Ο «πυρετός του Brexit» πιέζει τις αγορές και τις οικονομίες

Ο φόβος του Brexit, μετά τις νέες δημοσκοπήσεις που αύξησαν τις πιθανότητες τελικά το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου στη Βρετανία να οδηγήσει σε έξοδο της χώρας από την ΕΕ, οδήγησε σε μεγάλες πιέσεις στις αγορές καθώς οι επενδυτές φαίνονται όλο και λιγότερο βέβαιοι ότι τα πράγματα θα συνεχίσουν όπως τα γνωρίζουμε. Εύλογα η αποστροφή για τις επενδύσεις υψηλού κινδύνου έστρεψε το ενδιαφέρον στα αποκαλούμενα «ασφαλή καταφύγια» όπως π.χ. ο χρυσός και το γεν, την ώρα που οι απώλειες στα χρηματιστήρια διεθνώς βρέθηκαν στο «κόκκινο», ενώ πιέσεις δέχτηκαν και τα ομόλογα. Υπό πίεση τα ομόλογα του ευρωπαϊκού Νότου.

Οι αγορές ίσως να υποτιμούν τον κίνδυνο μιας πιθανής αποχώρησης της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ανέφεραν οι αναλυτές, συστήνοντας περιορισμό των θέσεων σε επενδύσεις υψηλού ρίσκου. Τα νέα στοιχεία από τις δημοσκοπήσεις σε συνδυασμό με το συνολικό επίπεδο εμπιστοσύνης που διαφαίνεται από την αξία της στερλίνας μοιάζουν δυσοίωνα, ενώ όλο και περισσότεροι επενδυτές φαίνεται να προετοιμάζονται για την «πρόσκρουση», παρατηρούσαν σχετικά. Η ψήφος υπέρ του Brexit θα είναι σίγουρα ένα σοκ για τις αγορές συναλλάγματος, ένα σοκ ασυνήθιστο για συνθήκες εκτός μεγάλων χρηματοοικονομικών κρίσεων, εκτιμούν οι αναλυτές θεωρώντας ότι η στερλίνα θα υποχωρήσει σε μία τέτοια περίπτωση ατάκτως.

Σε περίπτωση Brexit θα αυξηθεί σημαντικά και ο πολιτικός κίνδυνος στην ΕΕ και στην ευρωζώνη, εκτίμησαν αναλυτές της αγοράς, ενώ ορισμένοι εξετάζουν τις προϋποθέσεις ενός πιθανού «domino effect», μέσω και της εξάπλωσης του ευρωσκεπτικισμού στη γηραιά ήπειρο, μη αποκλείοντας αναταραχή και επανάληψη της ευρύτερης κρίσης της ευρωζώνης του 2011-2012.

Από την άλλη πλευρά βέβαια, υπάρχει και η αντίθετη άποψη που δεν αποκλείει μια έξοδος της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση να λειτουργήσει ως αναγκαίο κακό που θα διασφαλίσει το μέλλον της πολιτικής ένωσης, ακόμη και αν φέρει το κόστος της βραχυπρόθεσμης μεταβλητότητας.

Ενώ οι περισσότερες δημοσκοπήσεις εμφανίζουν διχασμένους τους Βρετανούς, έρευνα της ORB την περασμένη Παρασκευή έδειξε σημαντικό προβάδισμα 10 ποσοστιαίων μονάδων των υποστηρικτών του Brexit. Στο πλαίσιο αυτό, οι αποδόσεις των ομολόγων στην περιφέρεια της ευρωζώνης εκτινάχθηκαν. Οι αποδόσεις των 10ετών ιταλικών και των ισπανικών ομολόγων σημείωναν στο 1,35% και 1,48%, αντίστοιχα. Η απόδοση του αντίστοιχου γερμανικού ομολόγου παρέμενε μία ανάσα από το μηδέν στο 0,02%.

Οι αποδόσεις των 10ετών ελληνικών ομολόγων εκτινάχθηκαν στο 7,97% σημειώνοντας άνοδο κατά 30 μονάδες βάσης σε σχέση με τα επίπεδα της Παρασκευής, όταν πριν από έναν περίπου μήνα είχαν βρεθεί κάτω του 7%, ενώ το spread μεταξύ ελληνικών 10ετών και γερμανικών ομολόγων διαμορφώνεται αντίστοιχα στις 790 μονάδες βάσης. Την ίδια στιγμή, η απόδοση του 2ετούς ελληνικού ομολόγου αγγίζει το 9,757% με άνοδο 14,24% από τα επίπεδα της Παρασκευής, ενώ οι πιέσεις στις τραπεζικές μετοχές οδηγούν σε μεγάλες απώλειες (-3,89%) και το ελληνικό χρηματιστήριο.

Για τη UBS, ο αντίκτυπος ενός ενδεχόμενου Brexit στην ΕΕ έχει να κάνει κυρίως με δύο ερωτήματα: πρώτον, κατά πόσον οι διαπραγματεύσεις την επόμενη ημέρα μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασίλειου θα προχωρήσουν με έναν φιλικό ή με έναν συγκρουσιακό τρόπο και, δεύτερον, με ποιον τρόπο θα εξελιχθεί η ίδια η ΕΕ, αν θα κινηθεί δηλαδή προς την κατεύθυνση μιας ταχύτερης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ή προς την κατεύθυνση μιας μεσοπρόθεσμης αποσύνθεσης.

Στο σενάριο των φιλικών διαπραγματεύσεων ΕΕ – ΗΒ το βραχυπρόθεσμο κόστος ελαχιστοποιείται, ενώ τα μακροπρόθεσμα οφέλη μεγιστοποιούνται. Αντίθετα, μια συγκρουσιακή έξοδος του ΗΒ, η οποία ακολουθείται από περαιτέρω τάσεις αποσύνθεσης της ΕΕ, συνεπάγεται υψηλότερο βραχυχρόνιο κόστος και μεγάλες μακροπρόθεσμες ζημιές, ενώ θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες ανησυχίες σχετικά με την ακεραιότητα της ίδιας της ζώνης του ευρώ.

Σε περίπτωση Brexit βραχυχρόνια οι αγορές θα αντιδράσουν σαν να ακολουθεί το συγκρουσιακό σενάριο και γι’ αυτό η στερλίνα θα αποδυναμωθεί, οι αποδόσεις των ομολόγων των χωρών της περιφέρειας θα πάρουν την ανιούσα και οι μετοχές θα υποχωρήσουν.

Σύμφωνα πάλι με την Deutsche Bank AG, σε κάθε περίπτωση οι οικονομικές και πολιτικές συνέπειες ενός πιθανού Brexit θα είναι μεγάλες. Αν αποφασιστεί η παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ, ο σημερινός τρόπος λειτουργίας, με τις λίγες τροποποιήσεις που συμφωνήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τη σχέση ΕΕ – ΗΒ, θα συνεχιστεί. Αντίθετα, μια απόφαση για Brexit «θα είναι ένα άλμα προς το άγνωστο», πιθανώς οδηγώντας σε παρατεταμένη περίοδο οικονομικών πιέσεων, εκτιμά η γερμανική τράπεζα.