Πριν από 17 χρόνια τέτοιες ημέρες (17.9.1999) οι ελληνικές μετοχές –που χαρακτηρίστηκαν εκείνη την εποχή από τον Τζον Λόμαξ της ΗSΒC «η μητέρα όλων των φουσκών» –σημείωναν το ιστορικό τους ρεκόρ.
Από την υποτίμηση της δραχμής και την είσοδό της στον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών τον Μάρτιο του 1998 και ως το ιστορικό ρεκόρ, ο γενικός δείκτης του ΧΑ σημείωσε εξάλλου άνοδο 313,37%, ενώ η κεφαλαιοποίηση του Χρηματιστηρίου αυξήθηκε 606% φθάνοντας στις 17 Σεπτεμβρίου 1999 τα 212,77 δισ. ευρώ.
Η άνοδος σημειώθηκε σε τρεις φάσεις: αρχικά εισήλθαν οι ξένοι θεσμικοί, στη συνέχεια οι εγχώριοι επενδυτές και τελευταίοι οι μικρομεριδιούχοι μετοχικών Α/Κ.
Η πτώση ολοκληρώθηκε στο -77% στις 31.3.2003, με απώλειες 158 δισ. ευρώ. Δεδομένου ότι περισσότερο από 1,5 εκατ. Ελληνες ενεπλάκησαν στα χρηματιστηριακά δρώμενα, υπολογίζεται ότι τα νοικοκυριά έχασαν 25.000-30.000 ευρώ έκαστο.
Η άνοδος που ακολούθησε ως την περίοδο των εκλογών, προτού η χώρα μπει στην περιπέτεια των μνημονίων, έφερε κέρδη 263%, αλλά από το υψηλό στις 31.10.2007 ως το χαμηλό στις 5.6.2012 η πτώση των μετοχών κυμάνθηκε στο 91% –καθώς η Μεγάλη Υφεση της Ελλάδας ήταν μια πραγματικότητα –και θεωρείται μεγαλύτερη κατάρρευση από τη «φούσκα του ’99».
Στην ιστορία των αγορών οι φούσκες δεν είναι κάτι άγνωστο, ενω όλες δείχνουν να έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: γιγαντώθηκαν με το εύκολο χρήμα.
Στην περίπτωση της Ελλάδας «βοήθησαν» μεταξύ άλλων και ο πολύς «αέρας», η απουσία θεσμών, χρηματιστηριακής παιδείας κ.τ.λ., ενώ, όπως περιγραφόταν τότε (και γι’ αυτό έχει την αξία του) από τον οίκο Flemings, «αυτό που συμβαίνει είναι μια κλασική περίπτωση ανοδικής προσαρμογής των αποτιμήσεων που προκλήθηκε από την πτώση των επιτοκίων. Οταν όμως περάσει ο ενθουσιασμός, οι Ελληνες θα αναρωτιούνται τι στην πραγματικότητα αγόρασαν».
Η ιστορία διδάσκει πάντως ότι τα χρηματιστήρια σημειώνουν ανοδικούς και πτωτικούς κύκλους, ενώ οι μετοχές συνολικά υπεραποδίδουν.
Ωστόσο, το ύψος των ζημιών σε περιόδους πτώσης μπορεί να είναι τεράστιο και να μην μπορεί να αναπληρωθεί… στη σύντομη διάρκεια μιας ζωής. Π.χ., στην κορυφή της ελληνικής φούσκας του 1999 πλειάδα μετοχών διακινούνταν με πολλαπλασιαστές κερδών άνω του 900, πράγμα που σημαίνει ότι τότε κάποιος αγόραζε μετοχές με σκοπό να πάρει πίσω τα κέρδη του σε 900 χρόνια… Κάτι τέτοιες στιγμές είναι που οι οικονομολόγοι θυμούνται τη ρήση του Τζον Μέιναρντ Κέινς: «Μακροπρόθεσμα όλοι είμαστε νεκροί…».


Αποδόσεις
Κέρδη 30.000% από τις αγορές
Οι μετοχές παγκοσμίως τα τελευταία 116 χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία της Credit Suisse (Returns Yearbook 2016), υπεραπόδωσαν αφού το $1 επένδυσης το 1900 έγινε $300 στο τέλος του 2015, έναντι $8 που έφθασε η επένδυση στα κρατικά ομόλογα και $2,7 στα έντοκα γραμμάτια.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ