Παρένθεση αναμονής καθώς οι τρέχουσες δραματικές εξελίξεις (Ασφαλιστικό, αγρότες, κλείσιμο μεγάλων επιχειρήσεων και κυρίως η απασφαλισμένη βόμβα του Προσφυγικού) αλλάζουν καθημερινά.
Κάποιοι αναγνώστες της στήλης αυτής, που τόσο γενναιόδωρα φιλοξενεί το εντυπωσιακά εξελισσόμενο ένθετο «Ανάπτυξη», μολονότι συμφωνούν με τις αναλύσεις και τις απόψεις μου, ενοχλούνται από την κάποια ειρωνεία που διανθίζει τα κείμενά μου. Ενας εξ αυτών, ο πιο ενοχλημένος, μου έγραφε προ καιρού: «Σας θαυμάζω για πολλά πράγματα. Αλλά πρέπει να σας εξομολογηθώ μια ανησυχία μου. Οσο περνούν τα χρόνια βλέπω να αναπτύσσεται συνεχώς η ειρωνική σας διάθεση. Νομίζω ότι αγγίζει πλέον τα όρια εκείνα που ενοχλούν αλλά και θέτουν υπό κάποια αμφισβήτηση τα όσα ορθά διακηρύττετε. Μήπως θα είχαν μεγαλύτερη απήχηση τα όσα γράφετε αν ήσαν απαλλαγμένα ειρωνείας; Η τραγική κατάσταση της πατρίδας μας μήπως χρειάζεται ωμή σοβαρότητα και όχι ειρωνεία;».
Προβληματίστηκα από τις παρατηρήσεις αυτές, όμως φοβούμαι ότι αν αφαιρέσω τις ειρωνικές αιχμές από τα κείμενά μου θα γίνουν αφόρητα καταθλιπτικά. Αντίθετα, η καυστική γραφή επιτρέπει να λέγονται τα σοβαρότερα πράγματα χωρίς να απωθεί και χωρίς να απογοητεύει. Το χιούμορ αφαιρεί βάρος από τις δυσκολίες της ζωής και προάγει τη δημοκρατία. Ας μη λησμονούμε ότι αυτό απουσιάζει εντελώς στα μη δημοκρατικά καθεστώτα. Αλλωστε η ειρωνεία δεν έλειψε αλλά αντίθετα υπήρξε όπλο μερικών από τα μεγαλύτερα πνεύματα όλων των εποχών που έβαλαν τη σφραγίδα τους στη θετική εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού (δεν υπονοώ φυσικά ότι ανήκω σ’ αυτά αλλά επικαλούμαι το διδακτικό πρότυπό τους). Από τον Αριστοφάνη και τον Μένανδρο ως τον Σουίφτ, τον Βολταίρο, τον Μπέρναρντ Σω, αυτό το είδος γραφής επέλεξαν για να κοινολογήσουν τις παρατηρήσεις και τους προβληματισμούς τους αλλά και την καθοδηγητική τους διάθεση.
Και βρίσκω την ευκαιρία να επαναλάβω για πολλοστή φορά ότι θεωρώ εαυτόν ταπεινό μαθητή του Εμμανουήλ Ροΐδη (μακάρι να μπορούσα να τον πλησιάσω), που σίγουρα υπήρξε ο σημαντικότερος ανατόμος της ελληνικής κοινωνίας του προπερασμένου αιώνα, ένας από τους κορυφαίους πολιτικούς σχολιαστές και δημοσιογράφους, ανεπανάληπτος στυλίστας και η πιο σατιρική πένα στην ελληνική γλώσσα τα τελευταία 200 χρόνια. Οι διαπιστώσεις και οι αλήθειες του Ροΐδη αποδείχθηκαν διαχρονικές και διατηρούν την απόλυτη αξία τους και σήμερα. Και είναι τραγικό που στερήσαμε από τις νεότερες γενιές τη δυνατότητα να απολαμβάνουν τα όσα γεμάτα ειρωνεία έγραψε καθώς καταργήθηκε βίαια η καθαρεύουσα από τον γλωσσικό μας πλούτο με τον οποίο διαπαιδαγωγούντο οι Νεοέλληνες ως τη δεκαετία του ’80, όπως εύστοχα ανέδειξε ο Τάκης Θεοδωρόπουλος με την πρόσφατη αρθρογραφία του στην «Καθημερινή». Αντίθετα, ωκεανός σοβαρών ή σοβαροφανών αναλύσεων και παγκόσμιας απήχησης θεωριών και αναλύσεων αποδείχθηκαν τραγικά λανθασμένες και τις πλήρωσε η ανθρωπότητα με ποταμούς αίματος και πλήθος ανεπανόρθωτες καταστροφές.
Η ωμή σοβαρότητα χωρίς τη διέξοδο της χιουμοριστικής ειρωνείας, όπως μου συνιστάται, θα κατέληγε σε γραπτή βία. Και εγώ είμαι ανυποχώρητος πολέμιος της κάθε μορφής βίας, γι’ αυτό και με αντιπαθούν οι κάθε ιδεολογίας (ή μάλλον συμφερόντων) σημαιοφόροι της.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
