» Πριν από δύο περίπου μήνες, όταν εγκαινίασα την ηλεκτρονική μου θυρίδα, έγραφα ότι στο εξής η στήλη θα προσπαθεί κάθε τόσο να φιλοξενεί και παρατηρήσεις ή διαφωνίες αναγνωστών/ριών, στο βαθμό που κρίνει ότι προάγεται έτσι ο σχετικός διάλογος. Ιδού, λοιπόν, ορισμένες διευκρινιστικές διορθώσεις ή διορθωτικές διευκρινίσεις, μια και εδραία πεποίθησή μου είναι ότι καλός «δάσκαλος» είναι μόνο αυτός που δεν διστάζει να πει «έκανα λάθος» -αν και όταν έκανε.
* Δυο-τρεις αναγνώστες, δικηγόροι το επάγγελμα, μου έγραψαν ότι οι όροι «μαχόμενη δικηγορία» και «μαχόμενος δικηγόρος» έχουν νόημα και περιεχόμενο, καθώς δηλώνουν τον δικηγόρο ο οποίος αναλαμβάνει υποθέσεις που απαιτούν παρουσία/παράσταση στο δικαστήριο, τον ελεύθερο επαγγελματία με την πιο στενή έννοια του όρου (τον barrister των Αγγλων), σε αντιδιαστολή με τον εργαζόμενο σε εταιρεία, υπηρεσία, ίδρυμα, κτλ. τον νομικό σύμβουλο, τον solicitor. Ας πούμε, λοιπόν, ότι η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Με άλλα λόγια, έστω και αν αυτή ήταν η αρχική έννοια του όρου, δεν παύει να υπάρχει πρόβλημα, και μάλιστα τριπλό: Α) Ως προς τον όρο που εξαρχής χρησιμοποιήθηκε για να δηλωθεί ένα τόσο απλό και καθόλου «ηρωικό» γεγονός (θα μπορούσαμε, λ.χ., να λέμε «δικηγόρος που παρίσταται στα δικαστήρια», ή που «ασκεί ενεργή δικηγορία»). Β) Ως προς την καταχρηστική χρήση του όρου και από μη δικαιούμενους, δηλαδή από δικηγόρους που «και τούτο ποιούν και το άλλο δεν παραλείπουν». Γ) Ως προς την αλόγιστη και αυθαίρετη επέκταση του όρου και σε άλλους κλάδους.
* Ενα άλλο θέμα που πιστεύω ότι φωτίζεται καλύτερα μετά και τις επιστολές που έλαβα είναι το σχετικό με τους ελεφάντινους πύργους. Ημουν, ίσως, υπερβολικός ή και απόλυτος όταν υπαινισσόμουν ότι το ελεφάντινος είναι εντελώς αυθαίρετη ή ατυχής διατύπωση, προτείνοντας τελικά (για να αποφύγουμε το ελεφαντοστέινοι ή ελεφαντοδόντινοι) το φιλντισένιοι. Οπως σωστά επισημαίνεται σε επιστολή που έλαβα, η διατύπωση είναι μεν καταχρηστική, αλλά έρχεται από πολύ μακριά, μια και κατά την αρχαιότητα γινόταν σαφώς λόγος για «χρυσελεφάντινα» αγάλματα (του Δία, της Αθηνάς, κ.ά.), εννοώντας βέβαια γλυπτά από χρυσό και ελεφαντόδοντο. Ετσι κι αλλιώς πάντως, υπάρχει μια σχετική σύγχυση, που προκύπτει από το γεγονός ότι λέμε ελεφαντοστό/ ελεφαντοστέινος και εννοούμε ουσιαστικά τους χαυλιόδοντες και όχι οποιοδήποτε κόκαλο του ελέφαντα, το οποίο άλλωστε δεν διαφέρει από τα κόκαλα οποιουδήποτε άλλου ζώου. Οσο για το φιλντισένιος, έχει δίκιο μια αναγνώστρια που επισημαίνει ότι αντικείμενο από φίλντισι (σεντέφι) λέγεται στο εμπόριο και κάτι που είναι φτιαγμένο από θαλάσσιο όστρακο. Γενικώς, μπλέξαμε. Μολαταύτα, επιμένω ότι δεν υπάρχει λόγος να γίνεται λόγος για ελεφάντινους πύργους· όλες οι άλλες λύσεις, παρά τα όποια κουσούρια τους, πιστεύω ότι είναι καλύτερες.
* Και μετά τις διορθωτικές διευκρινίσεις, η «πλημμύρα». Δεν μπορώ να μη σχολιάσω κάτι που για μια ακόμη φορά άκουσα/διάβασα πρόσφατα. Προ ημερών τη νότια Γαλλία είχαν πλήξει «εκτεταμένες πλημμύρες» γιατί ανέβηκε η στάθμη του ποταμού… Ρήνου. Σαν να λέμε, δηλαδή, πλημμύρισε ο νομός Αιτωλοακαρνανίας, γιατί ανέβηκε η στάθμη του… Εβρου. Και αν ήταν η πρώτη φορά που το άκουγα, σας βεβαιώνω ότι θα άφηνα «να το πάρει το ποτάμι» (μια και περί ποταμών ο λόγος). Ομως, είναι η πολλοστή φορά που πληροφορούμαι ότι για κάτι που συμβαίνει στη νότια Γαλλία (συγκεκριμένα, το πλάνο έδειχνε την πόλη Αρλ), υπεύθυνος είναι ο… Ρήνος. Αν είναι δυνατόν να είσαι όχι μόνο χρόνια δημοσιογράφος, αλλά και χρόνια ανταποκριτής/ρια στη Γαλλία(!) και να μην ξέρεις ότι άλλος είναι ο Ροδανός (Rhone) και άλλος ο Ρήνος (Rhin), ή να μη γνωρίζεις ότι ο Ρήνος δεν διασχίζει τη νότια Γαλλία. Μάλιστα, ακόμη περισσότερο σηκώθηκαν οι τρίχες μου, όταν στο τέλος της ανταπόκρισης διάβασα ότι μιλούσε η ίδια δημοσιογράφος για την οποία έγραφα προ καιρού ότι, αφού μετέτρεψε τον Γκωγκέν σε μαθητή του Πικάσο, τον έστειλε να πεθάνει στους(sic) Μαρκίσιους νήσους!»
Ο κ. Ανδρέας Παππάς είναι επιμελητής εκδόσεων και μεταφραστής. Διδάσκει στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης (ΕΚΕΜΕΛ). Οι αναγνώστες μπορούν να στέλνουν τις παρατηρήσεις τους, τις επισημάνσεις τους ή τις διαφωνίες τους στην ηλεκτρονική θυρίδα achpappas@hotmail.com
