Ούτε αγάπη, ούτε ερωτευμένα ζευγάρια, ούτε όρκοι πίστης και αιώνιας αφοσίωσης. Ο Άγιος Βαλεντίνος, όπως σήμερα γιορτάζεται, ουδεμία σχέση είχε με όσα έχουμε καταλήξει να τον συνδέσουμε.
Η πραγματική ιστορία του Αγίου Βαλεντίνου, πολύ πριν γίνει προστάτης των ερωτευμένων, είχε βασανιστήρια, φυλάκιση και κατάληξη τον αποκεφαλισμό του.
Άγιος Βαλεντίνος, μια ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων
Οι μελετητές των ιστορικών κειμένων κάνουν λόγο για τρεις αγίους με το όνομα Βαλεντίνος (Βαλεντίνι) χωρίς να ξέρουμε πολλά στοιχεία για τη ζωή και το έργο τους.
Η καθηγήτρια Θρησκευμάτων και Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια, Λίζα Μπίτελ, αναφέρει ότι ένας από τους Αγίους Βαλεντίνους χάθηκε στην Αφρική, ένας άλλος ήταν ιερέας που αποκεφαλίστηκε από τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κλαύδιο ΙΙ κι ο τρίτος ήταν επίσκοπος του Τέρνι ο οποίος κι έχασε με τον ίδιο τρόπο τη ζωή του πάλι από το χέρι του Κλαύδιου.
Η Μπίτελ θεωρεί απίθανη την ύπαρξη δύο Βαλεντίνων που αποκεφαλίστηκαν για αυτό και δίνει την ερμηνεία ενός «μόνο θρύλου που ‘έσπασε’ σε δύο ξεχωριστές αφηγήσεις».
Το τέλος της μυθώδους ζωής του ιερέα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ήταν φρικτό. Ξυλοκοπήθηκε, λιθοβολήθηκε και αποκεφαλίστηκε ανήμερα της 14ης Φεβρουαρίου στη Ρώμη.
Η μία εκδοχή τον θέλει να παντρεύει κρυφά νεαρά ζευγάρια, αφού ο Αυτοκράτορας είχε απαγορεύσει στους στρατιώτες του να παντρεύονται ώστε να μάχονται απερίσπαστοι. Η άλλη εκδοχή θέλει τον Βαλεντίνο να χάνει τη ζωή του επειδή βοηθούσε χριστιανούς να δραπετεύσουν.
Τζέφρυ Τσώσερ, ο «πατέρας» της γιορτής
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Τη νοηματοδότηση που έχει σήμερα η γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου την απέκτησε στα χρόνια του ύστερου Μεσαίωνα, γύρω στον 14ο αιώνα. «Είναι γενικά αποδεκτό ότι η ημερομηνία της 14ης Φεβρουαρίου συνδέθηκε για πρώτη φορά με τη ρομαντική αγάπη μέσω του ποιήματος του Τζέφρυ Τσώσερ, ‘Parliament of Fowls’ (Parlement of Foules).
‘Το Κοινοβούλιο των πτηνών’ είναι ένα από τα παλαιότερα γνωστά ποιήματα του Αγίου Βαλεντίνου», σύμφωνα (και) με τον καθηγητή Αγγλικής και Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Theodore Leinbaugh.
Ο «πατέρας της αγγλικής λογοτεχνίας» έγραψε το ποίημα των 699 στίχων το 1380 ή το 1382. Σύμφωνα με τον Χένρι Κέλι, καθηγητή Ιστορίας και Θεολογίας στο UCLA, «τα λόγια του Τσώσερ ξεκίνησαν την παράδοση των ερωτευμένων να γιορτάζουν αυτή την ετήσια γιορτή».
Κάθε χρόνο, την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, τα πουλιά συγκεντρώνονται μπροστά στη θεά της φύσης για να διαλέξουν τους ερωτικούς συντρόφους τους (…for this was Saint Valentine’s Day, when every bird cometh there to choose his mate…). Ο Τζέφρυ Τσώσερ αναφέρει τέσσερις φορές τον Άγιο Βαλεντίνο, μάλιστα τα συγκεντρωμένα πουλιά του τραγουδούν πριν κάνουν την επιλογή τους.
Το ποίημα πιστεύεται ότι γράφτηκε αρχικά για τον γάμο του βασιλιά Ριχάρδου Β’ της Αγγλίας και της Άννας της Βοημίας μετά από πέντε χρόνια διαπραγματεύσεων.
Ο Leinbaugh θεωρεί ότι το ποίημα περιέχει μια αναφορά σε αυτό το γεγονός. «Τρεις αετοί στην πραγματικότητα ανταγωνίζονται για να κερδίσουν έναν θηλυκό αετό. Κανένας από τους τρεις δεν κερδίζει κι ο γάμος αναβάλλεται. Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να αντικατοπτρίζει τις μακρές διαπραγματεύσεις που χρειάστηκαν για να ενωθούν με τα δεσμά του γάμου ο Ριχάρδος και η Άννα», ανέφερε.
«Το ποίημα διερευνά ιδέες για τη φύση και τη φυσική συμπεριφορά σε αντίθεση με τους τεχνητούς κώδικες συμπεριφοράς που υιοθετούν όσοι θεωρούν την αγάπη κάτι που μπορεί να κυβερνηθεί και να ρυθμιστεί.
Μερικές φορές αυτοί οι κώδικες συμπεριφοράς μπορούν να οδηγήσουν σε καταστροφή – σκεφτείτε οποιοδήποτε είδος ανεκπλήρωτης αγάπης – και το Parliament of Fowls φαίνεται να εστιάζει περισσότερο στις χαρές και τα θαύματα που συνδέονται με την αγάπη», συμπληρώνει ο Leinbaugh.
Ο θηλυκός αετός αρνείται να διαλέξει ανάμεσα στους μνηστήρες του και ζητά από τη Μητέρα Φύση να του δώσει άλλον έναν χρόνο για να αποφασίσει. Η Μητέρα Φύση ακολουθεί την επιθυμία της και παρηγορεί τους μνηστήρες λέγοντας: «Ένας χρόνος δεν είναι πολύς για να αντέξει».
«Το Κοινοβούλιο των Πτηνών» όχι μόνο αποτελεί παράδειγμα μιας εξιδανικευμένης εκδοχής της αγάπης στον Μεσαίωνα, αλλά αντιπροσωπεύει επίσης την αυξανόμενη δύναμη των γυναικών αναφορικά με την ερωτική ζωή τους.
Η επιρροή του Τσώσερ
Ο Τσώσερ δεν ήταν ο μόνος, μεταξύ των συγχρόνων του του 14ου αιώνα, που συνέδεσε τον Άγιο Βαλεντίνο με τη ρομαντική αγάπη. Ο άγγλος ποιητής John Gower (π. 1408), ο γάλλος ποιητής Oton de Grandson (π. 1387) και πιθανώς ο ποιητής της Βαλένθια Pardo κάνουν αναφορές στην Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου και την αγάπη.
Ο πρώτος επιζών «Βαλεντίνος» που έχουμε μάς πάει πίσω στον Φεβρουάριο του 1947. Η Μάρτζορι Μπρους ήταν η πρώτη που αποκάλεσε τον αγαπημένο της Τζον Πάστον, «Βαλεντίνο». Η αλληλογραφία τους έχει σωθεί σε εξαιρετική κατάσταση και αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πηγές για την καθημερινή ζωή των ευγενών του 15ου αιώνα.
Ο γάλλος δούκας της Ορλεάνης, φυλακισμένος στον Πύργο του Λονδίνου, αποκαλούσε τη σύζυγό του «γλυκιά μου Βαλεντίνα».
Άγιος Βαλεντίνος στις 14 Φεβρουαρίου;
Ένα ερώτημα που συζητούν οι μελετητές είναι η ακριβής ημερομηνία του εορτασμού του Αγίου Βαλεντίνου στο ποίημα του Τζέφρυ Τσώσερ. Επιλέγουν τα πουλιά τους συντρόφους τους στα μέσα του χειμώνα; Πώς γίνεται η σύνδεση με τις 14 Φεβρουαρίου;
Ένα επιχείρημα είναι ότι σύμφωνα με τα παραδοσιακά μεσαιωνικά ημερολόγια, η άνοιξη ξεκινούσε με την εμφάνιση του ζωδίου των Ιχθύων, στις 15 Φεβρουαρίου. Άλλα παραδοσιακά ημερολόγια θεωρούν τον Φεβρουάριο ως τον πρώτο μήνα της άνοιξης.
Αρκετά μεσαιωνικά ημερολόγια αναφέρουν ότι τα πουλιά αρχίζουν να τραγουδούν στις 12 Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με τον Jack B. Oruch «αρκετά πουλιά ζευγαρώνουν τον Φεβρουάριο στην Αγγλία, όπως η τσίχλα, το κοράκι, η πέρδικα, ο ερωδιός».
