«Μετά την εύκολη νίκη στις πρόσφατες εκλογές, ο Ερντογάν υιοθετεί μετριοπαθή στάση και στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής. Ως εκ τούτου, η έμφασή του στα σημεία προστριβής μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας μειώθηκε. Αυτή η αλλαγή τακτικής ήταν ορατή και στη συνάντηση των δύο ηγετών στη Νέα Υόρκη» σχολιάζει στο «Βήμα» ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Bilgi, Εμρέ Ερντογάν, το τετ-α-τετ του έλληνα πρωθυπουργού και του τούρκου προέδρου, την Τρίτη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, παρουσία των υπουργών Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, όπου Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συμφώνησαν, σε θετικό κλίμα, στον οδικό χάρτη των επαφών των δύο χωρών. Ωστόσο, «οι δυσεπίλυτες διαφορές, ειδικά το Κυπριακό και η ΑΟΖ, δεν θίχθηκαν» προσθέτει ο τούρκος ακαδημαϊκός.
«Αργή βελτίωση μέχρι…»
Ειδικότερα για το Κυπριακό, το οποίο ο Εμρέ Ερντογάν αποκαλεί «σημαίνον ζήτημα για την εθνικιστική πτέρυγα της κυβέρνησης Ερντογάν», ο τούρκος πρόεδρος – που ύψωσε σχετικώς αναπάντεχα εκ νέου τους τόνους από το βήμα της 78ης Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών – «δεν είναι ελεύθερος να κάνει την παραμικρή ριζοσπαστική κίνηση».
Στην πολυαναμενόμενη πάντως συνάντηση στη Νέα Υόρκη ανοίχθηκαν, επισημαίνει ο Εμρέ Ερντογάν, «προοπτικές συνεργασίας, στα πεδία της κλιματικής αλλαγής και στο Μεταναστευτικό. Η ύπαρξη αυτών των ευκαιριών συνεργασίας στις δηλώσεις των ηγετών ναι μεν αποτελεί θετικό μήνυμα, αλλά χωρίς ιδιαίτερη ισχύ» συνοψίζει.
«Αρκετά ήρεμη» χαρακτηρίζει τη συνάντηση των δύο ηγετών ο τούρκος αναλυτής Αλί Τιραλί, εκτιμώντας ότι οι αμέσως προσεχείς, για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (Νοεμβρίου) και το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας (7 Δεκεμβρίου), αντανακλούν «το θετικό κλίμα του τελευταίου διαστήματος». Ως προς τις διαφορές για την Κύπρο και το Αιγαίο, που δεν συζητήθηκαν στη Νέα Υόρκη, ο Αλί Τιραλί δεν αναμένει «σημαντική βελτίωση ή επιδείνωση. Η μεταναστευτική κρίση θα αποτελέσει βασικό τομέα συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, όπως εκφράστηκε».
«Εν κατακλείδι, αναμένω μια αργή βελτίωση των τουρκοελληνικών σχέσεων μέχρι την επόμενη κρίση. Η ανάγκη εξεύρεσης χρημάτων από το εξωτερικό και δημιουργίας θετικής διεθνούς εικόνας έκαναν τον Ερντογάν λιγότερο επιθετικό στη διεθνή πολιτική. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι είναι ένας απρόβλεπτος ηγέτης».
Την εκ νέου επιβεβαίωση της εκατέρωθεν επιθυμίας «διατήρησης του θετικού κλίματος στις διμερείς σχέσεις» συνοψίζει το τετ-α-τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, σύμφωνα με τον πρώην αντιπρόεδρο του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) και πρώην ακαδημαϊκό, Σεζάι Τεμελί. «Κατ’ αρχάς, αντάλλαξαν απόψεις για περιφερειακά και διεθνή θέματα. Ειδικότερα, συζήτησαν τα φαινόμενα φυσικών καταστροφών και κλιματικής κρίσης στην περιοχή της Μεσογείου. Συμφώνησαν να ενισχύσουν τη διμερή συνεργασία στον τομέα της πολιτικής προστασίας ως υψηλή προτεραιότητα. Είναι εμφανές ότι προσπαθούν να προχωρήσουν με κοινό βηματισμό χωρίς να θίξουν τις σοβαρές διαφορές που εκκρεμούν, όπως το Κυπριακό και η ΑΟΖ. Ο τούρκος πρόεδρος θέλει να ξεπεράσει την οικονομική κρίση και να συνεχίσει παράλληλα τις επεκτατικές πολιτικές του στη Μέση Ανατολή, έχοντας τη Δύση με το μέρος του».
Οι δύσκολες διαφορές
Παρά το «κλείδωμα» του πλαισίου που έθεσε η συνάντηση των δύο ΥΠΕΞ, στις αρχές του μήνα, στην Αγκυρα, με το βάρος να πέφτει «στη θετική ατζέντα και στην επίλυση των διαφορών, στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και των αρχών του ΟΗΕ, μέσω επανέναρξης των πολιτικών διαβουλεύσεων και ενίσχυσης των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης», ακολουθώντας την τακτική «παραμερισμού των ζητημάτων που προκαλούν προστριβές (Κύπρος, Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειος, μειονότητες)», ο ακαδημαϊκός και αναλυτής της τουρκικής εφημερίδας «Μπίργκιουν» Ντοάν Τιλίτς διαπίστωσε εκ νέου στη Νέα Υόρκη ότι «υπάρχουν διαφορές (Κύπρος, Αιγαίο, Αν. Αιγαίο, μειονότητες), που Τουρκία και Ελλάδα δεν μπορούν να επιλύσουν εύκολα».
«Πέρυσι τον Ιούνιο, στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, ο Ερντογάν έκλεισε τις πόρτες στην Ελλάδα και στον κ. Μητσοτάκη. Είναι αναμφίβολα υψηλός ο συμβολισμός των συναντήσεων που ακολούθησαν με τον έλληνα πρωθυπουργό τους τελευταίους μήνες» σημειώνει ο Ντοάν Τιλίτς. Αναλόγως υψηλός, προσθέτει, είναι ο συμβολισμός της παρουσίας του τούρκου προέδρου στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, στη Θεσσαλονίκη, τον Δεκέμβριο. «Παρά όμως το προσώρας θετικό κλίμα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πιθανότητα κρίσης πάντα καιροφυλακτεί» υπενθυμίζει.
