Δεκατέσσερις μήνες μετά τις εκλογές του περυσινού καλοκαιριού ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας δίνει το στίγμα της οικονομίας λέγοντας: «Πιάσαμε πάτο, θα ανακάμψουμε ως τα μέσα του 2014». Τα πρώτα σημάδια φάνηκαν. Το δεύτερο τρίμηνο του έτους το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 3,8% έναντι μείωσης 4,6% που προβλεπόταν αρχικά. Το τρίτο τρίμηνο, οι καλοκαιρινοί μήνες, είναι ακόμη καλύτερο λόγω της αναπάντεχης αύξησης του τουρισμού που διέσωσε οικονομικά τις τουριστικές περιοχές και το κέντρο της Αθήνας. Ωστόσο ο κ. Στουρνάρας δεν παύει να ανησυχεί για τους κινδύνους που εγκυμονεί η κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο, κατάσταση που ανεβάζει την αβεβαιότητα και τις τιμές του πετρελαίου στα ύψη, αλλά και για τις πολιτικές πιέσεις που ήδη ασκούνται στο οικονομικό επιτελείο για «χαλάρωση της προσπάθειας».
Για τον υπουργό Οικονομικών είναι προφανές ότι η πάλη για την οικονομική πολιτική της επόμενης χρονιάς, τώρα που φάνηκαν και τα πρώτα θετικά αποτελέσματα, ξεκίνησε.
Και θα είναι σκληρή, καθώς εκκρεμούν σημαντικές αποφάσεις που έχουν καθυστερήσει στην εφαρμογή τους και θα φέρουν συγκρούσεις. Και αυτές είναι:
- Η αναδιάρθρωση της δημόσιας διοίκησης που βρίσκεται σε εξέλιξη και πρέπει να εξοικονομήσει πόρους της τάξεως του 1% του ΑΕΠ, και
- η επισκόπηση όλων των κοινωνικών προγραμμάτων και η επαναξιολόγησή τους.
Αντίθετα από το «ψυχροπολεμικό» κλίμα που δημιουργείται κάθε φορά στο εσωτερικό της χώρας εν όψει της άφιξης της τρόικας, ο κ. Στουρνάρας δεν φαίνεται να ανησυχεί για τον έλεγχο του Σεπτεμβρίου, καθώς η επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2013 που «κλείδωσε» μετά την αύξηση των εσόδων του Αυγούστου φέρνει το πρόγραμμα έναν χρόνο μπροστά από τα συμφωνηθέντα.
Ο εφετινός προϋπολογισμός αναμένεται να κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα κοντά στο 1% του ΑΕΠ (1,7 – 1,8 δισ. ευρώ) και ο στόχος για το 2014 θα είναι να διπλασιαστεί. Αυτό, στο μνημόνιο, προβλεπόταν να επιτευχθεί το 2015.
Το γεγονός αυτό δίνει στην κυβέρνηση μεγαλύτερη διαπραγματευτική δυνατότητα και το περιθώριο να αυξήσει σημαντικά το επίδομα θέρμανσης για τους ανέργους, τους χαμηλόμισθους και τους συνταξιούχους και να δοθούν περισσότερα χρήματα για την καταπολέμηση της ανεργίας.
Ωστόσο το μήνυμα που στέλνει είναι ότι «ο φόρος στο πετρέλαιο θέρμανσης θα παραμείνει στο ίδιο ύψος για να μην ανοίξει ξανά η πληγή του λαθρεμπορίου που έκλεισε μια για πάντα».
Οι δύσκολες αποφάσεις για τον ίδιο και τον αναπληρωτή του Χρήστο Σταϊκούρα είναι η τύχη των αμυντικών βιομηχανιών και της ΛΑΡΚΟ που θα αποφασιστεί την ερχόμενη εβδομάδα και η εφαρμογή των μέτρων που ήδη έχουν ψηφιστεί για να στηρίξουν τον προϋπολογισμό του 2014. (Αναλυτικό ρεπορτάζ στην «Ανάπτυξη», σελ. Β4-5)
Ο λογαριασμός του 2014 δεν προβλέπει περισσότερους φόρους, αλλά στηρίζεται στη μείωση των δαπανών του Δημοσίου, των ασφαλιστικών ταμείων και της Υγείας τουλάχιστον κατά 3 δισ. ευρώ επιπλέον των περικοπών που έγιναν εφέτος και πόνεσαν τους δημοσίους υπαλλήλους, αλλά περισσότερο τους συνταξιούχους.
Εκεί θα κριθεί το στοίχημα της διεύρυνσης του πρωτογενούς πλεονάσματος, ανεξάρτητα από την έκβαση που θα έχουν οι διαπραγματεύσεις με τους εταίρους για την ελάφρυνση των τόκων εξυπηρέτησης του χρέους.
«Ο λογαριασμός βγαίνει»
Υστερα από μια δύσκολη ημέρα, την περασμένη Πέμπτη το βράδυ, μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Στουρνάρας επαναλαμβάνει ότι «ο λογαριασμός βγαίνει, το λέω μέσα από την καρδιά μου».
Δεν το λέει όμως φορτισμένος όπως το είπε στη Βουλή, αλλά υποστηρίζει τη θέση του επικαλούμενος τις προβλέψεις των οικονομολόγων του υπουργείου Οικονομικών, της Τράπεζας της Ελλάδος, του ΚΕΠΕ και των Διευθύνσεων Μελετών της Alpha Bank, της Eurobank, της Εθνικής και του Ομίλου Πειραιώς.
Στη σύσκεψη που έγινε εν όψει της άφιξης της τρόικας όλοι οι συμμετέχοντες αναθεώρησαν προς το καλύτερο την πορεία του ΑΕΠ για το 2013 και το 2014.
Στα θετικά σημεία αναφέρθηκε η καλύτερη πορεία των τουριστικών εισπράξεων, η βελτίωση των προσδοκιών και του οικονομικού κλίματος και η συνεχής βελτίωση της ανταγωνιστικότητας λόγω της μείωσης του κόστους.
Στα αρνητικά σημεία καταγράφεται η αύξηση της ανεργίας που κινείται μεταξύ 27% και 28% και η διάρθρωσή της (αύξηση των μακροχρόνια ανέργων), η σημαντική κάμψη των εξαγωγών χωρίς τα πετρελαιοειδή, η οποία φαίνεται να οφείλεται στην οικονομική επιβράδυνση βασικών εμπορικών εταίρων τρίτων χωρών και της ΕΕ, και σε χρηματοδοτικά εμπόδια των εξαγωγικών επιχειρήσεων.
Η πιο κρίσιμη όμως παράμετρος για την επιστροφή στην ανάπτυξη παραμένει η ροή άμεσων ξένων επενδύσεων προς την Ελλάδα, που είναι προφανές ότι επηρεάζεται από το γενικότερο αλλά κυρίως το πολιτικό περιβάλλον στη χώρα.
Σε κάθε περίπτωση οι προβλέψεις των ελλήνων οικονομολόγων για το 2014 συγκλίνουν προς ένα περισσότερο θετικό σενάριο με ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης κοντά στο μηδέν, αλλά σε κάθε περίπτωση θετικό, με βασικό οδηγό τις επενδύσεις, οι οποίες προς το παρόν «φρενάρουν» από το υψηλό κόστος κεφαλαίου.
Τα «κόκκινα δάνεια»
Αναφορικά με τη ρευστότητα στην οικονομία τονίστηκε το γεγονός ότι «παρά τη μείωση της έκθεσης των ελληνικών τραπεζών στο ευρωσύστημα, αυτή παραμένει υψηλή, ενώ το υψηλό ποσοστό επισφαλειών δυσχεραίνει τη χρηματοδότηση της οικονομίας. Η μείωση των καταθέσεων τους τελευταίους δύο μήνες εν μέρει φαίνεται να οφείλεται σε μεταφορά ρευστότητας πολυεθνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό». Στις προϋποθέσεις για την αναστροφή του υφεσιακού κλίματος στην Ελλάδα αναφέρθηκαν «η επίσπευση των αποκρατικοποιήσεων και των διαρθρωτικών αλλαγών με στόχο την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων, η πληρωμή των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου, η εξεύρεση βιώσιμης λύσης για τη δυναμική του χρέους ώστε να ενισχυθεί η επενδυτική εμπιστοσύνη στην οικονομία, καθώς και ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης για τον περιορισμό της ανεργίας».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
