Θα µεταφέρω µια εντύπωση που δεν μπορώ να τεκμηριώσω με στατιστική. Συζητώντας με νέους ανθρώπους σε νησί, υπάρχει η αίσθηση παραίτησης στην προσδοκία μιας κανονικής δουλειάς, με σταθερότητα και ένσημα. Στο ερώτημα «Γιατί δεν κάνεις κάτι δικό σου τώρα που μοιράζεται χρήμα με τα ΕΣΠΑ;» αναδεικνύεται μια δυσπιστία. Η γενική εντύπωση είναι «Αν δεν έχεις άκρες, δεν θα πάρεις τίποτα». Οι «άκρες» είναι οι πολιτικές γνωριμίες.
Δεν έχει διαδοθεί επαρκώς η πληροφορία ότι για πρώτη φορά δίδονται επιδοτήσεις στο 100% για νέους πτυχιούχους και για νεοφυείς επιχειρήσεις. Οι νέοι θεωρούν πιο πιθανό να πετύχουν τα νούμερα του Τζόκερ παρά να υποβάλουν επιτυχώς υποψηφιότητα, με την οποία θα εισπράξουν περί τις 50.000 ευρώ για επαγγελματικό ξεκίνημα. Αν κάποιος είναι ήδη στην επιχειρηματική αγορά, ενδεχομένως να ενημερωθεί για τον κλάδο του, αλλά δεν έχει διαδοθεί επαρκώς ότι τα προγράμματα αυτά έχουν πρωτόκολλο διαφάνειας, ότι οι φάκελοι δεν είναι σημαδεμένοι και ότι υπάρχει σύστημα αξιολόγησης από βαθμολογητές που δεν βλέπουν ονόματα, αλλά διαβάζουν προτάσεις.
Να δούμε τι χαρίζεται. O υφυπουργός Οικονομίας, αρμόδιος για θέματα ΕΣΠΑ, Αλέξης Χαρίτσης, είπε ότι η κυβέρνηση έχει στόχο να εισρεύσουν περίπου οκτώ δισεκατομμύρια ευρώ στην ελληνική οικονομία από ευρωπαϊκούς πόρους. Να πούμε ότι τα φουσκώνει; Να αποδεχτούμε τις καταγγελίες πολιτευτών της αντιπολίτευσης ότι η κυβέρνηση κάνει αλχημείες στα νούμερα της υψηλής απορρόφησης κονδυλίων; Ωραία, να αποδεχτούμε ότι στην αγορά θα πέσουν τέσσερα ή έξι δισεκατομμύρια; Και πάλι η ευκαιρία είναι τεράστια. Τόσο ώστε να αποτελεί την καλή είδηση του 2016. Είναι αληθινό ρευστό, ικανό να μειώσει την ανεργία και να δώσει απίστευτη ανάσα σε πολύ κόσμο.
Ορισµένες λεπτοµέρειες δείχνουν ακριβώς την πρόθεση, δείχνουν ότι οι επιδοτήσεις δεν είναι δωράκια για να τεμπελιάσουν οι δικαιούχοι (παύλα ψηφοφόροι). Λεπτομέρεια «αυτοτελής έδρα». Δεν μπορεί κάποιος να διαλέξει ως επαγγελματική έδρα το σπίτι της μαμάς του. Θα καταβληθούν τα ενοίκια μόνον εφόσον πρόκειται για αληθινά ενοίκια. Λεπτομέρεια «βαθμός συγγένειας». Δεν μπορεί κάποιος να πάρει επιδότηση για να φτιάξει ψεύτικη θέση εργασίας για το παιδί του και τη γυναίκα του. Μπορεί φυσικά να τους προσλάβει στην εταιρεία, αλλά δεν θα επιδοτηθεί η θέση εργασίας. Πρέπει να είναι άνεργος, αλλά όχι συγγενής πρώτου και δεύτερου βαθμού.
Οι προκηρύξεις είναι υπερβολικά αναλυτικές και θέλουν προσοχή. Δεν μπορεί κάποιος να δηλώνει δύο θέσεις εργασίας και να αγοράσει με επιδότηση έξι υπολογιστές για να τους χαρίσει σε όλο του το σόι. Για να το πούμε λιανά, τελείωσε η εποχή που οι επιδοτήσεις καλλιεργούσαν τη νοοτροπία του τζίτζικα ο οποίος θα λύσει τα βιοποριστικά και καταναλωτικά ζητήματά του. Οι επιδοτήσεις είναι αυστηρά αναπτυξιακές. Βεβαίως, κάπου εδώ τίθεται το ζήτημα των συμβούλων, των γραφείων που ειδικεύονται στην υποβολή φακέλων. Ας είμαστε ρεαλιστές. Ενας πτυχιούχος οδοντιατρικής που ευελπιστεί να εξοπλίσει το ιατρείο του, χωρίς εμπειρία στη σύνταξη επιχειρηματικού σχεδίου, το πιο πιθανό είναι να απορριφθεί. Είναι πολλές οι παράμετροι, είναι πολλές οι λεπτομέρειες που ένας αδαής δεν θα προσέξει.
Εδώ, λοιπόν, μαζί με την ιδέα «Αν δεν έχεις άκρες, δεν θα πάρεις τίποτα» έρχεται η εντύπωση «Ο εσπατζής θέλει να μου τα φάει». Υπάρχει, δηλαδή, μια διάχυτη έλλειψη εμπιστοσύνης που βαραίνει ως κληρονομιά τους νέους ανθρώπους. Μια κληρονομιά που αναφέρεται σε κομματικούς μηχανισμούς και σε πολυτελή αυτοκίνητα που αγοράστηκαν με επιδοτήσεις. Αν η κυβέρνηση θέλει να βάλει ένα στοίχημα, αυτό αφορά όλους αυτούς τους νέους που νιώθουν αποκλεισμένοι από «τα πράγματα» επειδή αγνοούν ότι η Ελλάδα έγινε η πρώτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης με εγκεκριμένο το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου, το μόνο κράτος που πριν από το τέλος του 2015 έχει ζητήσει πληρωμή για όλα τα νέα προγράμματα.
Κι επειδή όλοι εδώ θα είμαστε του χρόνου και του παραχρόνου, να καταλάβουμε ότι δεν είναι θέμα Τσίπρα. Είναι θέμα όλων των νέων που μπορούν να φέρουν ανάπτυξη, αλλά αδρανούν επειδή νιώθουν αποκλεισμό.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 6 Μαρτίου 2016
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
