Πώς γονάτισε ο… γίγαντας ΔΕΗ

Σεισμό προκάλεσαν τα τελευταία οικονομικά στοιχεία της ΔΕΗ, τα οποία δημοσιεύθηκαν το βράδυ της Παρασκευής και δείχνουν ζημίες 205,1 εκατ. ευρώ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2019, όταν την αντίστοιχη περυσινή περίοδο έφταναν μόλις τα 12,6 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, το πιο ανησυχητικό στοιχείο που φέρνει πονοκέφαλο και στους πιστωτές της επιχείρησης είναι η αρνητική λειτουργική κερδοφορία (EBITDA) των 51,3 εκατ. ευρώ, στην οποία αν προσμετρηθούν και οι λιγνιτικές μονάδες, φτάνει τα 66,4 εκατ. ευρώ.

Τα νέα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι ο ιλιγγιώδης κατήφορος συνεχίζεται, μετά τις ζημίες των περίπου 904 εκατ. ευρώ του περασμένου έτους, ενώ υπογραμμίζουν την ατολμία των κυβερνητικών χειρισμών, αλλά και τις διακομματικές ευθύνες δεκαετιών που οδήγησαν στον στραγγαλισμό της επιχείρησης.

Ενεργειακό μπρα ντε φερ

Ετσι, δεν είναι διόλου τυχαίο ότι το τελευταίο διάστημα εξελίσσεται ένα… ενεργειακό μπρα ντε φερ, εν όψει και των εκλογών της 7ης Ιουλίου, μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ, Νέας Δημοκρατίας και των υπολοίπων κομμάτων της αντιπολίτευσης, με επίκεντρο τις οικονομικές «τρύπες» της ΔΕΗ. Οι διαφορές στα προγράμματα των κομμάτων προοιωνίζονται εξελίξεις στον τρόπο που η επόμενη κυβέρνηση θα ρυθμίσει τα δομικά προβλήματα της ΔΕΗ και θα κλείσει ανοιχτές πληγές. Η προεκλογική περίοδος συμβάλλει άλλωστε στην εύκολη ρητορική. Ομως, τα προβλήματα στη ΔΕΗ δεν λύνονται με μαγικό ραβδί, αλλά απαιτούν γενναίες πολιτικές αποφάσεις. Αποφάσεις που δεν τόλμησε να πάρει ούτε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – όπως και όσες είχαν προηγηθεί από τη δεκαετία του ’90 και μετά – επιλέγοντας να χορηγεί… ασπιρίνη σε έναν χρόνιο ασθενή.

Η αγορά δικαιωμάτων

Οπως όταν το κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από 5,5 ευρώ/τόνο το 2017 έφτασε τα 25 ευρώ το 2018 η πολιτεία δεν επέτρεψε στη ΔΕΗ – παρότι ο επικεφαλής της κ. Μανόλης Παναγιωτάκης το είχε ζητήσει – να βάλει σχετική ρήτρα στα τιμολόγια ρεύματος. Το 2018 η συνολική επιβάρυνση από τον αστάθμητο παράγοντα των δικαιωμάτων ήταν 279,5 εκατ. ευρώ.

Πολιτικές τακτικές

‘Η όταν οι ανεξόφλητες οφειλές προς την επιχείρηση φτάνουν τα 2,7 δισ. ευρώ, αλλά πολιτικές τακτικές εμποδίζουν ή καθυστερούν τις αποκοπές στους μπαταξήδες.

‘Η όταν η επιχείρηση – προκειμένου να ανοίξει η αγορά ηλεκτρισμού – υποχρεώνεται να πουλά την παραγωγή της κάτω από τη χονδρεμπορική τιμή. Οι ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας οι οποίες παραδόθηκαν το 2018 αντιστοιχούσαν στο 77% της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής της επιχείρησης. Ομως, το πρώτο τρίμηνο 2019 οι σχετικές ποσότητες υπερέβησαν το άθροισμα λιγνιτών και νερών κατά 418 γιγαβατώρες.

Με άλλα λόγια, η ΔΕΗ είναι υποχρεωμένη μέσω των δημοπρασιών ενέργειας (τύπου ΝΟΜΕ) να πωλεί σε τρίτους ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία προέρχεται εκτός από τους λιγνίτες (όπως επιτάσσει η Κομισιόν για την πρόσβαση τρίτων σε πρωτογενή καύσιμα) και από νερά, φυσικό αέριο και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Ετσι, για να καλύψει τις ανάγκες των πελατών της αγοράζει ενέργεια από τη χονδρεμπορική, δηλαδή από τους ιδιώτες παραγωγούς, με Οριακή Τιμή Συστήματος, η οποία ολοένα και αυξάνεται λόγω των υψηλών τιμών CO2. Η ζημιά της ΔΕΗ – λόγω ΝΟΜΕ – ήταν 224 εκατ. ευρώ το 2018.

Ο εναγκαλισμός του Δημοσίου

Ο κ. Παναγιωτάκης το έχει πει δεκάδες φορές και το επανέλαβε και την προηγούμενη Πέμπτη μιλώντας στους μετόχους: η ΔΕΗ πρέπει να είναι ελεύθερη να λειτουργήσει απαλλαγμένη από τα βαρίδια της κρατικής εξάρτησης. Ωστόσο, ο επικεφαλής της ΔΕΗ είτε δεν τα κατάφερε είτε δεν προσπάθησε να επιβάλει τη θέση του, με συνέπεια οι λειτουργικές αγκυλώσεις να συνεχίζονται.

Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχουν δύο δρόμοι. Ο ένας θέλει το Δημόσιο να έχει την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου της ΔΕΗ και να ελέγχει τη Διοίκηση. Σε αυτή την περίπτωση επιβάλλεται ριζική αλλαγή του μοντέλου λειτουργίας και άρση των εμποδίων για προσλήψεις, αμοιβές, προμήθειες και αναθέσεις έργων. Ο άλλος οδηγεί σε μειοψηφία του Δημοσίου στη ΔΕΗ και άμεση είσοδο στρατηγικού επενδυτή, δίχως πώληση παγίων. «Ποιος θα έρθει σε μια επιχείρηση που θα έχει μείνει κουφάρι;» είπε χαρακτηριστικά.

Πάντως, σύμφωνα με τον ίδιο, τα οικονομικά αποτελέσματα αναμένεται να βελτιωθούν με την αναζήτηση παλαιών οφειλών που δρομολογείται ειδικά για 890.000 στρατηγικούς κακοπληρωτές, οι οποίοι οφείλουν 1,05 δισ. ευρώ, από τα συνολικά 2,7 δισ. ευρώ των ανεξόφλητων λογαριασμών. Ακόμη, η ΔΕΗ προσδοκά έσοδα ώστε να ενισχύσει τη ρευστότητά της από τιτλοποιήσεις 1,5 δισ. ευρώ ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων. Δύο πακέτα διαχειρίζονται ήδη οι Deutsche Bank και Finacity. Οπως υποστηρίζει ο κ. Παναγιωτάκης υπάρχει ενδιαφέρον ξένων funds και εντός του Αυγούστου αναμένεται να πέσουν οι υπογραφές. Σε πρώτη φάση η επιχείρηση προσδοκά είσπραξη 300 με 500 εκατ. ευρώ.

Αναμένει επίσης ως ανάσα ρευστότητας και μέρος των οφειλομένων από τα όσα δαπάνησε για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας (ΥΚΩ) το 2011, τα οποία η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας υπολογίζει στα 160 με 200 εκατ. ευρώ.

Πέρα από τα ΥΚΩ, η ΔΕΗ περιμένει εναγωνίως την άμεση έγκριση από την Κομισιόν του Μόνιμου Μηχανισμού Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος, μέσω του οποίου θα επιδοτείται η υπό κατασκευή λιγνιτική μονάδα «Πτολεμαΐδα V». Ωστόσο θεωρείται αμφίβολο εάν η DGComp θα εγκρίνει την εξαίρεση που ζητεί η Ελλάδα από τον νέο Κανονισμό για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας πριν από την 4η Ιουλίου (οπότε η νέα κοινοτική νομοθεσία θα τεθεί σε ισχύ), θέτοντας εν αμφιβόλω τη βιωσιμότητα της επένδυσης του 1,4 δισ. ευρώ.