Μεσοβδομάδα, όφειλα να είμαι ένας ευτυχής γονιός: Το παιδί μου είχε γράψει πολύ καλά στη φυσική, στις Πανελλήνιες Εξετάσεις. Όμως, δεν είχε γράψει και άριστα, καθώς ένα από τα θέματα ήταν «εξόχως περίεργο». Δεν το πολυέψαξα, θεωρώντας ότι η επιτροπή που έβαλε τα θέματα γνωρίζει πολύ καλύτερα από όλους μας το δέον. Όμως, δύο κουβέντες που άκουσα με έβαλαν σε σκέψη: Η πρώτη ήταν από έναν αριστούχο συμμαθητή του γιού μου, που δήλωσε απογοητευμένος μετά την εξέταση: «Για τέτοιο θέμα διάβασα σαν σκυλί δυό χρόνια;» Η δεύτερη από έναν καθηγητή του σχολείου του, φυσικό: «Τόσος κόπος, για να διώξουμε τα παιδιά στο εξωτερικό, όπου θα ανακαλύψουν πως όσα τους διδάσκουμε είναι φυσική του Μεσαίωνα… και τότε θα αντιμετωπίσουν ξανά τον γκρεμό».
Άκουσα περίλυπος και τα παρατράγουδα για λάθος θέμα στα μαθηματικά, και θυμήθηκα την σχεδόν κατ’ έτος επανάληψη του φαινομένου. Οι αντιδράσεις που εκδηλώνονται προσκρούουν πάντα στο «τα παράπονά σας στην επιτροπή των θεμάτων», η οποία όμως απαρτίζεται πάντα από άτομα που λογοδοτούν… στον Θεό. Κι όλη αυτή η προκρούστεια τελετουργία διαιωνίζεται στο όνομα της επιλογής φοιτητών για τα πανεπιστήμιά μας, τα οποία όμως δεν έχουν λέγειν στο πώς επιλέγονται οι αυριανοί φοιτητές τους!
Ένιωσα πως τελικά, σ’ αυτόν τον τόπο, οι Λακεδαιμόνιοι συνεχίζουν να κερδίζουν τους Πελοποννησιακούς Πολέμους: Αντί να βελτιώνουμε τις μεθόδους μας «αθηναϊστί», μέσω της μαιευτικής ανάλυσης των εμπειριών μας, σπρώχνουμε κάθε χρόνο τα παιδιά μας σε έναν εξεταστικό Καιάδα, που καθορίζει αμείλικτα την πορεία τους στη ζωή. Κι ύστερα, όταν οι «επιβιώσαντες» περάσουν στο οικοσύστημα των πανεπιστημίων μας, ανακαλύπτουν πως η Αγωγή που υπέστησαν στην εφηβεία τους είναι απολύτως αναντίστοιχη της «Περσικής Αυλής» που επικρατεί εκεί.
Το αρχικό υποτιθέμενο αξιοκρατικό φιλτράρισμα του Καιάδα των Πανελληνίων δίνει τη σκυτάλη στο εκμαυλιστικό παίγνιο εξουσίας των παρατάξεων και το αλισιβερίσι τους με καθηγητές-ομήρους τους. Τελικά, η αξιοκρατία υποκύπτει στη λαμογιά και παραδίδει στην κοινωνία άξια στελέχη της τελευταίας. Οι όποιοι αριστούχοι επιμένουν να παλεύουν με το κεφάλι ψηλά γίνονται «παράσιτα» αυτού του οικοσυστήματος. Ουδόλως περίεργο λοιπόν που η ελληνική κοινωνία κυριαρχείται από φωνασκίζοντες ημιμαθείς, με «άφωνους» τους αληθινούς επιστήμονες.
Τι θα μπορούσε να γίνει;
Παραμένοντας αναρμόδιος εκπαιδευτικά αλλά άμεσα θιγόμενος ως γονιός και μέλος της κοινωνίας μας, αναρωτήθηκα για το αν υπάρχει διέξοδος από μια τέτοια ανατροφοδότηση του τέλματος. Θυμήθηκα ότι ο πολύπειρος ακαδημαϊκός μας κ. Μπαμπινιώτης είχε προτείνει τη θεσμοθέτηση φορέα εξετάσεων, ο οποίος όχι μόνον θα είχε μοναδικό του αντικείμενο την προτυποποίηση και διαρκή βελτίωση των εξετάσεων αλλά και θα επέτρεπε σε κάθε παιδί να εξεταστεί έως και τρεις φορές σε κάποιο μάθημα, μέχρις ότου «πιάσει» τη βέλτιστη βαθμολογία του. Δηλαδή, ένα σύστημα εξετάσεων στο οποίο ο μαθητής έχει αντίπαλο μόνο τον εαυτό του, με τρεις ευκαιρίες ανάτασης, και όχι έναν τελεσίδικο Καιάδα.
Ρώτησα πανεπιστημιακούς γιατί δεν προχώρησε αυτή η πρόταση και εισέπραξα «αφωνία». Επέμεινα ρωτώντας γιατί κατεβαίνει κάθε τόσο ο κλάδος τους στους δρόμους για θέματα λειτουργίας των ΑΕΙ αλλά ποτέ για το θέμα εισαγωγής στα ΑΕΙ και εισέπραξα και πάλι την σιωπή.
Είχα αρχίσει να σκέπτομαι μήπως και ένα τέτοιο σύστημα είχε τα τρωτά του, μήπως υπήρχαν ουσιαστικοί λόγοι που το απορρίπτουμε, όταν στα χέρια μου έφτασε μια επιστολή από φοιτητικό σύλλογο βρετανικού πανεπιστημίου: Ήταν από ένα των πανεπιστημίων στα οποία ο γιός μου είχε κάνει αίτηση εισαγωγής, ως ρεζέρβα αν τον απορρίψει το ελληνικό σύστημα εξετάσεων. Η επιστολή έγραφε επί λέξει: «Σε προσκαλούμε να επικοινωνήσεις μαζί μας, προκειμένου να κάνουμε τις ημέρες αναμονής έναρξης του ακαδημαϊκού έτους λιγότερο βαρετές απ’ ό,τι είναι». Κοίταξα το παιδί μου που «έλιωνε στο διάβασμα» επαναλαμβάνοντας αυτοεπαναλαμβάνομενες εκφράσεις από ένα βιβλίο βιολογίας – που είχε προφανέστατα συνταχθεί από τη συναρμογή κλεψίτυπων μεταφράσεων ποικίλων ξένων κειμένων – και χαμογέλασα πικρά: Πόσο βαρετό είναι για τον Καιάδα να ακούει όσους κάνουν το άλμα σ’ αυτόν να απαγγέλουν….
