Αναγνώστες εν κινήσει

Είδα για πρώτη φορά τέτοιον άνθρωπο στη Νέα Υόρκη. Ηταν ένας άψογα ντυμένος γιάπης που θα μπορούσε να έχει βγει από το «Sex & the City». Πορευόταν με τα μάτια καρφωμένα στα χαρτιά που κρατούσε. Σχεδόν έτρεχε, όμως κατάφερνε στα επιδέξια ζιγκ ζαγκ του ανάμεσα στο κόσμο, χωρίς να σηκώνει το κεφάλι από το κείμενο, να μη συγκρούεται με κανέναν. Πέντε μέτρα αν είχα κάνει με αυτόν τον τρόπο, θα είχα σπάσει τα μούτρα μου στην πρώτη κολόνα. Στην ίδια πόλη, είδα μια κυρία να περπατά διαβάζοντας το μυθιστόρημά της. Ηταν όμως στο ταξίδι μου στο Χονγκ Κονγκ που βρέθηκα πραγματικά αντιμέτωπος με το φαινόμενο των «Walking Readers», όπως τους βάφτισα (των Περιπατητών-Αναγνωστών ελληνιστί).

Πλησιάζοντας στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό, την πρώτη ημέρα μου στην πόλη, είδα να ξεχύνονται από την είσοδο εκατοντάδες βιαστικοί άνθρωποι κάθε ηλικίας, όλοι με τα μάτια καρφωμένα στο βιβλίο τους ή στην οθόνη του tablet τους. Δεν έπεφταν ο ένας πάνω στον άλλο, δεν σκόνταφταν στις πλάκες του πεζοδρομίου, δεν βρίσκονταν αγκαλιασμένοι με τα δέντρα του δρόμου. Εκπαιδευμένοι σε άλλον τρόπο ζωής, σκέφτηκα τότε, έναν τρόπο τόσο διαφορετικό από τον δικό μας: εμείς περπατάμε και κοιτάζουμε γύρω, εστιάζουμε την προσοχή μας στο σημείο που πατάμε, προσέχουμε μη σκοντάψουμε, μη γλιστρήσουμε. Εκείνοι εκτελούν εντελώς μηχανικά ορισμένες καθημερινές διαδικασίες, π.χ. την πεζοπορία προς τις εργασίες τους, αξιοποιώντας εκείνο τον –νεκρό; Οχι δα! –χρόνο για να κάνουν κάτι άλλο, να προχωρήσουν το βιβλίο τους ή να δουν ένα επεισόδιο από τα αγαπημένα τους σίριαλ, γιατί και σίριαλ έβλεπαν οι Χονγκ-κονγκέζοι στις οθόνες των tablet τους ενόσω περπατούσαν.

Εκείνο που σίγουρα δεν έκαναν ήταν να διατηρούν την επαφή με τον γύρω κόσμο. Πώς, όμως, γίνεται να ζεις και να πορεύεσαι αποκομμένος ουσιαστικά από ό,τι σε περιβάλλει, είτε είναι η ανατολή του ήλιου είτε το πέρασμα ενός σκύλου που θα σου κουνήσει την ουρά; Αισθάνθηκα (και αισθάνομαι) λύπη για ανθρώπους και λαούς που ζουν σαν να είναι προγραμματισμένοι και δεν μπορούν να απολαύσουν τη στιγμή αν δεν την έχουν παραγεμίσει με κάτι. Θεωρούσα πως οι Ελληνες με το επικοινωνιακό του χαρακτήρα μας, την καλώς ή κακώς εννοούμενη περιέργεια και την έξω καρδιά διάθεση, πάντα θα απολαμβάνουμε την πολυτέλεια μιας βόλτας, παρατηρώντας και καταγράφοντας. Προχθές, όμως, είδα στο Κολωνάκι εκείνη την κυρία, είδα και μια παρέα κοριτσιών, και άρχισα να υποπτεύομαι πως αργά αλλά σταθερά οι Walking Readers εισβάλλουν και εδώ: τα κορίτσια έτρεχαν στο πεζοδρόμιο, έχοντας καθένα το βλέμμα του καρφωμένο στο κινητό και διαβάζοντας κουτσομπολιά για το «Survivor» τα οποία αντάλλασσαν μεγαλόφωνα. Χωρίς να κοιτάζουν μπροστά, απέφευγαν όλα τα εμπόδια. Μια νέα, βιονική γενιά με εξελιγμένες ιδιότητες!

Λίγο αργότερα, πίσω από τα high-tech κορίτσια, ήρθε η ώριμη κυρία, η οποία, καλοστεκούμενη και φροντισμενη, περπατούσε κρατώντας ένα αρκετά ογκώδες βιβλίο και διαβάζοντας προσηλωμένη. Ιδού η εικόνα του απομονωμένου από το πραγματικό περιβάλλον του ανθρώπου που όπως φαίνεται θα δούμε πολλάκις –για να μην πω θα βλέπουμε καθημερινά –στα χρόνια που έρχονται. Του ανθρώπου που εκμεταλλεύεται κάθε δευτερόλεπτο του χρόνου του για απόδραση σε άλλες πραγματικότητες (ψηφιακές ή μυθιστορηματικές). Ή που χάνει απολαύσεις απλές αλλά σημαντικές στο όνομα ενός νέου, ιδότυπου lifestyle που μεταξύ άλλων μάς θέλει να περπατάμε διαβάζοντας, να τρώμε γκουγκλάροντας και να γυμναζόμαστε βλέποντας ταινίες ή talk shows.

Σίγουρος πως είναι ένας τρόπος ζωής που δεν θα με συμπεριλάβει καθώς υπερβαίνει τις δικές μου αντοχές και ικανότητες και επειδή στις πέντε πρώτες λέξεις που θα δοκιμάσω να διαβάσω εν κινήσει θα με πατήσει αμάξι, προσπέρασα τη Walking Reader κρυφοκοιτώντας όμως από περιέργεια το εξώφυλλο του βιβλίου της. Ηταν το δύσκολο «Confiteor» του Ζάουμε Καμπρέ. Αν, λοιπόν, στις Κίνες ανεβοκατεβαίνουν λεωφόρους διαβάζοντας ρομάντζα της πεντάρας ή παρακολουθώντας σαπουνόπερες, εμείς ακόμη και στον δρόμο επιλέγουμε κουλτούρα. Συνέχισα περήφανος για την ποιοτική διαφορά της Ευρώπης. Αναρωτήθηκα, όμως, αν η κυρία του «Confiteor» είχε προσέξει πως και στο κέντρο τα δέντρα άνθισαν, πως είναι άνοιξη! Οχι;

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 9 Απριλίου 2017.