Οι άνθρωποι που «κεντούν» στα σώματα

Πριν από μία εβδομάδα έλαβε χώρα στην Ελλάδα η πρώτη διεθνής έκθεση επαγγελματικού τατουάζ. Τα μηχανάκια με τις βελόνες χτυπούσαν αδιάκοπα τρεις ολόκληρες ημέρες. Οι ξένοι, όπως και οι ιθαγενείς καλλιτέχνες του είδους, είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν τις απόψεις τους σχετικά με την τέχνη της δερματοστιξίας. Οι πέντε καλλιτέχνες που σας παρουσιάζουμε θεωρούνται από τους πιο διακεκριμένους στον χώρο του τατουάζ, που για τους ίδιους είναι απλώς… τρόπος ζωής


Ελλάδα

Δουλεύει με τον συνεργάτη του, τον Γιώργο. Ο Μάικ χτυπάει τατουάζ τα τελευταία 10 χρόνια. Εχει σπουδάσει αγγλική φιλολογία αλλά προτίμησε να ασχοληθεί με την τέχνη του τατουάζ. Είναι 33 ετών και έχει ανοίξει «εργαστήρι» στο Παλαιό Φάληρο και στον Πειραιά, (εντός του γυμναστηρίου Universal).

Το «tattoo» είναι μια τέχνη τόσο παλιά όσο ο άνθρωπος. Εχει δικά της πρότυπα και δικές της φόρμες για το δέρμα. Δεν διαφέρει από τη ζωγραφική, μόνο που αντί για καμβά ζωγραφίζεις πάνω στα σώματα των ανθρώπων. Αρχικά γνώρισα τον κόσμο του τατουάζ ως πελάτης και τελικά πέρασα στην άλλη πλευρά. Αν και παραμένω πάντα πελάτης. Απέκτησα το πρώτο μου τατουάζ ­ ένα φίδι στο χέρι ­ στο Λονδίνο, σε ηλικία 17 ετών. Δεν μου άρεσε η ποιότητα που υπήρχε στην Ελλάδα και έτσι πήγα στο εξωτερικό. Μετά άρχισα να γνωρίζομαι με καλλιτέχνες, να κάνω επάνω μου και άλλα τατουάζ και επειδή ζωγράφιζα καλά μπήκα στη «φάση». Οταν χτυπάς τατουάζ, στην ουσία επιλέγεις. Αν θέλεις ψάχνεις πολύ τα πράγματα γύρω από το αντικείμενό σου. Διαφορετικά ακολουθείς έναν καθαρά εμπορικό δρόμο. Υπάρχουν πολλοί που θα σου κάνουν ό,τι τατουάζ τους ζητήσεις. Εγώ κάνω μόνο ό,τι νομίζω ότι είναι καλύτερο για τον πελάτη. Και χτυπάω είτε παραδοσιακά είτε αυστηρά καλλιτεχνικά τατουάζ. Πιστεύω ότι το παραδοσιακό σε οδηγεί αργά ή γρήγορα στη θρησκεία, στο θρησκευτικό τατουάζ. Και φροντίζω να το περνάω μέσα από μια διακοσμητική φόρμα, ώστε πέρα από ένα όμορφο σχέδιο να βγαίνει και κάτι με νόημα. Βέβαια τα πάντα έχουν νόημα. Και ένα σύννεφο να κάνεις, πάλι ο Θεός είναι μέσα. Αλλο πράγμα όμως είναι να χτυπήσεις έναν σταυρό και άλλο ένα σύννεφο. Υπάρχει το «στρατευμένο» και το πιο… «μαλακό» θρησκευτικό τατουάζ. Με άλλα λόγια, ο κόσμος των τατουάζ είναι χάος. Γι’ αυτό και είναι τόσοι πολλοί εκείνοι που τον υπηρετούν. Ο καθένας προσπαθεί να ακολουθήσει έναν κλάδο προκειμένου να προσφέρει. Μπορεί στην αρχή όλοι να δίνονται σε όλα τα στυλ, στην πορεία όμως πρέπει να αφιερωθείς κάπου. Ολος ο κόσμος μπορεί να δοκιμάσει να κάνει τατουάζ γιατί κάτι θα κερδίσει από αυτό. Τόσο ένα άσχημο όσο και ένα ωραίο τατουάζ θα σε πάει κάπου. Θα καταλάβεις και θα γνωρίσεις καλύτερα τον εαυτό σου. Τώρα το πιο ωραίο πράγμα στον κόσμο του τατουάζ είναι να βλέπεις ύστερα από χρόνια αυτά που έχεις κάνει στο κορμί σου ή στους άλλους. Είναι όπως όταν κοιτάς τα αγαπημένα σου πρόσωπα και θυμάσαι πώς ήταν. Παίζουν τον ρόλο μιας συλλογής αναμνήσεων. Επειτα, με κάθε τατουάζ που κάνεις είναι σαν να παντρεύεσαι έναν καινούργιο σύντροφο. Και αν δεν αλλάξεις γνώμη για την επιλογή σου, αισθάνεσαι πολύ καλά για τη γνώση που είχες σχετικά με την πραγματικότητα.


Μπέρνι Λούθερ Αυστρία

Ταξιδεύει πολύ και έχει λάβει μέρος σε περισσότερες από 200 εκθέσεις επαγγελματικού τατουάζ. Ξεκίνησε να ασχολείται με τα τατουάζ σε ηλικία 15 ετών. Σήμερα είναι 35 και θεωρείται από τους καλύτερους «tattoo artist» σε όλο τον κόσμο. Δραστηριοποιείται 20 χρόνια στον χώρο και αν κάτι τον χαρακτηρίζει, αυτό είναι ότι χτυπάει τατουάζ σχεδόν… με κλειστά μάτια. Το στούντιο του Μπέρνι Λούθερ, «Tattoo-Demon», βρίσκεται στη Βιέννη και από την πόρτα του έχουν βγει με τατουάζ πολλά «δημόσια» πρόσωπα. Για την ακρίβεια, ένα τατουάζ διά χειρός Λούθερ, το οποίο αποτελείται από μία Ορκα, φιλοξενεί στην πλάτη του ένας αυστριακός πολιτικός. Ο Μπέρνι Λούθερ δεν αποκαλύπτει το όνομα του εν λόγω πελάτη και περιορίζεται μόνο να μας δείξει τη διακοσμημένη «πολιτική» πλάτη, όπως αυτή απαθανατίστηκε από τον φακό του καλλιτέχνη, προκειμένου να δημοσιευθεί σε περιοδικό με θεματολογία γύρω από τη δερματοστιξία.

Ημουν πανκ τότε και αυτό ήταν το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο. Εκανα το πρώτο μου τατουάζ σε έναν τύπο που ήταν αυτοδίδακτος και χρησιμοποιούσε μια απλή μηχανή. Μου άρεσε η όλη διαδικασία και σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να κάνω και εγώ το ίδιο πράγμα. Εφτιαξα τον δικό μου αυτοσχέδιο μηχανισμό και ύστερα από έναν χρόνο απέκτησα έναν πιο βελτιωμένο επαγγελματικό εξοπλισμό. Χτύπαγα τατουάζ γύρω στα πέντε χρόνια, όταν εκδόθηκε το πρώτο ειδικό περιοδικό. Ηταν γύρω στο 1985, μια εποχή δηλαδή που άρχισαν οι «εκθέσεις» να ξεφυτρώνουν στην Ευρώπη σαν τα μανιτάρια. Μου άρεσε περισσότερο πριν από επτά οκτώ χρόνια, επειδή η ατμόσφαιρα ήταν πιο… οικογενειακή. Πήγαινες για παράδειγμα σε δύο εκθέσεις και ήξερες ποιον θα συναντήσεις εκεί. Τώρα βλέπεις κάθε φορά 100 νέους ανθρώπους. Αισθάνεσαι τυχερός αν συναντήσεις έναν ή δύο γνωστούς. Αρκετοί «παλιοί» τα έχουν παρατήσει, δεν μπόρεσαν να αντέξουν στον ανταγωνισμό. Οταν άνοιξα το στούντιό μου στη Βιέννη ήταν το μοναδικό. Σήμερα υπάρχουν άλλα 79. Γι’ αυτό και μου αρέσει να πηγαίνω σε χώρες, όπως η Ελλάδα, όπου η τέχνη του τατουάζ δεν είναι τόσο ανεπτυγμένη, ώστε να θυμίζει στυγνό εμπόριο… Μερικές περιόδους δεν μου αρέσει να χτυπάω τατουάζ όσο μου άρεσε παλαιότερα. Είναι οι φορές που νιώθω ότι αυτό που κάνω με «καταπίνει». Είμαι «βασιλιάς» και «σκλάβος» την ίδια στιγμή. Περισσότερο όμως «σκλάβος». Πολύ σπάνια θα έρθει κάποιος χωρίς ένα σχέδιο στο χέρι ή ένα βιβλίο και θα μου ζητήσει να «ζωγραφίσω» επάνω του. Ισως γι’ αυτό τον λόγο αισθάνομαι περισσότερο ως ένας σχεδιαστής γραφικών παρά ως… «καλλιτέχνης». Γενικά δεν μπορώ να εκφράσω τόσο τον εαυτό μου όσο τις επιθυμίες ενός πελάτη. Οι άνθρωποι έρχονται και μου λένε: «Θέλω ένα άλογο». Δεν γίνεται να τους πω, «κάνεις λάθος. Στην πραγματικότητα δεν θέλεις ένα άλογο αλλά ένα αστέρι». Για μένα ένα τατουάζ θεωρείται ωραίο ή άσχημο ανάλογα με τον χαρακτήρα του καλλιτέχνη που το χτυπάει. Ετσι, το πορτραίτο μιας πολύ όμορφης γυναίκας που κοσμεί τον αριστερό μου ώμο δεν συγκαταλέγεται στα αγαπημένα τατουάζ μου. Βλέπεις ο τύπος που μου το χτύπησε ήταν κάποιος που είχε ζωγραφικό ταλέντο. Και χτύπαγε τατουάζ μόνο για να βγάλει χρήματα. Ξεκινήσαμε να μιλάμε και κατάλαβα ότι ο ίδιος δεν είχε κάνει ούτε ένα και ούτε σκόπευε να κάνει ποτέ. Εχασα κάθε ιδέα. Προσωπικά δεν μου πολυαρέσει η ιδέα να σχεδιάζω τα λεγόμενα παραδοσιακά τατουάζ, λόγου χάρη αετούς, καρδιές κτλ. Κατά τα άλλα είμαι ανοιχτός σε όλα τα υπόλοιπα σχέδια. Πιστεύω ότι οι λόγοι που οι άνθρωποι θέλουν να κάνουν τατουάζ σήμερα είναι ακριβώς οι ίδιοι όπως σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας. Για τον κάθε άνθρωπο βεβαίως είναι διαφορετικοί. Κάποιοι κάνουν τατουάζ επειδή θέλουν να… επιδεικνύονται. Γι’ αυτούς το τατουάζ είναι ένα είδος… μνημείου. Ξέρεις «έκανε ο γείτονάς μου, πρέπει να κάνω και εγώ». Πρόκειται για μια τουριστική προσέγγιση. Μετά υπάρχουν οι συλλέκτες, όπως εγώ. Στην ουσία συγκεντρώνουν στο κορμί τους τατουάζ από διαφορετικούς καλλιτέχνες ή χώρες… Μερικοί πάλι το κάνουν επειδή θέλουν να θυμούνται κάτι ή κάποιον. Εχω κάνει πολλά πορτραίτα πεθαμένων ανθρώπων και κατοικιδίων. Πέρυσι είχα δύο ανάλογες περιπτώσεις πελατών που ήρθαν στο στούντιο και δεν χρειάστηκε να μου εξηγήσουν τίποτε. Μπήκαν μέσα με το κεφάλι κάτω, δεν μιλιόντουσαν. Κρατούσαν μόνο μια φωτογραφία. Καταλαβαίνεις τότε ότι δεν πρόκειται για το πορτρέτο ενός ροκ τραγουδιστή.


Ιβάν Ισπανία

Εμαθε μόνος του την τέχνη του τατουάζ, με μια μικρή βοήθεια από τους ομότεχνους φίλους του. Στα 35 του έχει συμπληρώσει 10 χρόνια συνεχούς ενασχόλησης στον χώρο του τατουάζ. Ως την ημέρα που αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στο νέο του επάγγελμα, δούλευε σε γκαράζ αυτοκινήτων. Το στούντιο του Ιβάν, «Mad Viking Tattoos», βρίσκεται στη Μαδρίτη.

Κάθε ημέρα που χτυπάς τατουάζ μαθαίνεις και κάτι. Ούτως ή άλλως όταν κάνεις τατουάζ στους άλλους, σου συμβαίνει και εσένα κάτι. Το τατουάζ θέλει δύο για να γίνει, δύο ανθρώπους που να μπορούν να επικοινωνούν και να είναι ανοιχτοί στη μαγεία του πράγματος. Είναι απλό: κάνοντας τατουάζ ανοίγεις κατά συμβολικό τρόπο το… σώμα σου και, αν είσαι έτοιμος, το πνεύμα σου. Γι’ αυτό και οι πρώτοι ιθαγενείς κατά τις τελετές μύησής τους χρησιμοποιούσαν επώδυνες τεχνικές τατουάζ. Γιατί πίστευαν ότι αυτός ήταν ένας τρόπος ώστε να «ανοιχτεί» κάποιος. Και ως γνωστόν, μόνο όταν έχουμε «ανοιχτό» μυαλό μπορούμε να γίνουμε δεκτικοί στη γνώση. Το καλύτερό μου είναι όταν έρχεται κάποιος και μου λέει: «Θέλω να κάνω ένα τατουάζ, αλλά δεν ξέρω ούτε πού ούτε τι». Τότε αισθάνομαι πραγματικά ελεύθερος και ανακουφισμένος διότι μπορώ να μιλήσω ουσιαστικά μαζί του. Για τη ζωή του, τη δουλειά του, την κοπέλα του. Ή αν του αρέσουν τα αυτοκίνητα ή οι μηχανές. Για τα πάντα. Ξέρεις, νιώθεις και λίγο ψυχαναλυτής γενικά με τους πελάτες. Οταν πάντως με βρίσκουν ανήλικοι που δεν έχουν έγκριση από τους γονείς τους, δεν δέχομαι να τους χτυπήσω τατουάζ. Δεν είναι ωραίο πράγμα να κάνει τατουάζ ένα παιδί στα δεκατέσσερά του. Κατ’ αρχήν δεν ξέρει τι ακριβώς του γίνεται. Το πιο πιθανό είναι ότι μετά από λίγο καιρό θα το έχει βαρεθεί ή θα έχει μετανιώσει. Βλέπεις για μερικούς το τατουάζ δεν κρατάει μια ολόκληρη ζωή. Οπότε μένει η πλαστική χειρουργική που, όσο το σκέφτομαι, δεν μπορώ να πω ότι σαν ιδέα με χαροποιεί ιδιαίτερα. Αυτό τελικά που έχει σημασία είναι να κάνεις όσο πιο καλά μπορείς τη δουλειά σου, να γνωρίζεις και να σέβεσαι τους κανόνες της τέχνης σου.


Νίκος Κατσούλης Ελλάδα

Το πρώτο στούντιο «Nick and Magaret» το άνοιξε ο Νίκος Κατσούλης στην Αλεξανδρούπολη και στη συνέχεια ακολούθησε η Θεσσαλονίκη. Ασχολείται γύρω στα 17 χρόνια με το τατουάζ, ενώ πριν από έξι χρόνια παρακολούθησε και κάποια ειδικά σεμινάρια σε ένα στούντιο στο Λονδίνο. Κέρδισε τρία βραβεία στην κατηγορία για τα καλύτερα τατουάζ που έγινε την πρώτη ημέρα της έκθεσης, Παρασκευή 19 Μαΐου, και θεωρείται ένας από τους καλύτερους καλλιτέχνες στη χώρα μας. Μην του ζητήσετε πάντως κάποιο τατουάζ με πολιτικό ή αθλητικό θέμα γιατί το πιο πιθανό είναι να μην αναλάβει την… παραγγελία σας.

Σε μια μεγάλη πόλη, όπως είναι η Αθήνα, είναι απόλυτα φυσικό να υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι με διάθεση για «ακραία» τατουάζ σε σύγκριση με ό,τι συμβαίνει σε μια επαρχιακή πόλη. Μεγάλα τατουάζ θέλουν συνήθως εκείνοι που έχουν κάνει ήδη μερικά μικρά και που είναι εξοικειωμένοι με την ιδέα του τατουάζ. Ολοι όσοι έχουν μελετήσει την τέχνη του τατουάζ και έχουν καταλάβει ότι ένα «μεγάλο» είναι διαχρονικό. Αλλά και ποιοτικό. Γενικά εχθροί του τατουάζ είναι ο ήλιος και μετά ο χρόνος. Αλλά όσον αφορά τον χρόνο τα πράγματα είναι πιο σχετικά. Δηλαδή δεν μπορώ να φανταστώ ότι κάποιος που χτυπάει ένα τατουάζ στα 20 του μετά από 25 χρόνια, και ενώ θα έχει γίνει μπαμπάς, θα ασχολείται με την αλλοίωση του τατουάζ του. Αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα υπάρχουν γύρω στους 150-200 επαγγελματίες και ψιλοεπαγγελματίες που ασχολούνται με την τέχνη του τατουάζ. Και μπορεί να είμαστε σε γενικές γραμμές 10 χρόνια πίσω από αυτό που συμβαίνει στο εξωτερικό, το θέμα όμως είναι ότι βρισκόμαστε σε πολύ καλό δρόμο. Ηδη έχουμε πια τα επαγγελματικά εργαλεία που χρειαζόμαστε στη δουλειά μας, οπότε δεν είναι ανάγκη να τα κατασκευάζουμε εμείς, όπως συνέβαινε παλιά. Τότε δηλαδή που όποιος έφτιαχνε με τα χέρια του το καλύτερο μηχάνημα ήταν και εκείνος που μπορούσε να επιβιώσει στον χώρο. Παίρναμε ένα μοτεράκι από ένα κασετόφωνο, ένα στιλό, ένα έκκεντρο, μια βελόνα, μια βέργα. Φτιάχναμε και μια ειδική βάση και το όλο σκηνικό κατάληγε να θυμίζει ραπτομηχανή… Σε σχέση λοιπόν με όσους χτυπούσαν με βελόνα, εμείς που δημιουργούσαμε τα δικά μας μηχανήματα κάναμε πραγματικά ό,τι καλύτερο μπορούσαμε. Εχω κάνει χιλιάδες τατουάζ και μπορώ να πω ότι είναι ανώδυνα. Αρκεί να χαλαρώσει κανείς και να ξεπεράσει την τυχόν φοβία του. Οι γυναίκες βέβαια πονάνε λιγότερο από τους άνδρες, επειδή η επιδερμίδα τους έχει περισσότερο λίπος από ό,τι η ανδρική….


Μάρκο Ζοπέτι Ιταλία

Γεννήθηκε σε μια μικρή πόλη, κοντά στο Μιλάνο. Είναι 33 ετών και δουλεύει ως καλλιτέχνης τατουάζ τα τελευταία έξι χρόνια. Πιο πριν έκανε όλες τις δουλειές του ποδαριού που μπορεί να φανταστεί κανείς. Ο Μάρκο Ζοπέτι είναι αυτοδίδακτος, και το στούντιό του, «Zop Tattoo Studio», βρίσκεται στο Μιλάνο.

Θυμάμαι ότι πριν από επτά χρόνια είχε κάνει τατουάζ ένας φίλος μου, ο Λουκ. Ζήλεψα και ήθελα να κάνω και εγώ. Τότε δούλευα κούριερ σε μια διαφημιστική εταιρεία. Μετά, το απόγευμα, όταν τέλειωνα την εργασία μου, πήγαινα και χάζευα τους καλλιτέχνες τατουάζ στο στούντιο όπου είχα κάνει και το δικό μου. Είχαμε γίνει φίλοι με τα παιδιά. Μια μέρα δοκίμασα να χτυπήσω και εγώ ένα μικρό τατουάζ σε μια φίλη. Δεν ήταν τίποτε σπουδαίο, αλλά ήταν κάτι. Ενιωσα ότι αυτό που έκανα ήταν δημιουργικό. Ετσι ξεκίνησα να ασχολούμαι περισσότερο με την τέχνη του τατουάζ και έγινε από χόμπι η κανονική μου δουλειά. Ο τρόπος ζωής μου. Διασκεδάζω αφάνταστα με αυτήν τη δουλειά. Ακόμη και όταν είμαι κουρασμένος, η κούραση που έχω είναι γλυκιά. Δεν συγκρίνεται, ας πούμε, με το να εργάζεσαι για οκτώ ώρες σε ένα γραφείο. Και δεν βαριέμαι ποτέ. Οι πελάτες που έρχονται στο στούντιό μου έχουν διαφορετικά γούστα στα τατουάζ. Γενικά, μπορώ να πω ότι κάνω όλα τα στυλ τατουάζ. Προσπαθώ να μπω στο μυαλό του καθενός και να καταλάβω τι είναι αυτό που πραγματικά θέλει να κάνει. Νομίζω ότι όλοι μας προτιμούμε να κάνουμε μεγάλα τατουάζ, γιατί μόνο με αυτά έχουμε τη δυνατότητα να δείξουμε την τέχνη μας. Γιατί τα τατουάζ είναι τέχνη. Εστω μια τέχνη με τις δικές της ιδιαιτερότητες. Μπορεί μια ημέρα να έχεις έμπνευση για να χτυπήσεις ένα πρόσωπο αλλά να σου ζητάνε ένα ψάρι. Επειτα είναι δύσκολο να δείξεις ποιος είσαι όταν έχεις να χτυπήσεις μια μικρή πεταλούδα. Η αλήθεια είναι όμως ότι τα μεγάλα τατουάζ δεν αρέσουν σε όλους. Και εγώ θέλω οι άνθρωποι που έχουν δικά μου τατουάζ να είναι ευτυχισμένοι. Να στέκονται μπροστά από τον καθρέπτη για να χαζέψουν το τατουάζ τους και να αισθάνονται υπερήφανοι που το απέκτησαν. Γι’ αυτό και χαίρομαι πολύ όταν με επισκέπτονται στο στούντιο άνθρωποι ηλικίας ακόμη και 80 ετών. Πολλοί μάλιστα έρχονται επειδή αποφάσισαν να χτυπήσουν το πρώτο τους. Οπως μου λένε, πριν από 20 χρόνια είτε λόγω της δουλειάς είτε λόγω των συγγενών είτε της κοινωνίας δεν αισθάνονταν ελεύθεροι για ένα τέτοιο βήμα. Πριν από πέντε χρόνια έκανα έναν μικρό δράκο στο μπράτσο ενός 63χρονου άνδρα. Σήμερα έχει γεμίσει ολόκληρο το σώμα του με τατουάζ.