Σε μία ιδιότυπη μάχη με εκατέρωθεν απειλές και εκβιασμούς ενδέχεται να εμπλακεί η χώρα μας, καθώς ορισμένα κερδοσκοπικά κεφάλαια που αποκαλούνται και ως οι «γύπες των αγορών», τα οποία κατέχουν ελληνικούς τίτλους που αντιπροσωπεύουν το 2,5% περίπου του ελληνικού χρέους και υπάγονται σε ξένο δίκαιο, απορρίπτουν το πρόγραμμα ανταλλαγής ελληνικών ομολόγων (PSI) και απειλούν να σύρουν την Ελλάδα στα διεθνή δικαστήρια για χρόνια.
Από τα 28 δισεκατομμύρια ευρώ των ομολόγων αυτής της κατηγορίας , οι κάτοχοι ομολόγων αξίας 20,7 δισ. ευρώ έχουν ήδη δεχθεί να συμμετάσχουν στο PSI και σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών θα ανταλλάξουν τα ομόλογά τους στις 11 Απριλίου, ενώ για αυτούς που μέχρι στιγμής αρνούνται ή δεν έχουν ακόμη αποφασίσει τη συμμετοχή τους, η προθεσμία παρατάθηκε για δεύτερη φορά, στις 20 Απριλίου.
Η κυβέρνηση δείχνει να μην έχει αποφασίσει πάντως πώς θα χειριστεί όσους αρνηθούν μέχρι τέλους να συμμετάσχουν. Σύμφωνα με αναλυτές έχει τρεις επιλογές: Να αποπληρώσει τα ομόλογα στη λήξη τους. Να μην αποπληρώσει τα ομόλογα, διακινδυνεύοντας δικαστική διαμάχη. Ή να υποβάλει νέα πρόταση, διασφαλίζοντας όμως παράλληλα την ισότιμη μεταχείρισή τους με όσους συμμετείχαν στην ανταλλαγή.
Η πρώτη δοκιμασία και για τις δύο πλευρές θα έρθει στις 15 Μαΐου, όταν λήγουν αντίστοιχα τιμαριθμοποιημένα ομόλογα (index-linked) που υπάγονται σε ξένο δίκαιο αξίας 450 εκατ. ευρώ. Τα ομόλογα αυτά συναλλάσσονται αυτή τη στιγμή στο 70% της ονομαστικής τους αξίας, υποδηλώνοντας ότι οι επενδυτές πιστεύουν ότι θα αποκομίσουν ένα πολύ καλύτερο ποσό απ’ ό,τι εάν εντάσσονταν στο PSI, το οποίο επέβαλε ζημίες 75%.
Τραπεζικοί κύκλοι και διαχειριστές κεφαλαίων εκτιμούν ότι τελικά ο σκληρός πυρήνας των κερδοσκόπων-επενδυτών που θα αντιταχθούν στη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα θα αντιπροσωπεύουν ομόλογα συνολικής αξίας 5,5-6 δισ. ευρώ περίπου, ποσό το οποίο θεωρητικά η Ελλάδα και οι δανειστές της θα μπορούσαν εύκολα να καλύψουν, καθώς στην αντίθετη περίπτωση θα δημιουργούνταν ένα επικίνδυνο προηγούμενο για τις πιθανές νέες αναδιαρθρώσεις χρέους στη ζώνη του ευρώ.
Εάν πληρωθούν όμως π.χ. τα ομόλογα που λήγουν στις 15 Μαΐου θα εξαγριωθούν όσοι έχουν ήδη υποχρεωθεί να συμμετάσχουν στο PSI, ενώ θα παρασχεθεί και ένα κίνητρο για άλλες παρόμοιες στρατηγικές στο μέλλον από άλλες χώρες που βρίσκονται σήμερα σε κίνδυνο.
Παράλληλα, αν η Ελλάδα υιοθετήσει μια σκληρή στάση και δεν αποπληρώσει τους ομολογιούχους αυτούς, τότε ενδεχομένως να έχουμε μία χρεοκοπία στους εν λόγω τίτλους – μια έκβαση που η ευρωζώνη ελπίζει ότι θα αποφύγει, καθώς η φόβος της μετάδοσης σε άλλες αδύναμες χώρες θα αυξηθεί σημαντικά.
Μια τέτοια χρεοκοπία επίσης ίσως εμποδίσει την Ελλάδα από το να επιστρέψει σε εύλογο διάστημα στις αγορές για δανεισμό, καθώς η χώρα έχει υπολογίσει ήδη να αντλήσει τα επόμενα χρόνια κεφάλαια συνολικής αξίας 40 δισ. ευρώ. Παράλληλα, ορισμένοι επισημαίνουν ότι το θεσμικό πλαίσιο του ΔΝΤ απαγορεύει τον δανεισμό μιας χώρας η οποία έχει αρνηθεί να πληρώσει πλήρως τις υποχρεώσεις της, κάτι που ίσως θέσει σε κίνδυνο το πρόγραμμα διάσωσης. Πρόβλημα αναμένεται να αποδειχθούν επίσης τα κρατικά ομόλογα σε άλλα νομίσματα όπως το γεν και το ελβετικό φράγκο, μέρος των οποίων φαίνεται να έχει συγκεντρωθεί στα χέρια hedge funds, που συνηθίζουν να εκβιάζουν χρεοκοπημένες κυβερνήσεις. Μία έκδοση ομολόγων από τον ΟΣΕ λέγεται ότι έχει βρεθεί στο στόχαστρο αυτών των επενδυτών. Παράλληλα, όπως αναφέρεται, έχοντας χτίσει υψηλές θέσεις σε συγκεκριμένες εκδόσεις, αυτά τα hedge funds μπορούν να μπλοκάρουν την ενεργοποίηση των CACs, ή να εκβιάσουν για την πλήρη αποπληρωμή των ομολόγων ή έστω για μια καλύτερη προσφορά. Εάν απομείνει ένας πολύ μικρός αριθμός ομολογιούχων, ενδεχομένως να είναι ευκολότερο για την Ελλάδα να τους προσφέρει μια καλύτερη συμφωνία, αλλά όπως αναφέρεται, για την ώρα, η χώρα μπορεί να παίξει σκληρό παιχνίδι.
Οι πρωταγωνιστές, οι δίκες και οι κίνδυνοι
Τα funds Aurelius και Elliott συνηθίζουν να εκβιάζουν και να κερδοσκοπούν με χρεοκοπημένες χώρες
Η µη αποπληρωµή των οµολόγων που υπάγονται σε ξένο δίκαιο ενέχει σηµαντικούς κινδύνους, υποστηρίζουν αναλυτές, επισηµαίνοντας το παράδειγµα της Αργεντινής, µε τους επενδυτές να βρίσκονται για δέκα χρόνια στα δικαστήρια. Εχοντας στα χέρια τους χρεοκοπηµένα οµόλογα ύψους 4 δισ. δολαρίων (από τη συνολική χρεοκοπία των 95 δισ. δολαρίων), καταφέρνουν, µία δεκαετία µετά, να µπλοκάρουν ως έναν βαθµό την επιστροφή της Αργεντινής στις διεθνείς αγορές οµολόγων. Προσφάτως, µια αρνητική για την Αργεντινή δικαστική απόφαση, που εκδόθηκε στις αρχές του Μαρτίου, ζητεί από τη χώρα να πληρώσει γνωστούς δισεκατοµµυριούχους επαγγελµατίες επενδυτές, οι οποίοι εδώ και χρόνια πλουτίζουν κυνηγώντας χρεοκοπηµένες χώρες. Μεγάλη «πληγή» για την Ελλάδα αναµένεται να αποδειχθούν κυρίως τα κρατικά οµόλογα σε νόµισµα εκτός ευρώ, µέρος των οποίων φαίνεται να έχει συγκεντρωθεί στα χέρια hedge funds, που συνηθίζουν να εκβιάζουν χρεοκοπηµένες κυβερνήσεις.
Στην ελληνική περίπτωση, καθώς φαίνεται να πρωταγωνιστούν τα κερδοσκοπικά κεφάλαια «Aurelius» και «Elliott», αυξάνεται το ενδεχόμενο μιας παρατεταμένης δικαστικής διαμάχης. Το Aurelius, ένα fund με κεφάλαια 2,5 δισ. δολάρια, έχει γίνει γνωστό για την εμπλοκή του σε αναδιαρθρώσεις χρεών κρατών και επιχειρήσεων, ενώ το Elliott, που διαχειρίζεται 19 δισ. δολάρια, έγινε διάσημο για τη στρατηγική που ακολούθησε στα δικαστήρια, αναγκάζοντας κυβερνήσεις όπως η Δημοκρατία του Κονγκό να πληρώσει τις αξιώσεις που είχε από το χρέος της χώρας, ενώ βρίσκεται σε νομική διαμάχη και με την Αργεντινή.
Πηγή κοντά στις διαδικασίες είπε ότι η πλειονότητα των ομολογιών που λήγουν τον Μάιο βρίσκεται στα χέρια του επιθετικού επενδυτικού κεφαλαίου Elliott Advisors, που είναι γνωστό για τις δικαστικές αντιδικίες του σε περιπτώσεις αναδιάρθρωσης χρεών σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Η 15η Μαΐου είναι το απώτατο όριο για την Ελλάδα να αποφασίσει τι θα κάνει με όσους δεν θέλουν να συμμετάσχουν στο PSI, ανέφεραν τραπεζικές πηγές.
Ξένα δικηγορικά γραφεία, όπως τα Brown Rudnick και Bingham McCutchen, ετοιμάζονται, όπως λέγεται, για δικαστική μάχη κατά της Ελλάδας. Η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να παρατάξει επίσης τους δικηγόρους της Cleary Gottlieb Steen & Hamilton, της ίδιας εταιρείας που εδώ και δέκα χρόνια αποκρούει τους κερδοσκόπους της Αργεντινής. Παράλληλα, λέγεται ότι γερμανικό νομικό γραφείο έχει ήδη αναλάβει να εκπροσωπήσει μια ομάδα 200 επενδυτών που αρνούνται να ανταλλάξουν τα ομόλογά τους. Πρόκειται κυρίως για εύπορες οικογένειες από τη Γερμανία, οι οποίες είχαν επενδύσει ποσά της τάξεως των 100.000-400.000 ευρώ σε ελληνικά κρατικά ομόλογα.

Ερχονται ξανά τα CDSs
Οι ομολογιούχοι που κατέχουν τίτλους που υπάγονται σε ξένο δίκαιο και έχουν εκδοθεί από κρατικές ελληνικές επιχειρήσεις αρνούνται να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα ανταλλαγής, καθώς τα ομόλογα αυτά διαθέτουν παρόμοιες ρήτρες συλλογικής δράσης (CACs) με τα ομόλογα που υπάγονται στο ελληνικό δίκαιο, και τις οποίες χρησιμοποίησε η Αθήνα για να υποχρεώσει τους ιδιώτες να αποδεχθούν τις ζημιές.
Οι ρήτρες αυτές όμως θα πρέπει να ενεργοποιηθούν ξεχωριστά για καθένα από τα 36 διαφορετικά ομόλογα, με αποτέλεσμα να είναι ευκολότερο για αυτούς τους επενδυτές να αντισταθούν σε μια τέτοια ενέργεια.
Αν πάντως η χώρα μας δεν πληρώσει τους κατόχους ομολόγων που υπάγονται σε διεθνές δίκαιο, τότε τα CDSs αυτών των συμβολαίων μπορούν εξίσου να ενεργοποιηθούν, δήλωσε εκπρόσωπος της Διεθνής Ενωσης Ανταλλαγών και Παραγώγων (ISDA), μια εξέλιξη την οποία θεωρούν πιθανή και οι διαχειριστές κεφαλαίων, αν και πιστεύουν ότι το παζλ αυτή τη φορά είναι πιο σύνθετο.
Σημειώνεται ότι σε επτά από τις συνολικά 36 σειρές ομολόγων, με συνολική ονομαστική αξία 2,45 δισ. ευρώ, οι συνελεύσεις δεν ολοκληρώθηκαν, με τη σχετική προθεσμία να επεκτείνεται για τις 20 Απριλίου, ενώ επενδυτές που κατέχουν τα 11 από τα εναπομείναντα ομόλογα έχουν ήδη απορρίψει την αναδιάρθρωση.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ