Εις τα κείμενα των κυρίων Παπαγγελή (27.5.2018) και Αιανού (3.6.2018) περί Ακαδημίας, δεχθείτε μικρές συμπληρώσεις. Και οι δύο απέφυγαν να αναφέρουν τα αίτια της σημερινής κατάστασης της Ακαδημίας. Ιδρύθηκε από έναν δικτάτορα με τυπικό λόγο την αντιπροσώπευση της Ελλάδας στη Διεθνή Ακαδημαϊκή Ενωση. Τα μέλη της σήμερα προέρχονται σχεδόν κατά κανόνα από τα ελληνικά ή τα αμερικανικά πανεπιστήμια.
Ο νόμος της Ακαδημίας τής δίνει το προνόμιο να «συμβουλεύει» τις κυβερνήσεις, και εκεί στηρίζονται οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες όλων εκείνων που σε δύσκολες περιστάσεις του τόπου ρωτούν: «Μα τι κάνει η Ακαδημία;». Θεωρήθηκε με τον καιρό ως ο σοφός γέροντας που αρκεί ένας λόγος του για να γιατρευτούν πληγές εγγενείς, που ζούμε και θα ζούμε μαζί τους εις τον αιώνα.
Η Ακαδημία αποτελείται από τρεις Τάξεις. Των Γραμμάτων και Καλών Τεχνών, των Πολιτικών και Ηθικών Επιστημών και των Θετικών Επιστημών. Οι δύο πρώτες είναι συγγενείς πνευματικώς και επιστημονικώς και έχουν την ίδια επιστημονική μέθοδο. Ο Θουκυδίδης και ο Πλάτων, οι πατέρες της Εκκλησίας, ο κοινωνικός Παπαδιαμάντης είναι κοινά θέματα μελέτης. Η Τάξη των Θετικών Επιστημών δεν μπορεί να συμβαδίσει με τις δύο άλλες, όμως αποφασίζει γι’ αυτές. Δεν έχει πνευματική και επιστημονική σχέση μαζί τους και σήμερα, όπως αποτελεί μόνο το 1/3 της Ακαδημίας, δεν της είναι δυνατόν να παρακολουθήσει την ιλιγγιώδη πρόοδο και τις αλλαγές που γίνονται στον τομέα των Θετικών Επιστημών, παρά το ότι διαθέτει κορυφές της επιστήμης ανάμεσα στα μέλη της. Δεν έχει τη δυνατότητα ν’ αναπτυχθεί και ν’ αφιερωθεί κυρίως στην Ιατρική, στη Βιολογία, στην Πληροφορική.
Η λύση για έναν υπουργό με όραμα το ευτυχές μέλλον του τόπου είναι η απόσπασή της από την Ακαδημία Αθηνών και η δημιουργία αυτόνομης Ακαδημίας Θετικών Επιστημών, με έμφαση στην Ιατρική, στη Βιολογία και στις νέες επιστήμες. Δεν τίθεται θέμα δαπάνης. Υπάρχει έτοιμη η προίκα, είναι οι ακαδημαϊκοί, τα δικά της κληροδοτήματα, τα δικά της βραβεία, τα δικά της κέντρα ερευνών που εδρεύουν εδώ και δύο δεκαετίες σχεδόν στα μεγαλοπρεπή κτίρια του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών, του οποίου στην ουσία είναι παραρτήματα. Θα αποκτήσει επιστημονική αυτοτέλεια που θα της επιτρέψει να γίνει ευεργετική για τους Ελληνες. Αυτομάτως θα πάψει το παγκοσμίως παράδοξο να κρίνεται σήμερα η εκλογή φιλολόγου, νομικού, ζωγράφου από μηχανικούς –και το αντίστροφο. Εχει περάσει, εδώ και πολλά χρόνια, η περίοδος των ιατροφιλοσόφων.
Η Ακαδημία χρειάζεται. Υπάρχουν Ακαδημίες και αλλού που ευδοκιμούν, επιτελούν έργο και εκεί οι άνθρωποι δεν περιμένουν τη λύση των καθημερινών προβλημάτων τους από τις Ακαδημίες τους, αλλά από τις κυβερνήσεις. Και να μην ξεχνάμε την ελληνική πρωτοτυπία. Η Ακαδημία Αθηνών είναι συνέχεια των πανεπιστημίων (εγώ εξαιρούμαι, προέρχομαι από τη δημόσια υπηρεσία) και των ξεχωριστών συνηθειών τους που αγκυροβολούν «πίσω από την αξιοθέατη πρόσοψη της οδού Πανεπιστημίου». Δεν χρειάζεται τόλμη για ν’ αλλάξουν τα πράγματα της Ακαδημίας. Γνώση της πραγματικότητας μόνο.
Ο κ. Βασίλειος Χ. Πετράκος είναι ακαδημαϊκός.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
