Η πολιτική λύση στο ελληνικό πρόβλημα είναι εντός της Ελλάδας και όχι στο εξωτερικό είναι το σαφές μήνυμα που στέλνει μέσω του «Βήματος της Κυριακής» ο πρόεδρος της ΝΔ Αντώνης Σαμαράς. Στην πρώτη μεγάλη μετεκλογική συνέντευξή του ο κ. Σαμαράς καλεί την κυβέρνηση να κυβερνήσει και να αφήσει στην άκρη τα επικοινωνιακά τεχνάσματα. Επίσης την κατηγορεί ότι υπέγραψε επέκταση του Μνημονίου αλλά δεν το παραδέχεται και αναφέρει ότι η δική του κυβέρνηση έβγαζε τη χώρα από το Μνημόνιο ενώ τώρα συμβαίνει το αντίθετο και προβλέπει πως έρχονται νέα μέτρα. Ακόμη δηλώνει την πρόθεση του κόμματός του να στηρίξει τη νέα συμφωνία, αλλά διαμηνύει στο Μέγαρο Μαξίμου να μη θεωρεί τη ΝΔ «δεδομένη». Παράλληλα, για τα εσωκομματικά της ΝΔ διαμηνύει ότι δεν είναι παντρεμένος με την καρέκλα, αλλά ξεκαθαρίζει πως δεν πρόκειται να εγκαταλείψει ούτε τη χώρα ούτε την παράταξη σε τόσο δύσκολες στιγμές.
Κύριε πρόεδρε, ποια είναι η εκτίμησή σας για την κυβέρνηση δύο μήνες μετά τις εκλογές; Τι πρόσημο βάζετε;
«Ακόμη δεν παρήγαγε κανένα έργο. Αφήνει τη χώρα ουσιαστικά ακυβέρνητη και εξαντλείται σε επικοινωνιακά τεχνάσματα. Ως πριν από λίγες ημέρες δεν είχε ορκίσει μια σειρά υπουργούς, δεν είχε μοιράσει αρμοδιότητες. Και κυρίως δεν παράγει νομοθετικό έργο. Πέρασε μόνο δύο νομοσχέδια, τα οποία στην ουσία αποτελούν αναδιατύπωση δικών μας πολιτικών. Πρώτον, το πολυδιαφημισμένο πακέτο για τη λεγόμενη ανθρωπιστική κρίση, που περιλαμβάνει όσα μέτρα είχαμε ήδη πάρει εμείς: κοινωνικά τιμολόγια της ΔΕΗ και της ΕΥΔΑΠ για αδύναμα νοικοκυριά, ασφαλιστική κάλυψη ανασφάλιστων, συσσίτια για τους άπορους που υπήρχαν και τώρα θα δίνονται σε κουπόνια κ.τ.λ., για τα οποία μάλιστα προέβλεψε ελάχιστο πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος, γιατί απλούστατα αφορούσαν μέτρα που είχαμε πάρει εμείς και που ήδη προβλέπονταν στον προϋπολογισμό. β) Και από την άλλη ο νόμος για τις 100 δόσεις που είναι παραλλαγή της δικής μας αντίστοιχης ρύθμισης. Κατά τα άλλα, τι ακριβώς θέλετε να βαθμολογήσω; Η οικονομία βουλιάζει στην ασφυξία και στην αβεβαιότητα και η κυβέρνηση ασχολείται με επικοινωνιακά τεχνάσματα που διαψεύδονται το ένα μετά το άλλο. Ξέρετε πού είναι το πρόβλημα; Οτι η νέα κυβέρνηση υπέγραψε επέκταση του Μνημονίου αλλά αρνείται να το παραδεχθεί. Και έτσι δεν μπορεί να εφαρμόσει καμία πολιτική. Γιατί, ακούστε, αυτά που τώρα υπέγραψε ακόμη τα αρνείται! Και αυτά που προεκλογικά υποσχέθηκε τα έχει ουσιαστικά εγκαταλείψει! Αυτά που ήθελε να κάνει δεν τα μπορεί! Και αυτά που μπορεί να κάνει δεν την αφήνουν οι δικοί της να τα κάνει».
Με βάση την εμπειρία σας και τις πληροφορίες που έχετε, ως πρώην πρωθυπουργός, κέρδισε κάτι στο Βερολίνο από την κυρία Μέρκελ;
«Το ελπίζω, αλλά να το δούμε. Χαίρομαι που τόσο γρήγορα ξέχασε τις ανοησίες που έλεγε περί… «μερκελιστών». Μένει, βέβαια, να δούμε τι τελικά πέτυχε, μόλις στείλει κοστολογημένα τα μέτρα που θα συμφωνήσει με τους «θεσμούς», δηλαδή με την τρόικα. Ολα τα άλλα είναι εφήμερες εντυπώσεις. Ζητούσε χαλάρωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στο θέμα των εντόκων. Δεν του την έδωσαν. Ζητούσε «πολιτική διαπραγμάτευση» και του απήντησαν εν χορώ ότι θα τηρήσει αυτά που υπέγραψε και μόνο τότε θα υπάρξει εκταμίευση. Εμένα με ενδιαφέρει να βγει η οικονομία από την αβεβαιότητα το ταχύτερο. Οσο όμως συνεχίζεται η αβεβαιότητα ο λογαριασμός μεγαλώνει συνεχώς! Και θα τον πληρώσουν όλοι».
Βρισκόμαστε κοντά σε πολιτική λύση επί του ελληνικού προβλήματος ή θα συνεχιστεί η αβεβαιότητα;
«Η πολιτική λύση βρίσκεται μέσα στην Ελλάδα και όχι στο εξωτερικό. Αν λάβουμε τις κρίσιμες και δύσκολες αποφάσεις για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και για να αποκατασταθεί η χρηματοδότηση της Ελλάδας, θα εξομαλυνθεί η κατάσταση. Αν όχι, τότε η αβεβαιότητα θα οδηγήσει σε πολύ πιο δύσκολες καταστάσεις. Γι’ αυτό και πιέζουμε να ληφθούν οι αποφάσεις που χρειάζονται. Και που η κυβέρνηση δυσκολεύεται να πάρει γιατί άλλα έταζε προεκλογικά, άλλα έλεγε μετεκλογικά και τα ακριβώς αντίθετα καλείται να κάνει τώρα».
Η νέα συμφωνία που ενδέχεται να υπάρξει γιατί επιμένετε ότι θα φέρει νέο Μνημόνιο και νέα μέτρα;
«Γιατί, αν εξακολουθεί να υπάρχει δημοσιονομικό έλλειμμα, κάποιος πρέπει να το χρηματοδοτεί. Αν δεν μπορούμε να βγούμε στις αγορές για να πληρώσουμε τα δάνεια που λήγουν, κάποιος πρέπει να μας δανείσει. Ο,τι δεν δανειζόμαστε ως φυσιολογική χώρα από τις αγορές θα το παίρνουμε με αναγκαστικό δανεισμό, δηλαδή με νέο Μνημόνιο. Γι’ αυτό οδηγούν τη χώρα σε νέο Μνημόνιο. Εμείς βγαίναμε από το Μνημόνιο γιατί μηδενίζαμε το έλλειμμα. Αρα δεν χρειαζόμασταν δανεικά από αυτή την πλευρά. Και επιπλέον είχαμε βγει στις αγορές από πέρυσι. Και γι’ αυτό δεν χρειαζόμασταν δανεικά ούτε για τα δάνεια που λήγουν. Οι αγορές παρέμεναν ανοιχτές για την Ελλάδα μέχρι που δημιουργήθηκε η αβεβαιότητα για πρόωρες εκλογές και νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Τα spreads εκτοξεύθηκαν και η αξιολόγηση της χώρας έπεσε κατακόρυφα. Ημασταν πολύ κοντά στο να βγούμε από το Μνημόνιο. Και τώρα ξαναμπαίνουμε στην ανάγκη και για μνημόνια και για πρόσθετα μέτρα».
Εσείς, ως ΝΔ, θα ψηφίσετε τη νέα συμφωνία; Ποιες θα είναι οι «κόκκινες γραμμές» σας;
«Παρά το γεγονός πως ό,τι κι αν γίνει τώρα θα είναι πολλά βήματα πίσω από το σημείο όπου είχαμε φτάσει εμείς τα πράγματα, πρόθεσή μας είναι να στηρίξουμε μια νέα συμφωνία καθ’ όσον η ελληνική οικονομία δεν αντέχει άλλο ούτε την ασφυξία ούτε την αβεβαιότητα. Προσέξτε, όμως: να μην κάνουν το λάθος να μας θεωρήσουν δεδομένους! Δεν θα στηρίξουμε οτιδήποτε! Και κυρίως δεν θα στηρίξουμε νέες φορολογικές επιδρομές. Εμείς άλλωστε είχαμε αρχίσει να μειώνουμε τους φόρους και προγραμματίζαμε πολύ μεγαλύτερες σταδιακές μειώσεις φόρων τα επόμενα χρόνια. Η Ελλάδα βρισκόταν πια στην ανάρρωση και την «ξανακύλησαν». Δεν θα στηρίξουμε οτιδήποτε προτείνουν οι «μαθητευόμενοι μάγοι». Στο κάτω-κάτω, εμείς παραλάβαμε την οικονομία με ελλείμματα 9,5% και ύφεση 7%. Τότε ήταν αναπόφευκτο να ληφθούν επώδυνα μέτρα! Αυτό όμως πέρασε και εφέτος παραδώσαμε τη χώρα με πρωτογενές πλεόνασμα και για πρώτη φορά σε ανάκαμψη! Εχει έλθει λοιπόν η ώρα για φορολογική ανακούφιση. Αν ξαναγυρίσουν τη χώρα σε υπερφορολόγηση, θα είναι κάτι εντελώς αδικαιολόγητο και δεν θα το στηρίξουμε. Αλλά ας μην προτρέχουμε. Πρόθεσή μας είναι να υπάρξει συμφωνία για το καλό της χώρας».
Κατηγορείστε ότι αναζητείτε δικαίωση προσωπική και της ΝΔ μέσα από την αποτυχία της κυβέρνησης. Τι απαντάτε;
«Αν η κυβέρνηση ήξερε τι έκανε, δεν θα ασχολείτο με το τι «επιδιώκω» εγώ. Και επειδή δεν ξέρουν τι κάνουν, προσπαθούν να βρουν «φταίχτες». Ας κάνουν εκείνοι αυτό που πρέπει, ας κυβερνήσουν επιτέλους, κι ας αφήσουν όλα τα άλλα. Και να ξέρετε: κριτήριό μου έχω πάντα την πατρίδα μου και το καλό της, όχι τον εαυτό μου. Αλλά βέβαια δεν έχω την προσδοκία να το παραδεχθούν αυτό εκείνοι που μια ζωή έμαθαν να κατασκευάζουν «εχθρούς»».
Αν η κυβέρνηση ξεπεράσει τον κάβο και επέλθει συμφωνία με τους εταίρους, δυσκολεύεται η προσπάθεια ανάκαμψης της ΝΔ; Δυσχεραίνεται ο αντιπολιτευτικός της λόγος;
«Δεν δυσκολεύει. Δικαιώνεται! Και θα το δείτε σύντομα. Ηδη για να σταθεί η νέα κυβέρνηση αναγνωρίζει πράγματα που προεκλογικά δεν ήθελαν να τα ακούσουν. Ηδη προσυπέγραψαν ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έκανε μεγάλη πρόοδο. Τα αντίθετα έλεγαν ως πριν από λίγο καιρό. Ηδη αποδέχονται ότι βγήκαν πρωτογενή πλεονάσματα. Τα αντίθετα μας έλεγαν ως πρόσφατα. Ηδη παραδέχθηκαν και την ανάκαμψη που άρχισε… Δεν θα έχει λοιπόν πρόβλημα όποιος είπε την αλήθεια. Πρόβλημα θα έχουν όσοι είπαν ψέματα και τώρα αναγκάζονται να κάνουν και να υπερασπίζονται τα αντίθετα από όσα έλεγαν».
Δύο μήνες μετά την εκλογική ήττα της ΝΔ μήπως πρέπει να γίνει πιο γενναία αυτοκριτική γιατί χάσατε; Πολλοί εμμένουν ότι έπαιξε ρόλο η προεκλογική στρατηγική του φόβου.
«Δεν ήταν στρατηγική του φόβου. Επισήμανση κινδύνων ήταν. Αληθινών κινδύνων. Που τώρα επαληθεύονται. Μήπως τώρα δεν υπάρχει διόγκωση των ελλειμμάτων εκεί που είχαμε μηδενίσει το έλλειμμα; Δεν υπάρχει επιβράδυνση της οικονομίας εκεί που είχαμε βγει στην ανάκαμψη και εφέτος όλοι προέβλεπαν ρυθμούς 2,9%; Μήπως δεν είχαμε προειδοποιήσει για δυσκολίες στην καταβολή μισθών και συντάξεων; Και τώρα η ίδια η κυβέρνηση προειδοποιεί ότι κινδυνεύουν οι μισθοί και οι συντάξεις. Επί δικών μας κυβερνήσεων κανείς δεν αγωνιούσε αν θα καταβληθούν στο τέλος του μήνα μισθοί και συντάξεις. Οπως κανείς δεν αγωνιούσε τότε αν θα πληρώσει η χώρα τις υποχρεώσεις της. Μήπως δεν είχαμε προειδοποιήσει για τις καταθέσεις; Και τώρα υπάρχουν διάφοροι που προειδοποιούν ή ρίχνουν σκέψεις για φόρο στις καταθέσεις. Στους τελευταίους τέσσερις μήνες έφυγαν από τις τράπεζες γύρω στα 25 δισεκατομμύρια καταθέσεις. Τα μισά περίπου μετά τις εκλογές! Τι σημαίνει αυτό; Οτι η αβεβαιότητα και ο φόβος συνεχίζονται και μετά τις εκλογές. Αν εμείς είχαμε δημιουργήσει «ψεύτικο φόβο», αυτό θα είχε αντιστραφεί τώρα. Δεν αντιστράφηκε όμως. Συνεχίζεται και επιτάθηκε. Δεν είχαμε προειδοποιήσει ότι θα κινδυνεύσει η ίδια η θέση της χώρας στο ευρώ; Και τώρα διάφοροι μιλούν για Grexit και για Graccident, δηλαδή για «ατύχημα» που μπορεί να οδηγήσει εκτός ευρώ. Ο κ. Βαρουφάκης μίλησε προχθές για «ρήξη». Με ποιους; Ολα αυτά δεν χρειάζεται να συμβούν για να έλθει η καταστροφή. Αλλωστε εμείς αγωνιζόμαστε για να μη συμβούν! Αλλά αρκεί που αιωρούνται στον αέρα επί τόσους μήνες για να δημιουργήσουν τεράστια ανασφάλεια στην οικονομία. Και να έχουν ήδη δραματικές επιπτώσεις. Ποια «πολιτική φόβου»; Την αλήθεια είπαμε!».
Κλείνω με μια προσωπική ερώτηση: Τι λάθος κάνατε δυόμισι χρόνια στην πρωθυπουργία; Τι θα διορθώνατε αν γύριζε ο χρόνος πίσω; Αισθάνεστε προσωπική πικρία για κάτι;
«Κοιτάξτε, με ρωτάτε κάτι που δεν μπορώ να κάνω, που κανείς δεν μπορεί να κάνει: να γυρίσω τον χρόνο πίσω! Ναι, σκέφτηκα πολλές φορές και εκείνο και το άλλο και πώς θα μπορούσαν να είχαν γίνει διαφορετικά. Αλλά στις δραματικές συνθήκες που ανέλαβα το καλοκαίρι του 2012, όπου η χώρα δεν ήταν απλώς στο χείλος του γκρεμού αλλά είχε αρχίσει να πέφτει στο κενό, την κρατήσαμε όρθια και τη βάλαμε σε δρόμο εξόδου από την κρίση. Πολλά θα μπορούσαν να είχαν γίνει διαφορετικά. Αλλά, έτσι κι αλλιώς, όσα πετύχαμε στα δυόμισι χρόνια δεν είχαν ξαναγίνει ποτέ: και σε μείωση ελλειμμάτων και σε συγκράτηση του χρέους και σε μεταρρυθμίσεις. Επικοινωνιακά υστερήσαμε πολύ. Δεν εξηγήσαμε στον κόσμο ότι όλα τα δύσκολα μέτρα που πήραμε ήταν μόνο προσωρινά. Και αυτό ήταν λάθος! Γιατί ο κόσμος μπέρδεψε τα μέτρα με τη δική μας ιδεολογία που αρνείται τέτοια μέτρα. Γι’ αυτό και πάντα έλεγα ότι αγωνίζομαι για έναν ενιαίο φόρο 15%. Λέω ένα παράδειγμα μόνο. Αρχίσαμε κάποιες φορολογικές μειώσεις, αλλά δεν προλάβαμε να τις ολοκληρώσουμε. Είχαμε φτάσει ένα βήμα από την έξοδο από το Μνημόνιο, είχαμε αρχίσει να βγαίνουμε στις αγορές και είχαμε βγει στην ανάπτυξη. Και τώρα βλέπω τη χώρα να απομακρύνεται από όλα αυτά και να βυθίζεται ξανά σε όλα εκείνα από τα οποία αγωνιζόμασταν να την απαλλάξουμε. Ναι, αυτό μου δίνει μια πικρία. Αλλά η πολιτική τα έχει αυτά. Εκείνο που με ενδιαφέρει πρωτίστως δεν είναι βέβαια να γυρίσω τον χρόνο πίσω ή να μηρυκάζω συνέχεια το παρελθόν. Με ενδιαφέρει αυτό που πρέπει να κάνω από εδώ και μπρός: να εγγυηθώ την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας! Να επανέλθει η χώρα στον δρόμο εξόδου από την κρίση και από τα μνημόνια! Και να διορθωθούν οι ζημιές που γίνονται σήμερα. Μόνο έτσι θα αποζημιώσουμε πραγματικά όσους υπέφεραν, όσους αδικήθηκαν και όλους αυτούς στους οποίους χρωστάμε ένα καλύτερο μέλλον. Οχι με το να τους λέμε ψέματα. Οχι με το να μοιράζουμε απατηλές υποσχέσεις. Οχι με το να ανακυκλώνουμε τα χειρότερα ελαττώματα του πολιτικού συστήματος, αλλά με το να περάσουμε οριστικά από την εποχή των μεγάλων θυσιών στην εποχή των μεγάλων ευκαιριών για όλους. Και της ανάπτυξης. Αυτό χρωστάμε στην ελληνική κοινωνία».

H φυσιογνωμία του κόμματος
«Τις αστικές αξίες πρέπει να κάνουμε σημαία μας»

Μεγάλη συζήτηση γίνεται για την ιδεολογία του κόμματος. Τελικά τι εκφράζει η ΝΔ σήμερα; Ποιο πρέπει να είναι το στίγμα σας; Κέντρο, Κεντροδεξιά ή Δεξιά;

«Η Νέα Δημοκρατία είναι το σύγχρονο κόμμα της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς. Το κόμμα που υπερασπίζεται τις αστικές αξίες και έχει ως ιδεολογία του τον κοινωνικό φιλελευθερισμό. Και κατάφερε να μείνει όρθια, μετά από δυόμισι χρόνια της πιο δύσκολης διακυβέρνησης, στις πιο κρίσιμες συνθήκες, επειδή ακριβώς αναγνωρίζεται ως το σύγχρονο κόμμα της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς. Αλλιώς θα είχε την τύχη άλλων κομμάτων, που σε δυόμισι χρόνια διαλύθηκαν κυριολεκτικά. Ενώ εμείς κρατήσαμε σχεδόν στο ακέραιο τις δυνάμεις μας! Και τώρα πρέπει να δείξουμε ακόμη περισσότερο και τη μεταρρυθμιστική μας φυσιογνωμία και την προτεραιότητα των φορολογικών μειώσεων. Και αυτό θα αποτελέσει και την πιο ουσιώδη αυτοκριτική μας. Γιατί αφορά αυτά που χρειάζεται η ελληνική κοινωνία από εδώ και μπρος. Και που δεν μπορεί να τα φέρει εις πέρας κανένας άλλος. Τις φορολογικές μειώσεις πού τις καταγράφετε; «αριστερά», «κέντρο» ή «δεξιά»; Τις μεταρρυθμίσεις για λιγότερο και καλύτερο κράτος πού τις καταγράφετε; «αριστερά», «κέντρο» ή «δεξιά»; Την έμφαση στην ασφάλεια, που τώρα γίνεται ξανά επίκαιρο αίτημα όλης της κοινωνίας, πού την καταγράφετε; Και σοσιαλιστικές κυβερνήσεις στην Ευρώπη που αναδεικνύουν σήμερα ως προτεραιότητά τους την ασφάλεια του πολίτη, πώς τις χαρακτηρίζετε; Είναι μήπως… ακροδεξιός ο Ολάντ με τα δρακόντεια μέτρα ασφαλείας που παίρνει στη Γαλλία; Την ώρα που η νέα κυβέρνηση στην Ελλάδα κάνει διάλογο με τους… κουκουλοφόρους που βανδαλίζουν τα πανεπιστήμια…Τις αστικές αξίες πρέπει να κάνουμε σημαία μας. Ολες τις αστικές αξίες! Οπως κάνουν όλα τα σύγχρονα ευρωπαϊκά κόμματα. Και όχι να κυνηγάμε την ουρά μας».
Με ποιες πολιτικές θα επιτευχθεί το πολιτικό άνοιγμα που θέλετε;
«Με μεταρρυθμίσεις που φέρνουν ανταγωνιστικότητα, επενδύσεις και θέσεις εργασίας. Απέναντι σε μια κυβέρνηση που διώχνει επενδύσεις. Και με σταδιακές φορολογικές μειώσεις, απέναντι σε μια κυβέρνηση που παρ’ όσα έλεγε στο παρελθόν, τώρα φοβάμαι ότι ετοιμάζει νέους φόρους. Ιδιαίτερα σε βάρος της μεσαίας τάξης. Και, τέλος, με μεταρρυθμίσεις που φέρνουν κοινωνική δικαιοσύνη και ασφάλεια του πολίτη. Γιατί σε αυτό όλη η κοινωνία είναι ενωμένη. Και δεν υπάρχει ελευθερία χωρίς αίσθημα ασφάλειας. Οπως δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς αίσθημα δικαιοσύνης και ασφάλειας. Η ανταγωνιστικότητα, η εργατικότητα, η αξιοκρατία, η δικαιοσύνη και η ασφάλεια είναι οι πέντε έννοιες-κλειδιά, οι πέντε αξίες στις οποίες θα δώσουμε προτεραιότητα στο εξής. Και η κοινωνία θα τις αγκαλιάσει γιατί η σημερινή κυβέρνηση τις υπονομεύει όλες».
Εχετε σκεφθεί το ενδεχόμενο, αν ομαλοποιηθεί η πολιτική κατάσταση στη χώρα, να δρομολογήσετε ο ίδιος τις διαδικασίες διαδοχής;
«Τι ακριβώς με ρωτάτε; Βλέπετε τη χώρα να πηγαίνει σε εξομάλυνση; Ή μήπως οι αβεβαιότητες και οι αγωνίες κορυφώνονται μέρα με τη μέρα; Οπως έχω πει πολλές φορές, δεν είμαι παντρεμένος με τη θέση μου. Αλλά και δεν πρόκειται να εγκαταλείψω ούτε τη χώρα, ούτε την παράταξη σε τόσο δύσκολες στιγμές».
Ο Κώστας Καραμανλής τι ρόλο πρέπει να έχει στη διαδικασία ανασυγκρότησης της Κεντροδεξιάς;
«Ενωτικό και σταθεροποιητικό, όπως πάντα».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ