Θα καταφέρουν, το 2023, οι ανά τον κόσμο δημοκρατικές χώρες να συνυπάρξουν με τα μη δημοκρατικά καθεστώτα ή τουλάχιστον με τα μετριοπαθέστερα εξ αυτών, ώστε να διαμορφώσουν το μέλλον ενός πιο ασφαλούς και ευημερούντος κόσμου;
Αυτό μοιάζει να είναι το διακύβευμα της χρονιάς που ξεκίνησε, δεδομένου ότι η απειλή του διεθνούς αυταρχισμού παραμένει ισχυρή. Ακριβέστερα, δεν πρόκειται για νέες απειλές που θέτουν σε κίνδυνο το γεωπολιτικό γίγνεσθαι, αλλά για το μέγεθος και τη συχνότητα των απειλών. Ποτέ στον μεταπολεμικό κόσμο, με εξαίρεση την κρίση των Πυραύλων στην Κούβα το 1962 επί Ψυχρού Πολέμου, οι απειλές για την παγκόσμια ασφάλεια δεν ήταν τόσο συχνές και απροκάλυπτες.
Mε έναν πύραυλο θα χρειαστεί ένα λεπτό…
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία συνοδεύτηκε εξαρχής από απειλές της Μόσχας για χρήση πυρηνικών όπλων. Οπως υπενθυμίζει το Atlantic, λίγο πριν από το τέλος του 2022, ο Πούτιν ανέφερε ότι ο κίνδυνος του πυρηνικού πολέμου αυξάνεται. Η ρωσική προπαγάνδα χρησιμοποιεί καθημερινά την απειλή του πυρηνικού πολέμου προκειμένου να καλλιεργήσει φόβο στις χώρες του ΝΑΤΟ. Ο Μπόρις Τζόνσον, πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, αποκάλυψε ότι σε συνάντησή του με τον Πούτιν, προ του πολέμου, ο ρώσος πρόεδρος είπε: «Δεν θέλω να σας κάνω κακό, Μπόρις, αλλά με έναν πύραυλο θα χρειαστεί μόνο ένα λεπτό».
Ο σουλτάνος της Αγκυρας
Σύμμαχο στις απειλές η αυταρχική Ρωσία έχει την αυταρχική Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Εν όψει των τουρκικών εκλογών στις 14 Μαΐου, ο τούρκος πρόεδρος έχει ξεπεράσει τον εαυτό του σε ακραία ρητορική. Οι απειλές εναντίον της Ελλάδας και της Δύσης είναι σχεδόν καθημερινές (με μια γρήγορη καταμέτρηση, τους δύο τελευταίους μήνες η Τουρκία είτε διά του προέδρου της είτε διά του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου είτε διά του υπουργού Αμυνας Χουλουσί Ακάρ, έχει απειλήσει την Ελλάδα και τη Δύση τουλάχιστον 17 φορές). Ωστόσο, σύμφωνα με τον «Economist», η ΕΕ και οι ΗΠΑ δεν θα πρέπει να αποξενώσουν έναν προβληματικό αλλά καίριο σύμμαχο της Δύσης όπως η Τουρκία: «Κανείς δεν θέλει μια χώρα τόσο σημαντική όσο η Τουρκία να μείνει ανεξέλεγκτη. Ολοι γνωρίζουν τα προβλήματα που θα μπορούσε να προκαλέσει ένας μνησίκακος και απομονωμένος τούρκος πρόεδρος. Θα μπορούσε να υποκινήσει ακόμη πιο έντονες εδαφικές διαμάχες με την Ελλάδα και την Κύπρο, να δημιουργήσει περαιτέρω σύγχυση και συγκρούσεις στη Συρία, να ανοίξει τα σύνορα σε πέντε εκατομμύρια πρόσφυγες για να μεταβούν στην Ευρώπη και να εξακολουθήσει να εμποδίζει την προσχώρηση της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ». Ωστόσο η Τουρκία χρειάζεται τη Δύση, και όχι μόνο για να αποκαταστήσει τη σταθερότητα της κλυδωνιζόμενης οικονομίας της. Αυτή η ανάγκη της μπορεί να αποτελέσει διαπραγματευτικό χαρτί για τους Δυτικούς.
Ποιοι στηρίζουν τη Ρωσία
Η «Διεθνής του αυταρχισμού» έσπευσε στη στήριξη της Ρωσίας στον πόλεμο στη Ουκρανία. Το Ιράν και η Βόρεια Κορέα ήταν οι μόνες χώρες (σ.σ.: «χώρες-παρίες», με αυταρχικά καθεστώτα, όπως σημείωσε ο αρθρογράφος Μαξ Μπουτ της «Washignton Post») οι οποίες πρόσφεραν στρατιωτική βοήθεια στη Ρωσία. Η επίσης αυταρχική Κίνα είναι ο βασικός προμηθευτής στρατιωτικού εξοπλισμού της Ρωσίας, όμως το Πεκίνο δεν διαδραματίζει για τη Μόσχα τον ρόλο που διαδραματίζει η Ουάσιγκτον για το Κίεβο.
Αν ίσχυε αυτό, τότε οι πιθανότητες νίκης της Ρωσίας επί της Ουκρανίας θα αυξάνονταν σημαντικά. Ομως ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ προσπαθεί να διατηρήσει μια ισορροπία μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, ενώ ανάλογες ισορροπίες επιδιώκει να διατηρήσει και στο εσωτερικό. Ο Σι γνωρίζει ότι ο κινεζικός λαός αποδέχεται τον περιορισμό των ελευθεριών του από το Κομμουνιστικό Κόμμα, εφόσον αυτό του παρέχει οικονομικές ανταμοιβές και κοινωνική ασφάλιση.
Ο Μόντι και οι μειονότητες
O πόλεμος στην Ουκρανία έγινε αφορμή για την ενίσχυση ενός ακόμη αυταρχικού καθεστώτος, του προέδρου Ναρέντρα Μόντι στην Ινδία. Ο Μόντι ελέγχει το δικαστικό σώμα, εκφοβίζει τα ΜΜΕ και ασκεί καταστολή στις μειονότητες της χώρας, κυρίως στη μουσουλμανική (200 εκατομμύρια άνθρωποι). Σύμφωνα με τον Ρότζερ Κόεν, αρθρογράφο των «New York Times», η Ινδία επωφελήθηκε από την εισβολή στην Ουκρανία σε τέτοιο βαθμό που η αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν δήλωσε ότι «η Ινδία είναι σημαντικός και πιο ασφαλής εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ». Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι το Δελχί προτίθεται να διαρρήξει τους στενούς δεσμούς του με τη Μόσχα, τις οποίες διατηρεί ήδη από την περίοδο που η Ινδία πρωταγωνιστούσε στο Κίνημα των Αδέσμευτων Χωρών.
