Γιατί τα λεφτά δεν επιστρέφουν

Η ιστορία μας ξεκινά ως εξής: Πρώην πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου ενός πολιτιστικού συλλόγου της ελληνικής περιφέρειας, που παραιτήθηκε από τη συγκεκριμένη θέση το 2002, διαπίστωσε με μεγάλη έκπληξη προ ημερών ότι ο τραπεζικός του λογαριασμός δεσμεύτηκε.

Ο εν λόγω, μάνατζερ σήμερα σε κορυφαία ιδιωτική εταιρεία, αφού ξεπέρασε το αρχικό σοκ –καθώς πίστευε ότι δεν έδωσε ποτέ κανένα δικαίωμα για να του συμβεί κάτι τέτοιο -, άρχισε να ψάχνει για να εντοπίσει την αιτία του προβλήματος. Και ψάχνοντας βρήκε ότι ο πολιτιστικός σύλλογος της γενέτειράς του, στον οποίο προήδρευσε επί διετία προ δεκαπενταετίας, δεν πλήρωσε πέρυσι (14 χρόνια αφότου αυτός είχε αποχωρήσει) τον ΕΝΦΙΑ για το ακίνητο όπου στεγάζεται.

Προχωρώντας παρακάτω, διαπίστωσε ότι η Εφορία, πάντα για τον ίδιο λόγο, δέσμευσε και τους τραπεζικούς λογαριασμούς σχεδόν όλων των εν ζωή διατελεσάντων προέδρων του συγκεκριμένου σωματείου! Το πρόβλημα διευθετήθηκε βεβαίως, καθώς οι παλιοί πρόεδροι έπεισαν τον νυν να κάνει μια ρύθμιση με την Εφορία για το ποσό, όμως ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας όταν τον ρωτάμε σήμερα μας απαντά με ειλικρίνεια ότι «αν μπορούσα, θα έκλεινα τώρα κάθε τραπεζικό λογαριασμό, αφού πλέον δεν ξέρεις από πού θα σου ‘ρθει».

Ανάλογες τέτοιες ιστορίες κυκλοφορούν πολλές. Τους καταθετικούς λογαριασμούς τους είδαν δεσμευμένους παλιά μέλη συμβουλίων οργανισμών (και) του δημόσιου τομέα για σημερινές υποχρεώσεις τους στο ΙΚΑ –τα παραδείγματα πάμπολλα -, σύμβουλοι κρατικών επιχειρήσεων για τωρινές δικαστικές –και όχι μόνο –διενέξεις παντός είδους, με τις οποίες οι ίδιοι δεν έχουν καμία σχέση, ενώ ένας συνήθης λόγος για τον οποίο κινδυνεύουν πάντα οι λογαριασμοί σας να μπλοκαριστούν είναι εκκρεμείς εισφορές σε κάθε είδους Ταμεία.

«Επειτα από όλα τα παραπάνω, υπάρχει ενδεχόμενο να επιστρέψουν οι καταθέσεις στις τράπεζες;» αναρωτιέται με τη σειρά του τραπεζίτης που παρακολουθεί στο μόνιτορ την πορεία των υπολοίπων τους και διαπιστώνει πως «όσοι μιλούν για αντιστροφή του κλίματος, προφανώς δεν ξέρουν ότι από την επιβολή των capital controls έως σήμερα η net αύξηση που έχει σημειωθεί δεν είναι και πολύ πάνω από τα 8 δισ. ευρώ» και είναι εξηγήσιμη για δύο βασικούς λόγους:

1. Το τουριστικό ρεύμα, που έφερε χρήμα.

2. Τα POS που έχουν εγκατασταθεί στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και έκτοτε τα λεφτά που μαζεύουν πάνε από λογαριασμό σε λογαριασμό, κάνοντας κύκλους.

Πέραν τούτου, ουδέν.

Αν και τώρα τελευταία δεν είναι λίγοι εκείνοι που έχουν εφεύρει διάφορους τρόπους για να ξεπεράσουν και αυτό το εμπόδιο, του POS.

Ο συνηθέστερος;

Προτείνουν αγορές τοις μετρητοίς, με μεγάλη έκπτωση, αντί με κάρτα. Οταν συμβαίνει αυτό, δύο τινά ισχύουν:

–Ο καταθετικός λογαριασμός της επιχείρησης είναι δεσμευμένος, οπότε, αν τα λεφτά κατευθυνθούν προς τα εκεί, «χάνονται».

–Εξαιτίας της συγκεκριμένης δέσμευσης είναι πολύ πιθανό η επιχείρηση να μην έχει καν POS.

Ωστόσο, αυτός δεν είναι ο μοναδικός λόγος που οι καταθέσεις μένουν κολλημένες στο σύνολό τους στα επίπεδα των 124 δισ. ευρώ (όταν προ κρίσης ήταν πέριξ των 250 δισ. ευρώ!). Το μεγαλύτερο πρόβλημα για να αρχίσει ο μακρύς δρόμος της επιστροφής τους στα γκισέ είναι η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης. «Για όλα, για το πολιτικό κλίμα, την πορεία της οικονομίας, το τραπεζικό σύστημα, ακόμη και για την παραμονή μας στο ευρώ, που μπορεί να εξέλιπε, ως φόβος, σε μεγάλο βαθμό, αλλά παραμένει» επιμένουν οι τραπεζίτες.

Η λογική τού «ας έχω το κεφάλι μου ήσυχο» κρατά τα λεφτά στα στρώματα, στο εξωτερικό και οπουδήποτε αλλού εκτός από τον φυσικό τους χώρο. Και βεβαίως εννοείται ότι ένα μεγάλο μέρος των περίπου 125 δισ. ευρώ που «λείπουν» έχουν φαγωθεί –στην αρχή για να διατηρηθεί ένα βιοτικό επίπεδο προ κρίσης και μετά για να πληρωθούν υψηλοί φόροι και μεγάλες υποχρεώσεις. Οπότε δεν θα επιστρέψουν ποτέ.

Στο μεταξύ, όποια προσπάθεια έγινε –και έγιναν αρκετές –από τις κατά καιρούς ελληνικές κυβερνήσεις να επιστρέψουν «αμνηστευμένα» λεφτά από το εξωτερικό, που ποτέ δεν δηλώθηκαν, αλλά… υπάρχουν, κατέληξαν σε οικτρή αποτυχία. Πάλι για λόγους εμπιστοσύνης. Και αυτό γιατί κανείς δεν εγγυάται σε κανέναν ότι σε ένα – δυο χρόνια δεν θα χτυπήσει την πόρτα του η Εφορία για να του ζητήσει το πόθεν έσχες τους. Ενώ στην Ιταλία, όπου προφανώς ο λόγος της διοίκησης είναι συμβόλαιο, όταν πρωτοέγινε αυτή η κίνηση-ρύθμιση συγκεντρώθηκαν σε κάτι λιγότερο από έξι μήνες εφαρμογής του μέτρου περί τα 80 δισ. ευρώ. Και το εκεί σύστημα πήρε μεγάλη ανάσα, από πλευράς ρευστότητας.