Το δικαίωμα πρόσβασης στην ακτή δεν πρέπει να νοείται απλώς ως η εξασφάλιση ανοικτής διόδου που επιτρέπει στον κάθε πολίτη να φθάσει μέχρι την παραλία. Είναι βέβαια σημαντικό να μπορούν όλες οι κοινωνικές τάξεις να αναζητήσουν λίγες στιγμές ποιοτικής αναψυχής στη θάλασσα. Η δυνατότητα που έχουν τόσο ο Ελληνας χαμηλού εισοδήματος όσο και ο οικονομικός μετανάστης να μετακινηθούν προς μια κοντινή παραλία και να απολαύσουν δωρεάν τη θάλασσα αποτελεί μια δημοκρατική κατάκτηση για την οποία η χώρα πρέπει να είναι υπερήφανη.
Ωστόσο το δικαίωμα πρόσβασης στην ακτή ασκείται πλήρως μόνο όταν η παραλία είναι καθαρή, το παράκτιο οικοσύστημα βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση και η αισθητική του τοπίου της ακτής δεν έχει κακοποιηθεί. Δυστυχώς ο κανόνας της ελεύθερης πρόσβασης παραβιάζεται όχι μόνο από αυτούς που περιφράσσουν ή αποκλείουν τις ακτές, αλλά και από αυτούς που τις ρυπαίνουν ή τις ασχημίζουν, κάνοντας κατάχρηση ενός δημοκρατικού δικαιώματος. Οταν ένας χρήστης αλλοιώσει την ακτή, προκαλώντας υπερβολικό θόρυβο, κινώντας το τζιπ ή τη μηχανή πάνω στην άμμο, αφήνοντας σκουπίδια αντί να τα πάρει φεύγοντας μαζί του, τότε ο επόμενος χρήστης έχει χάσει μεγάλο μέρος από το δημόσιο αγαθό που ήθελε να απολαύσει. Οταν χρησιμοποιούνται ελεύθερα και δωρεάν οι ακτές αλλά μεταβάλλονται σε σκουπιδότοπους, δηλαδή όταν δεν γίνονται σεβαστοί οι απαραίτητοι κανόνες, το σημαντικό αυτό δημοκρατικό δικαίωμα έχει ουσιαστικά καταργηθεί. Επομένως η υπεράσπισή του δεν θα είναι αποτελεσματική αν δεν συνδυάζεται με ταυτόχρονη εξασφάλιση της ποιότητας του περιβάλλοντος. Χρειάζονται επίμονα εκπαιδευτικά μέτρα, παράλληλα με επιβολή υψηλών προστίμων και με αυστηρούς ελέγχους από τη δημόσια εξουσία, για να βελτιωθεί η συμπεριφορά των επισκεπτών και όλων όσοι δραστηριοποιούνται στην παραλία, ώστε να έχει ουσιαστική αξία το δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης στο παράκτιο περιβάλλον.
Ο κ. Κίμων Χατζημπίρος είναι επίκουρος καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου.
