπορούν να επηρεάσουν τα επόμενα 10 χρόνια.

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης εστιάζει στον συντονισμό της κρατικής μηχανής ώστε να υπάρξει διάχυση των καρπών της ανάπτυξης στην κοινωνία και χρησιμοποιεί τη φράση «η ανάπτυξη είναι μια κοινωνική διαδικασία και πρέπει να την κοινωνικοποιήσουμε».

Ο Πρωθυπουργός δίνει ιδιαίτερη σημασία στον ρόλο του, ο οποίος θα είναι εξισορροπητικός προς πολλές εσωκομματικές και ενδοκυβερνητικές πλευρές με φιλοδοξίες – επί της ουσίας θα κάνει τον διαιτητή – και πάνω του στηρίζεται η προσπάθεια για επιτάχυνση της ανάπτυξης.

Επελέγη από τον Πρωθυπουργό ως στέλεχος κοινής αποδοχής που δύναται να συγκεράσει αντικρουόμενες απόψεις και να ξεπεράσει ιδεοληψίες. Το Μέγαρο Μαξίμου ήθελε ηρεμία και όχι να υπάρξει τοποθέτηση ενός προσώπου (είτε της νεότερης γενιάς είτε υπουργού της γενιάς Τσίπρα) που θα μπορούσε να πυροδοτήσει εντάσεις, καθώς στόχος είναι η ομαλή λήξη της τέταρτης αξιολόγησης.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ