Να μην τιμωρούνται όσοι περνούσαν τα διόδια χωρίς να πληρώνουν. Αυτό είναι το αίσθημα δικαίου 29 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι κατέθεσαν τροπολογία για την κατάργηση διατάξεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας στις οποίες εμπίπτουν όσοι δεν κατέβαλλαν το αντίτιμο διέλευσης στους ασφαλτόδρομους.

Η πρακτική είναι γνωστή. Οποιος δεν ήθελε να πληρώνει διόδια, ζητούσε από τον ταμία να κόψει δωρεάν παραστατικό. Ο ιδιώτης, δηλαδή ο εργολάβος που έφτιαξε τον εθνικό δρόμο, δεν έχει δικαίωμα να παρεμποδίσει την ελεύθερη μετακίνηση. Για τους εξεγερμένους οδηγούς υπήρχαν δικαιολογητικά, τα περισσότερα ορθά. Τα διόδια είναι πανάκριβα, ορισμένοι δρόμοι είναι ημιτελείς ή ακόμη κι επικίνδυνοι. Οι κάτοικοι σε περιοχές κοντά σε διόδια επιβαρύνονται δυσανάλογα.

Ακόμη κι αν είχαν δίκιο οι μετέχοντες στο κίνημα «δεν πληρώνω», καταγράφεται η παράκαμψη μιας οικονομικής υποχρέωσης. Κι εδώ μπαίνει το μεγάλο δίλημμα, αυτό που θα μπορούσε να προβληματίσει τους 29 βουλευτές. Δικαιολογείται άραγε το «δεν πληρώνω» όταν ο πολίτης διαφωνεί με τον κανόνα ή όταν ο κανόνας τον αδικεί; Δικαιολογείται η παραγραφή του αδικήματος, η ελάφρυνση, η διευκόλυνση εκείνου που δεν συμφωνεί;

Στην περίπτωση που υπάρξει ευνοϊκή τροπολογία για εκείνον που δεν πληρώνει, μήπως θα πρέπει να αποκατασταθεί εκείνος που πλήρωνε; Εάν δεν επιστραφούν χρήματα στους οδηγούς που υπήρξαν συνεπείς, θα μιλάμε για διάκριση σε βάρος όσων υπάκουαν στους κανόνες (τους σωστούς ή τους εσφαλμένους, που εντούτοις υπήρξαν κανόνες θεσπισμένους με δημοκρατικούς όρους).

Το ζητούμενο εδώ δεν είναι η τύχη των οδηγών του κινήματος «δεν πληρώνω». Το ζητούμενο είναι η επικράτηση μιας νοοτροπίας που επιβραβεύει την διάκριση. Και προσοχή. Δεν υπάρχουν όροι γενικευμένης εξέγερσης όπου ο κυρίαρχος λαός ζητεί κάποια ανατροπή. Μιλάμε για μια μερίδα πολιτών που ζητεί να εξαιρεθεί από μια οικονομική υποχρέωση.

Βλέπουμε λοιπόν να προστατεύεται μια ομάδα δίχως να αλλάζει το θεσμικό πλαίσιο. Το πλαίσιο θα άλλαζε αν οι βουλευτές ζητούσαν κατάργηση των διοδίων για όλους τους πολίτες, αν έβρισκαν τον τρόπο να αποζημιώσουν τους ιδιώτες που ανέλαβαν το έργο. Υπάρχει άραγε πρόταση επ’ αυτού;