Oκαθορισμός των ορίων δεν είναι καθόλου εύκολο πράγμα και γίνεται πολύ δυσκολότερο όταν το αντικείμενο είναι η βία. Είναι γνωστό σε όλους ότι μερικά από τα μεγαλύτερα μυαλά της ανθρωπότητας αναμετρήθηκαν με το πρόβλημα και ο καθένας μπορεί να διαβάσει και να μελετήσει τις απαντήσεις τους, ενώ οι πολιτικοί ηγέτες που άφησαν το όνομά τους στην Ιστορία είχαν ως καίριο μέλημα την τιθάσευση της βίας, ώστε οι άνθρωποι να συνυπάρξουμε σε αυτή τη δύσκολη υπόθεση που είναι η ζωή. Από τη σκοπιά αυτή, εμείς είμαστε άτυχοι γιατί η χώρα, σαν τρελό καράβι, αρμενίζει ακυβέρνητη.
Η πίκρα, που τώρα πια αγγίζει την απελπισία, είναι μεγάλη, γιατί δεν αξίζουμε τη μοίρα που η κυβέρνηση πασχίζει να μας επιβάλει. Η μοίρα αυτή, που δεν βρίσκεται στον ορίζοντα αλλά έχει πλησιάσει πολύ και μας απειλεί σε απόσταση αναπνοής, έχει όνομα: ονομάζεται εξευτελισμός και εξηγείται πρωτίστως, κατά τη γνώμη μου, από την περιφρόνηση με την οποία μας αντιμετωπίζει ο πρωθυπουργός, περιφρόνηση που καθιερώθηκε επισήμως σε σύστημα διακυβέρνησης ήδη από την περιβόητη πια συνέντευξη Τύπου στην Εκθεση της Θεσσαλονίκης. Απειλητικός, χτυπώντας το χέρι στο έδρανο, στράφηκε εναντίον όλων όσοι τόλμησαν να αμφισβητήσουν την ηθική ακεραιότητα των υπουργών του. Υπερόπτης, έκρινε ότι δεν είχε καμία υποχρέωση να απαντήσει στις συγκεκριμένες και νόμιμες ερωτήσεις των δημοσιογράφων, που ήταν και απορίες όλων μας. Με την ίδια ευκαιρία υποδύθηκε για πρώτη φορά δημοσίως, κάτι σαν επίσημη πρεμιέρα, τον ηγέτη. Ακριβέστερα, ενστερνίστηκε το ύφος που ο ίδιος νομίζει ότι ταιριάζει στους ηγέτες. Θέλησε να φανεί αποφασιστικός: ήταν μόνο αυτάρεσκος. Επεχείρησε να παρουσιαστεί ορμητικός: ήταν μόνο νευρικός. Προσπάθησε να εμφανιστεί αποτελεσματικός: ήταν μόνο κραυγαλέος. Ο ίδιος πρέπει να ζούσε κάτι σαν ξύπνιο όνειρο. Ολοι οι άλλοι όμως ζούσαμε κάτι που έμοιαζε πολύ με εφιάλτη.
Τον ίδιο εφιάλτη που κατέστρεψε την Πάρνηθα. Τον ίδιο εφιάλτη που ρήμαξε την Πελοπόννησο. Τον ίδιο εφιάλτη που κλέβει τη δημόσια περιουσία. Τον ίδιο εφιάλτη που αποσυνθέτει μεθοδικά το δημόσιο Πανεπιστήμιο. Τον ίδιο εφιάλτη που εμπιστεύθηκε τον πολιτισμό στα χέρια που όλοι γνωρίζουμε. Τον ίδιο εφιάλτη που υπονομεύει τη Δικαιοσύνη. Τον ίδιο εφιάλτη που σκοτώνει τους ανθρώπους όταν δουλεύουν. Τον ίδιο εφιάλτη που καταδικάζει σε αργό θάνατο τους ανθρώπους που δεν έχουν πια δουλειά. Τον ίδιο εφιάλτη που συντρίβει τη δημόσια Υγεία. Τον ίδιο εφιάλτη που λεηλατεί με τρόπο κτηνώδη τις ζωές των νέων ανθρώπων. Τον ίδιο εφιάλτη που τους σκοτώνει.
Οταν ο εφιάλτης απλώθηκε σε όλη τη χώρα και περιέπαιξε τα λόγια του φαφλατά υπουργού των Εσωτερικών κ. Προκόπη Παυλόπουλου, ο οποίος μας έκανε χριστουγεννιάτικο δώρο την ευθιξία του, ο Πρωθυπουργός φάνηκε να δείχνει και αυτός κάποιο ενδιαφέρον για την όλη ιστορία. Μας μίλησε και αυτή τη φορά εμφανίστηκε λιτός, χωρίς τη στολή εκστρατείας που φορούσε στις πυρκαϊές. Ταυτοχρόνως κάλεσε τους αρχηγούς των κομμάτων, χωρίς όμως να κοινοποιήσει τους ακριβείς λόγους της πρόσκλησης και τις προθέσεις του. Ολοι πιστέψαμε ότι θα συζητούσε επιτέλους σοβαρά την κρίσιμη κατάσταση που είχε δημιουργηθεί, πως θα ζητούσε τη γνώμη και τη συμβουλή τους. Η πραγματικότητα έδειξε άλλα.
Αν κατάλαβα καλά το δεύτερο μήνυμά του, ο Πρωθυπουργός δεν κάλεσε τους αρχηγούς των κομμάτων για να συζητήσει μαζί τους: τους κάλεσε για να τους αποδώσει ευθύνες. Δεν ήθελε συνομιλητές. Συνενόχους αναζητούσε, κάτι σαν χορηγούς στη φρίκη- και φαίνεται ότι δύο κατάφερε να τους βρει. Αλλά ίσως να αναζητούσε μόνο ενόχους. Γιατί ο ίδιος δεν αναγνωρίζει κανενός είδους ευθύνη στον εαυτό του και στην κυβέρνησή του. Η καταστροφή, σύμφωνα με αυτό που πρέπει να είναι πεποίθησή του, γίνεται ή από μόνη της ή οφείλεται σε άλλους. Σε όλους τους άλλους εκτός από τον ίδιο. Μάλλον έτσι εξηγείται η επιστροφή, με περισσότερο αυταρχισμό αυτή τη φορά, του πέτρινου εγωισμού που εγκαινιάστηκε στη Θεσσαλονίκη. Εδωσε μαθήματα σε όλους. Στα κόμματα για το τι πρέπει να κάνουν και στους συνδικαλιστές για το τι δεν πρέπει να κάνουν. Ορισε μάλιστα και τη δημοκρατία. Των ομολόγων; Των Πακιστανών; Του Βατοπαιδίου; Του dvd; Προφανώς δεν έκρινε σκόπιμο να μπει σε λεπτομέρειες. Τις έχει αναθέσει στους συνεργάτες του. Ο ίδιος περιορίστηκε, όπως αρμόζει σε αρχηγό, στις γενικές κατευθύνσεις.
Μας βύθισε λίγο περισσότερο στην απελπισία. Ο καθένας κάνει αυτό που μπορεί. Δεν πρέπει πάντως να έχουν απομείνει πολλοί που εξακολουθούν να είναι αισιόδοξοι. Ας ελπίσουμε ότι θα γίνονται όλο και περισσότεροι αυτοί που θα σηκώσουν το κεφάλι και θα αποκρούσουν την περιφρόνηση και τον εξευτελισμό.
Ο κ. Γεράσιμος Βώκος είναι καθηγητής Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης.
