Το κορίτσι με τον αετό είναι εδώ

«Υπάρχει μόνον ένα κορίτσι που είναι κυνηγός με αετό στη Δυτική Μογγολία. Οποιος ενδιαφέρεται να κάνει μια ταινία την ιστορία αυτής της κοπέλας παρακαλώ να επικοινωνήσει μαζί μου». Παρότι στην εποχή μας τα κοινωνικά δίκτυα είναι πλέον ο πιο διαδεδομένος τρόπος επικοινωνίας, η αλήθεια είναι ότι ακόμα και εκεί δεν συνηθίζονται αγγελίες σαν την παραπάνω για τη δημιουργία κινηματογραφικών ταινιών. Και όμως, το παραπάνω μήνυμα το έγραψε στην ιστοσελίδα του ο διάσημος ισραηλινός φωτογράφος Ασέρ Σουιντένσκι μετά την εμπειρία του στη Δυτική Μογγολία, όπου είχε βρεθεί για ένα φωτογραφικό θέμα. Εκεί κάθε χρόνο πραγματοποιείται ένα πολύ δημοφιλές για την περιοχή «φεστιβάλ αετού» και ο Σουιντέσνκι το είχε παρακολουθήσει φωτογραφίζοντάς το. Τότε ήταν που έμαθε την ιστορία της Aϊσολπάν Νουργκαΐβ, της κεντρικής ηρωίδας της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας ταινίας «Το κορίτσι με τον αετό», που μέσω αυτής της αγγελίας του τελικά γυρίστηκε από έναν γερμανό σκηνοθέτη, ο οποίος ζει στην Αμερική. Το όνομά του, Οτο Μπελ.

Ο Μπελ ήταν ο μόνος που ανταποκρίθηκε στο ιδιότυπο αυτό κάλεσμα, γοητευμένος κυρίως από τις συνοδευτικές φωτογραφίες του Σουιντένσκι που παρουσίαζαν ένα γεμάτο ζωή νεαρό κορίτσι στην κορυφή ενός βουνού να αφήνει χαρούμενα έναν μαγευτικό αετό να πετάξει (σημειωτέον ότι οι φωτογραφίες του Σουιντένσκι έγιναν viral και παρουσιάζονταν σε ιστοσελίδες όπως του National Geographic και του BBC News).

Την παραπάνω ιστορία μας την αφηγήθηκε ο πατέρας της Αϊσολπάν, ο Νις Νουργκαΐβ, παρουσία της κόρης του στο Roof Garden του ξενοδοχείου President όπου πριν από λίγο καιρό «Το Βήμα» τους συνάντησε. Οι δύο ερασιτέχνες ηθοποιοί είχαν έρθει στην Ελλάδα για την πρεμιέρα της ταινίας που από την περασμένη Πέμπτη προβάλλεται σε έξι αθηναϊκές αίθουσες.

Φορώντας την παραδοσιακή στολή του τόπου τους, πατέρας και κόρη με υποδέχθηκαν με ένα ζεστό, συνεσταλμένο χαμόγελο, πρωτόγνωροι καθώς είναι με το μέγεθος της δημοσιότητας που απέκτησαν χάρη στην ταινία που έμελλε να γίνει talk of the town σε όποιο σημείο της Γης έχει μέχρι σήμερα προβληθεί.

Μαθαίνω ότι ο Οτο Μπελ ενθουσιασμένος με την ιδέα επικοινώνησε αμέσως με την οικογένεια Νουργκαΐβ μέσω του Σουιντέσνκι προτείνοντας στον Ρις να κάνει μια ταινία με θέμα την κόρη του. Από την πρώτη συνάντησή τους, όπου το παραδοσιακό τσάι με γάλα δεν μπορούσε να λείπει, η συμφωνία έκλεισε. Στη δεύτερη συνάντηση ο Μπελ ήταν εκεί με το συνεργείο του και τα γυρίσματα άρχισαν αμέσως.

Μόνο που τα ταξίδια του σκηνοθέτη στο απομακρυσμένο αυτό σημείο της Γης θα ήταν πολύ περισσότερα. Για την ολοκλήρωση των γυρισμάτων χρειάστηκε να περάσουν δυόμισι ολόκληρα χρόνια! Οι καιρικές συνθήκες ακολουθούσαν τον πραγματικό χρόνο μέσα στον οποίο η ταινία γυριζόταν και σε πολλές περιπτώσεις αποτελούσαν δύσκολα εμπόδια που απαιτούσαν τη διακοπή των γυρισμάτων. Το συνεργείο έφευγε και ξαναρχόταν αργότερα.

«Στην αρχή των γυρισμάτων ήμουν νευρική και ντροπαλή μπροστά από την κάμερα» είπε η Αϊσολπάν. «Τόσο το άλογό μου όσο και ο αετός μου φοβούνταν το κινηματογραφικό συνεργείο και τις κάμερες. Αργότερα όμως, περίπου στη μέση της ταινίας, το συνήθισαν». Η Αϊσολπάν πιστεύει ότι ένας αετός μπορεί να γίνει καλός ηθοποιός αν ο εκπαιδευτής κάνει σωστά τη δουλειά του. Μόνο τότε ο αετός θα σε ακούσει. Πάντως στην πολύχρονη εμπειρία της δίπλα σε αετούς η Αϊσολπάν ποτέ δεν κινδύνεψε από το αρπακτικό πουλί. «Ακόμα και τις στιγμές που ο αετός ήταν πολύ θυμωμένος, κάποιες γρατζουνιές ήταν το μόνο που μου έκανε» είπε. «Μπορείς όμως να αποφύγεις αυτό το ρίσκο αν έχεις κάνει σωστά τη δουλειά σου ως εκπαιδευτής».

Ενα από τα προβλήματα που ο Μπελ έπρεπε να ξεπεράσει στην αρχή ήταν η επιφυλακτικότητα των ντόπιων. «Ζούμε σε μια πολύ άγρια αλλά και πολύ όμορφη φύση» είπε ο Νις Νουργκαΐβ. «Εχουμε καθήκον να την προστατεύουμε. Οποτε έρχονται στην περιοχή συνεργεία εξόρυξης προκαλούν την επανάστασή μας. Αυτή είναι η σχέση μας με τη φύση. Τη δική μας φύση». Ωστόσο ο αγρότης παραδέχθηκε ότι στο παρελθόν έχει λάβει μέρος σε διαφημιστικά σποτ που προωθούσαν τη μαγεία του τόπου του καθώς επίσης και το έθιμο του αετού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει μια μεγάλη ιστορία πατριαρχικών αντιλήψεων και εθίμων που ακόμα και σήμερα εξακολουθούν να υποστηρίζονται από τους περισσότερους κατοίκους του Καζακστάν. Ο μελετητής Ντένις Kέεν επισημαίνει: «Οι οικιακές εργασίες μοιράζονται μεταξύ ανδρών και γυναικών. Οι άνδρες είναι υπεύθυνοι για τα κοπάδια βοοειδών, φροντίζουν για τα οικονομικά και έχουν μεγαλύτερη πολυτέλεια όσον αφορά την αναψυχή και το κυνήγι. Οι γυναίκες μεγαλώνουν τα παιδιά, φροντίζουν τους επισκέπτες και όταν έχουν χρόνο ράβουν ή κάνουν ψώνια. Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί οι γηραιότεροι κυνηγοί αντιδρούν στην ιδέα ενός κοριτσιού-κυνηγού με αετό, παρότι δεν υπάρχει καθορισμένος κανόνας εναντίον αυτού».

Οπως εν τέλει έγινε γνωστό, η Αϊσολπάν δεν είναι η μοναδική κυνηγός με αετό στην Κεντρική Ασία, ούτε και το μοναδικό κορίτσι στην Κεντρική Ασία που έχει καταφέρει ένα τόσο σπουδαίο επίτευγμα. Αλλού όμως είναι και το ουσιαστικό θέμα της ταινίας. Η Αϊσολπάν Νουργκαΐβ είναι ένα κορίτσι που κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες κατάφερε να υλοποιήσει την επιθυμία της, που δεν ήταν άλλη από το να κάνει αυτό που εκείνη ήθελε.

Μετά από 12 γενιές κυνηγών στην οικογένειά της και μια αρχαία παράδοση που περνά από πατέρα σε γιο, η Αϊσολπάν χωρίς καν να σκεφτεί ότι οι πιθανότητες λειτουργούσαν εναντίον της και ότι θα μπορούσε να μην τα καταφέρει, πάλεψε και νίκησε. Κατά μία έννοια θα μπορούσες να πεις ότι μπορεί να αποτελέσει λαμπρό παράδειγμα ενός κόσμου που αρνείται να πει «όχι» στα όνειρα των μικρών κοριτσιών. Αυτό εξάλλου έχει επισημάνει κατά καιρούς ο σκηνοθέτης: «Ολο αυτό το ταξίδι ήταν τελικά για την προσωπική της νίκη».