Η γιορτή των αναγνωστών

«Αν διαβάζεις μόνο τα βιβλία που διαβάζουν όλοι οι άλλοι, τότε θα σκέφτεσαι μόνο αυτά που σκέφτονται όλοι οι άλλοι». Τα σοφά λόγια ανήκουν σε έναν από τους ήρωες του Ιάπωνα Χαρούκι Μουρακάμι στο πολυμεταφρασμένο και πολυδιαβασμένο «Νορβηγικό δάσος», ωστόσο συμπυκνώνουν ιδανικά και το πραγματικό νόημα των Βραβείων Βιβλίου Public, της μεγάλης «δημοκρατικής» γιορτής της… βιβλιοφαγίας που δίνει τον πρώτο λόγο στους αναγνώστες από κάθε γωνιά της Ελλάδας, αναδεικνύοντας την πολυφωνία και τον πλουραλισμό. Ενδεικτικά, εφέτος, στην τρίτη κατά σειρά διοργάνωση, συμμετείχαν 1.300 συγγραφείς με 2.000 υποψήφια βιβλία από 150 διαφορετικούς εκδότες σε 8 διαφορετικές κατηγορίες, ενώ οι νικητές αναδείχθηκαν από 110.000 αναγνώστες με συνολικά 235.000 ψήφους, κάτι που αποτελεί ρεκόρ συμμετοχής! Διόλου τυχαία, ο Μουρακάμι ήταν εκείνος που ξεχώρισε ανάμεσα σε δεκάδες υποψηφιότητες στην κατηγορία «Μεταφρασμένο μυθιστόρημα της χρονιάς», μία από τις οκτώ κατηγορίες βραβείων κοινού του θεσμού.

Η διαδικασία επιλογής, που εξελίχθηκε σε διαφορετικές φάσεις (οι εκατοντάδες υποψηφιότητες ανά κατηγορία περιορίστηκαν τελικά σε 10), κορυφώθηκε με την ανακοίνωση των νικητών και την επίσημη τελετή απονομής των Βραβείων στις 24 Μαΐου στην κατάμεστη αίθουσα του Θεάτρου Παλλάς, παρουσία δεκάδων ανθρώπων του χώρου της συγγραφής και πλήθους κόσμου που αγαπά και στηρίζει το βιβλίο. Την εντυπωσιακή βραδιά της απονομής, που παρουσίασε ο ηθοποιός Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, έντυσε με τους ήχους της η Καμεράτα, Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, υπό τη μουσική διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου, στρατηγικά τοποθετημένη στην καρδιά ενός τεράστιου ανοιχτού βιβλίου –που θα μπορούσε άνετα να διεκδικήσει το βραβείο πρωτότυπου σκηνικού αν υπήρχε και τέτοια κατηγορία!

Σε κλίμα ενθουσιασμού, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών συναντήθηκαν επί σκηνής με τους διακριθέντες και συμμετείχαν ενεργά στη γιορτή, μεταξύ αυτών η διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κατερίνα Κοσκινά, ο βραβευμένος φωτογράφος Γιάννης Μπεχράκης, η γενική γραμματέας του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη Εμμανουέλα Παυλίδου, ο μαέστρος της Καμεράτας, Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής Γιώργος Πέτρου, ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης, ο μεταφραστής και συγγραφέας Αχιλλέας Κυριακίδης και ο ηθοποιός Γιώργος Νανούρης.

Παράλληλα με τα Βραβεία Κοινού και τα Βραβεία Βιβλιοπωλείων Public απονεμήθηκαν και αρκετά Ειδικά Βραβεία. Ενδεικτικά, το Βραβείο Εκδοτικό Αποτύπωμα (για τον εκδότη με το πιο ιδιαίτερο «στίγμα» στη βιβλιοπαραγωγή) απονεμήθηκε στις εκδόσεις Αγρα, ενώ η διάκριση για το «Καλύτερο εξώφυλλο της χρονιάς» δόθηκε από ειδική επιτροπή, που απαρτίζεται από εικαστικούς, γραφίστες και στελέχη δημιουργικού στο βιβλίο «Νότος» της Κατερίνας Καζολέα (δημιουργός εξωφύλλου Λιλιάνα Πόρτερ, εκδ. Μανδραγόρα). Επιπλέον, ειδική επιτροπή από εικαστικούς, εικονογράφους και γραφίστες τίμησε με το βραβείο για την καλύτερη εικονογράφηση σε παιδικό βιβλίο το «Αλέξη μη φοβάσαι!» της Αλισον Φαλκονάκη (εικονογράφηση Κλαίρη Γεωργέλλη, εκδ. Μεταίχμιο). Τέλος, το Βραβείο «Τιμώμενη χώρα Γαλλία» απένειμε η Laetitia Kulyk, ακόλουθος οπτικοακουστικών μέσων και υπεύθυνη για τις πολιτιστικές βιομηχανίες του Γαλλικού Ινστιτούτου στο βιβλίο «To Τετράδιο της χλόης» τουPhilippe Jaccottet (μτφρ. Ιωάννα Κωνσταντουλάκη-Χάντζου, εκδ. Αγρα).

Μέσα από τη διαδικασία της μαζικής ηλεκτρονικής ψηφοφορίας προέκυψε και μια σειρά από ενδιαφέροντα δεδομένα για την αναγνωστική συμπεριφορά των Ελλήνων. Συγκεκριμένα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Πάτρα και Λάρισα αναδείχτηκαν οι πιο βιβλιόφιλες πόλεις στην Ελλάδα. Στα συμπεράσματα συγκαταλέγεται και η ξεκάθαρη προτίμηση των αναγνωστών στο ελληνικό μυθιστόρημα, σε ποσοστό 26%, ενώ υψηλό ποσοστό κατέθεσε «ψήφο εμπιστοσύνης» και στην παιδική λογοτεχνία (17%) ή στο δοκίμιο (14%). Η ποίηση και το μεταφρασμένο μυθιστόρημα κατέκτησαν το 12% και 10% της αναγνωστικής πίτας αντίστοιχα, ενώ ακολούθησε η εφηβική λογοτεχνία και η κατηγορία «Ευ ζην» με ποσοστό 8%. Οπως θα έλεγε και ο φιλόσοφος και ποιητής Ραλφ Γουόλντο Εμερσον: «Είναι ο καλός αναγνώστης που κάνει το καλό βιβλίο». Καλό διάβασμα!

Ελληνικό μυθιστόρημα της χρονιάς: «Την Κυριακή έχουμε γάμο», Γιάννης Ξανθούλης, εκδ. Διόπτρα

Μεταφρασμένο μυθιστόρημα της χρονιάς: «Ο Κάφκα στην ακτή», Χαρούκι Μουρακάμι (μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου), εκδ. Ψυχογιός

Ελληνικό non-Fiction: «Γράμμα στον Κωστή», Ξένια Καλογεροπούλου, εκδ. Πατάκη

Ελληνική ποίηση: «Τα ποιήματα», Κ. Π. Καβάφης (επιμέλεια Δ. Δημηρούλης), εκδ. Gutenberg

Ελληνική παιδική λογοτεχνία: «Το μυστήριο του σοκολατένιου γλυκού», Λίζα Βάρβογλη (εικονογράφηση: Γιώργος Πετρίδης), εκδ. Mamaya

Ελληνική εφηβική λογοτεχνία: «Δεν είμαι η αδελφή μου», Μαίρη Σάββα-Ρουμπάτη, εκδ. Μίνωας

Ευ ζην: «Αθενς σπεσιάλ 2 – Λε τουρ», Βασίλης Καλλίδης, εκδ. Πατάκη

Κατηγορία έκπληξη – «Ηρωίδα – Εμπνευση»: «Μια συγγνώμη για το τέλος», Λένα Μαντά, εκδ. Ψυχογιός

Κατόπιν ψηφοφορίας των πωλητών βιβλίου στα καταστήματα Public

Ελληνικό βιβλίο ενηλίκων: «Το φαράγγι», Ιωάννα Καρυστιάνη (εκδ. Καστανιώτη)

Ελληνικό παιδικό βιβλίο: «Απέναντι», Θοδωρής Παπαϊωάννου (εικονογράφηση Ιρις Σαμαρτζή, εκδ. Ικαρος)

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 5 Ιουνίου 2016