Από κατανόηση άλλο τίποτα. Οι γερμανοί αξιωματούχοι δείχνουν να αντιλαμβάνονται καλά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ελληνική κυβέρνηση ενώπιον των ευρωεκλογών από τις απαιτήσεις της τρόικας.
«Οι περισσότεροι γερμανοί πολιτικοί δεν έχουν ιδέα για το πόσο παράλογες είναι ενίοτε τέτοιες απαιτήσεις» εξηγεί ένας από αυτούς. «Μόνο οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες έχουν πλήρη επίγνωση της κατάστασης».
Αυτό όμως δεν φτάνει για να τους κάνει πιο διαλλακτικούς. «Ξέρουμε ότι λόγω της τρόικας η Νέα Δημοκρατία κινδυνεύει να μείνει πίσω από τον ΣΥΡΙΖΑ. Εχουμε όμως κι εμείς μεγάλα προβλήματα με τις ευρωεκλογές» τονίζει ο ίδιος. Και σε αυτά ανήκουν η άνοδος των ευρωφοβικών κομμάτων που αποβαίνει εις βάρος των κυβερνητικών εταίρων, των Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλδημοκρατών.
Επίσημα λοιπόν η κατανόηση αποτελεί ξένη λέξη. Η χώρα, τονίζεται, θα πρέπει να τηρήσει απαρέγκλιτα τις υποχρεώσεις της. Επαναδιαπραγμάτευση ορισμένων εξ αυτών στο φως της εμπειρίας ή της πολιτικής σκοπιμότητας (π.χ., λόγω των ευρωεκλογών) αποκλείεται. «Οι όροι για το δεύτερο πρόγραμμα βοήθειας είναι ήδη συμφωνημένοι» αναφέρεται σε γραπτή απάντηση του υπουργείου Οικονομικών σε ερώτηση του «Βήματος». «Απομένει λοιπόν μόνο η εκπλήρωσή τους». Αυτή αποτελεί και την απαραίτητη προϋπόθεση για την «εκταμίευση περαιτέρω δανειακών δόσεων».
Ισχύει ότι «οι Ευρωπαίοι έχουν χάσει την υπομονή τους με την Ελλάδα», όπως τιτλοφορούσε τις προάλλες η εφημερίδα «Die Welt»; Το υπουργείο Οικονομικών αποφεύγει τους ψυχολογικούς χαρακτηρισμούς. «Οι μεταρρυθμίσεις που έκανε ως τώρα η Ελλάδα αξίζουν μεγάλη αναγνώριση» τονίζεται στην τοποθέτησή του. «Αναγκαία είναι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων για να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των επιτυχιών».
Καταστρατήγηση του ευρωπαϊκού κεκτημένου από την τρόικα μέσω, π.χ., του επιχειρούμενου περιορισμού του δικαιώματος στην απεργία; Το ίδιο υπουργείο νίπτει τας χείρας του. «Οι διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα είναι υπόθεση της τρόικας» απαντά.
Είναι φανερό ότι το υπουργείο στην οδό Βίλχελμ Στράσε χρησιμοποιεί την τρόικα ως πασπαρτού: πότε για να εξάρει την τεχνογνωσία και την αποτελεσματικότητά της και πότε για να ρίξει αποκλειστικά επάνω της την ευθύνη για τα μη δημοφιλή μέτρα. Ολοι όμως ξέρουν στο Βερολίνο ότι μεσοπρόθεσμα τα ψωμιά της είναι «φαγωμένα» και ότι μάλιστα η κατάργησή της είναι επινόηση ακριβώς του υπουργείου Οικονομικών. «Το πρόβλημα είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» λέει ο ίδιος αξιωματούχος. «Το ΔΝΤ έχει τους δικούς του ρυθμούς και κανόνες που είναι κατά κανόνα τεχνοκρατικού χαρακτήρα. Αυτό ήταν ίσως απαραίτητο στην πρώτη φάση της κρίσης. Το ζητούμενο είναι όμως τώρα η προσθήκη στα προγράμματα πολιτικών μέτρων. Και το ΔΝΤ δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτό».
Παρότι λοιπόν το υπουργείο Οικονομικών συνεχίζει να υποστηρίζει την αναγκαιότητα του θεσμού, τονίζει τελευταία –αν και με πολύ εύσχημο τρόπο –όλο και περισσότερο την αξία των ευρωπαϊκών συνισταμένων του.

«Το σχήμα της τρόικας δοκιμάστηκε με επιτυχία στα ευρωπαϊκά προγράμματα διάσωσης» αναφέρεται στην ίδια τοποθέτηση. «Οι διαφορετικές οπτικές γωνίες των τριών θεσμών της επιτρέπουν τη διατύπωση ενός συνολικού και καλοζυγισμένου προγράμματος για τη λύση των τρεχόντων προβλημάτων. Και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συμβάλλει με πολύτιμο τρόπο στην ανάλυση της κατάστασης των υποστηριζόμενων χωρών και στην αξιολόγηση της εφαρμογής των προγραμμάτων».
Το πότε θα γίνει η πλήρης αλλαγή φρουράς, ήτοι η αντικατάσταση της τρόικας από ένα όργανο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι βέβαια ανοιχτό θέμα. «Πάντως όχι πριν από τις ευρωεκλογές» λέει ο ίδιος αξιωματούχος. Η συγκρότηση του νέου οργάνου, προσθέτει, θα συμπέσει μάλλον με την κατάρτιση του τρίτου προγράμματος βοήθειας για την Ελλάδα, που θα είναι πολύ μικρότερο και ευέλικτο. Υπό την προϋπόθεση ότι ο πρωθυπουργός θα λέγεται και τότε Αντώνης Σαμαράς –κάτι που σήμερα μπορούν να προεξοφλήσουν μόνο οι καφετζούδες και οι αστρολόγοι.

Το Die Linke, το «κούρεμα» και ο ΣYΡIZA
Είναι ζώνη αυξημένου κινδύνου. Οι σχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ με το γερμανικό αδελφό κόμμα Αριστερά (Die Linke) θυμίζουν ενίοτε ναρκοπέδιο. Μία από τις νάρκες του που εξερράγη τον περασμένο Σεπτέμβριο (η δήλωση του συμπροέδρου του κόμματος Μπερντ Ρίξινγκερ ότι το Die Linke είναι εναντίον του ελληνικού αιτήματος για κατοχικές επανορθώσεις από τη Γερμανία) προκάλεσε το πάγωμα των επαφών τους. Η αποκατάστασή τους έγινε μόλις τον περασμένο Ιανουάριο, ύστερα από επερώτηση πολλών βουλευτών του Die Linke στη γερμανική Βουλή με την οποία τάσσονταν καθαρά υπέρ των επανορθώσεων.
Δεν είναι όμως όλες οι υπόγειες βόμβες εκρηκτικές. Μάλλον «τζούφια» ήταν εκείνη που απασφάλισε πρόσφατα ο βουλευτής του Die Linke Αξελ Τρόοστ. Μια ασαφής δήλωση του στις 6 Μαρτίου σε διάσκεψη αριστερών οργανώσεων στις Βρυξέλλες έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι είναι εναντίον του «κουρέματος» του ελληνικού χρέους που βρίσκεται σε χέρια κρατών.
Η ασάφεια ήταν προσωρινή: ο γερμανός πολιτικός διευκρίνισε ενδιαμέσως στο «Βήμα» ότι δεν διαφωνεί καθόλου με τις απόψεις του ΣΥΡΙΖΑ περί «κουρέματος».
Παρ’ όλα αυτά, ένα υπόλοιπο ασάφειας, όπως αυτή αποτυπώνεται στο προεκλογικό πρόγραμμα του Die Linke για τις ευρωεκλογές (βλέπε σχετικό απόσπασμα), μένει. Και αυτό επειδή το Die Linke ζητεί το ουσιώδες «κούρεμα» μόνο του «επαχθούς» χρέους ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ του συνολικού. Γι’ αυτό και η σύγχυση θα συνεχίσει να λειτουργεί όσο τα δύο κόμματα δεν εναρμονίζουν τα αιτήματά τους.
Το πρόγραμμα του Die Linke

Απόσπασμα του προεκλογικού προγράμματος του Die Linke:
«Το Die Linke τάχθηκε στην αρχή της κρίσης υπέρ της αρχής ότι οι υπαίτιοι και οι κερδισμένοι της κρίσης θα πρέπει να κληθούν να πληρώσουν μέσω ενός «κουρέματος». Η πολιτική της «σωτηρίας των τραπεζών» εξασφάλισε τους ιδιώτες δανειστές μέσω δαπανών του Δημοσίου. Ενα «κούρεμα» θα μπορούσε να γίνει τώρα εις βάρος των φορολογουμένων. Το αν είναι θεμιτά τα κρατικά χρέη σε ιδιωτικές τράπεζες θα πρέπει να ελεγχθεί και να γίνει αντικείμενο μιας δημοκρατικής διαδικασίας. Γι’ αυτό και ζητάμε τον επανέλεγχο τέτοιων χρεών και ένα ουσιώδες «κούρεμα» του απεχθούς μέρους τους για να διασφαλίσουμε τη συμμετοχή στη χρηματοδότησή του των τραπεζών και άλλων ιδιωτών επενδυτών.

Θέλουμε να μειώσουμε το ύψος του χρέους των υπερχρεωμένων χωρών μέσω ενός συνδυασμού «κουρέματος» και εισφοράς των εκατομμυριούχων».
Ο Αξελ Τρόοστ (Axel Troost) είναι εκπρόσωπος της κοινοβουλευτικής ομάδας του Die Linke σε θέματα οικονομίας.
Δηλώσατε πραγματικά στις Βρυξέλλες ότι είσαστε εναντίον του «κουρέματος» των ομολόγων που βρίσκονται σε κρατικά χέρια;
«Η διατύπωσή μου ήταν λιγάκι προκλητική επειδή τόνισα την ανάγκη να πληρώσουν κυρίως οι ολιγάρχες γι’ αυτό. Η θέση μου είναι όμως σαφής: το «κούρεμα» σε χώρες όπως η Ελλάδα πρέπει να περιλαμβάνει και τα ελληνικά ομόλογα σε κρατικά χέρια».
Συμφωνεί και το κόμμα σας με αυτό;
«Ασφαλώς. Είναι και στο προεκλογικό μας πρόγραμμα».
Εκεί γίνεται όμως αναφορά μόνο στο «κούρεμα» του λεγόμενου επαχθούς χρέους.
«Γύρω από αυτό το θέμα δεν έχει γίνει όντως στο κόμμα αναλυτική συζήτηση. Για τη μείωση του χρέους πρέπει πάντως να πληρώσουν πολλοί: τράπεζες, ολιγάρχες και φυσικά τα κράτη».
Φτάνει αυτό για την ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας;
«Σε καμία περίπτωση. Χωρίς μεγάλα αναπτυξιακά και κοινωνικά προγράμματα το οποιοδήποτε «κούρεμα» θα πάει χαμένο».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ