Στις 9 Ιουνίου 1929 γεννήθηκε η γερμανοεβραία Άννα Φρανκ. Το 1945, σε ηλικία μόλις 16 ετών πέθανε στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν Μπέλζεν, έχοντας χάσει ήδη τη μητέρας της Έντιθ και την αδερφή της Μάργκοτ.

Η Άννα Φρανκ, στα λίγα χρόνια που πρόλαβε να ζήσει, βίωσε τον τρόμο και τον πόνο που προκάλεσε σε ολόκληρη την ανθρωπότητα ο Ναζισμός.

Το ημερολόγιο που έγραφε κατά τη διάρκεια της προσπάθειας της οικογένειάς της να κρυφτεί από τους Ναζί, αποτελεί παγκόσμιο λογοτεχνικό μνημείο για τα ζοφερά χρόνια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 11.6.1963, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Φυγάδες

Λόγω της ανόδου του Ναζισμού, το 1934,  η Άννα Φρανκ και η οικογένειά της αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το σπίτι τους στη Γερμανία, και να μετακομίσουν στο Άμστερνταμ. Το 1940, όμως, ο Ναζισμός επεκτάθηκε και στην Ολλανδία και έτσι από το 1942 οι Φρανκ μαζί με τέσσερις οικογενειακούς τους φίλους κλείστηκαν σε ένα μυστικό δωμάτιο πίσω από τη βιβλιοθήκη που υπήρχε στο γραφείο του πατέρα της Άννα Φρανκ, Ότο.

Οι οκτώ άνθρωποι κατόρθωσαν να μείνουν κρυμμένοι για περίπου δύο χρόνια. Όλη εκείνη την περίοδο η μικρή Άννα έγραφε στο ημερολόγιό της. Ώσπου οι Γερμανοί τους ανακάλυψαν.

Έφοδος και στρατόπεδο συγκέντρωσης

Δυστυχώς, στις 4 Αυγούστου 1944, ύστερα από έφοδο οι Γερμανοί ανακάλυψαν την οικογένεια Φρανκ και τους φίλους τους και τους έστειλαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου και πέθαναν όλοι εκτός του Ότο Φρανκ.

Λίγες ημέρες μετά τη σύλληψή τους, η Μίεπ Γκίες, μια γυναίκα που βοηθούσε τους Φρανκ κατά την παραμονή τους στο κρησφύγετο ανακάλυψε τα χειρόγραφα της Άννας και τα παρέδωσε στον πατέρα της όταν εκείνος επέστρεψε μετά τον πόλεμο στο Άμστερνταμ.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 25.1.1967, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Η δημοσίευση και οι «κομμένες» σελίδες

Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ, ύστερα από επεξεργασία του πρωτότυπου κειμένου αλλά και περικοπές στο υλικό πρωτοκυκλοφόρησε ως βιβλίο τον Ιούνιο του 1947, με τον τίτλο: «Το πίσω σπίτι». Αρκετές όμως δεκαετίες αργότερα, και συγκεκριμένα το 1998, βγήκαν στη δημοσιότητα κάποιες από τις «κομμένες σελίδες» του ημερολογίου.

Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» της 27ης Σεπτεμβρίου 1998:

«Τρία φύλλα χαρτιού, δύο γαλάζια και ένα ροζ, έχουν προκαλέσει τον τελευταίο καιρό έντονες απορίες, συζητήσεις, ακόμη και παζάρια με επίκεντρο το Αμστερνταμ.

»Είναι γραμμένα στα ολλανδικά, με έναν από τους διασημότερους γραφικούς χαρακτήρες στον κόσμο: εκείνον της Αννας Φρανκ.

»Αποτελούν αναμφίβολα τμήμα του περίφημου ημερολογίου της και η ύπαρξή τους έγινε γνωστή στα μέσα Αυγούστου από το ολλανδικό ραδιόφωνο. (…) Η ολλανδική εφημερίδα “Het Parool” δημοσίευσε για πρώτη φορά αποσπάσματα από τα χειρόγραφα αυτά».

Τα χειρόγραφα είχε στην κατοχή του ο έμπιστος φίλος του Ότο Φρανκ, Κορ Σάικ, ο οποίος, 18 χρόνια μετά τον θάνατο του πατέρα της Αννας, αποφάσισε να αποκαλύψει το μυστικό.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 12.5.1960, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Τα γαλάζια χειρόγραφα

«Από το περιεχόμενό τους έγινε αμέσως αντιληπτό ότι ο Ότο Φρανκ, πατέρας της Αννας και μοναδικός επιζών από την οικογένεια (…) είχε αποφασίσει να αποκρύψει αυτές τις σελίδες όταν έδωσε ο ίδιος το ημερολόγιο για πρώτη φορά στη δημοσιότητα το 1947.

»Για να εξαφανίσει μάλιστα κάθε υποψία είχε φροντίσει να αριθμήσει τις υπόλοιπες σελίδες έτσι ώστε κανένας να μην αντιληφθεί την παράλειψη. (…)

»Κατ’ αρχήν, το περιεχόμενο των δύο γαλάζιων σελίδων. Πρόκειται για μια επιστολή της Άννας προς τη φανταστική φίλη της Κίτι, στην οποία γράφει ότι ο πατέρας της αποτελούσε την αιτία της δυστυχίας της μητέρας της.

“Δεν θα πρέπει να είναι εύκολο για μια γυναίκα που αγαπά να ξέρει ότι δεν θα έχει την πρώτη θέση στην καρδιά του συζύγου της, και η Μητέρα το ξέρει (…).

Ο Πατέρας δεν είναι ερωτευμένος μαζί της, της δίνει ένα φιλί όπως δίνει και σε εμάς, ποτέ όμως δεν την αναφέρει ως παράδειγμα γιατί δεν μπορεί.

Την κοιτάζει με αποδοκιμασία, ποτέ με αγάπη (…). Τον αγαπάει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον και θα πρέπει να είναι δύσκολο γι’ αυτήν να βλέπει ότι αυτή η αγάπη θα μείνει πάντοτε χωρίς ανταπόκριση.”

»Οι επικρίσεις αυτές προκαλούν έκπληξη, καθώς στο υπόλοιπο ημερολόγιο η Αννα τις περισσότερες φορές είναι μάλλον επαινετική προς τον πατέρα της, ενώ αντιθέτως παραπονείται πολλές φορές για την ψυχρότητα της μητέρας της.

»Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ορισμένοι θεωρούν ότι ο Ότο Φρανκ αποκρύπτοντας αυτή την επιστολή πρόδωσε τη μνήμη της κόρης του, εφόσον είναι το μοναδικό ίσως σημείο στο οποίο δείχνει συμπάθεια».

Το ροζ φύλλο

»Το τρίτο –ρόζ- φύλλο χαρτιού αποτελεί μια καινούργια εισαγωγή στο ημερολόγιο, με την οποία η Αννα Φρανκ δηλώνει ότι δεν επιθυμεί ποτέ να δει το φως της δημοσιότητας.

“Θα φροντίσω να μην πέσει ποτέ στα χέρια κανενός. Ο Πατέρας, η Μητέρα και η Μάρκγοτ είναι καλοί μαζί μου και μπορώ να τους πω πολλά πράγματα, δεν τους αφορά όμως το ημερόλογιό μου και τα 10.000 μυστικά του”.»Παρά τη ρητή αντίθετη επιθυμία της 15χρονης συγγραφέως, το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα μπεστ σέλερ στην ιστορία της λογοτεχνίας. Έχει μεταφραστεί στο θέατρο, στον κινηματογράφο, ακόμη και σε κινούμενα σχέδια».