Ιωάννης Πάππος: «Ζούμε σε μια Gotham Νέα Υόρκη»

«Το «Hotel Living» θα μπορούσε να είναι «Ο μεγάλος Γκάτσμπυ» μετενσαρκωμένος σε μια σύγχρονη κόλαση πέρα και από τη φαντασία του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ. Είναι οδυνηρό. Είναι ευφυές και σέξι· είναι αστείο και τραγικό. Εν ολίγοις, πρόκειται για ένα τρομακτικά όμορφο βιβλίο». Ο πολύς Μάικλ Κάνινγκχαμ, ο βραβευμένος με Πούλιτζερ συγγραφέας του μυθιστορήματος «Οι ώρες» (η ομότιτλη ταινία χάρισε στη Νικόλ Κίντμαν το Οσκαρ), επιστράτευσε αρκετά ενθουσιώδη επίθετα για το 368 σελίδων συγγραφικό ντεμπούτο του Ιωάννη Πάππου, το οποίο κυκλοφόρησε –στα αγγλικά –τον περασμένο Ιούνιο από τον έγκριτο εκδοτικό οίκο HarperCollins.

Ο ίδιος ο Πάππος στην προσωπική του ιστοσελίδα συστήνεται ως «transient writer», σε ελεύθερη μετάφραση εφήμερος, περαστικός συγγραφέας. Απόφοιτος του Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Πανεπιστημίου Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, έχει εργαστεί και στις δύο ακτές του Ατλαντικού ως σύμβουλος μάνατζμεντ, ενώ συνεισφέρει συχνά σε έντυπα και blogs, όπως η αμερικανική Huffington Post. Εξίσου συχνά και θερμά αναφέρεται και στις ελληνικές του ρίζες –έλκει την καταγωγή του από το Πήλιο. Μόνιμος κάτοικος Νέας Υόρκης τα τελευταία χρόνια, ο Πάππος πέρασε τα πρώτα του βράδια στο Μεγάλο Μήλο σε δωμάτια ξενοδοχείων. Και όπως παραδέχεται στη συζήτηση που ακολουθεί με τον –επίσης συγγραφέα –Αύγουστο Κορτώ, το «Hotel Living» περιέχει αυτοβιογραφικά ψήγματα.

Eχω σχεδόν κλινική εξάρτηση από τα social media, έτσι γνωρίζω από πρώτο χέρι ότι η διαφορά μεταξύ του προσωπικού και του δημόσιου γίνεται ολοένα πιο δύσκολο να οριοθετηθεί. Παρ’ όλο που το γράψιμο είναι προϊόν μοναχικής προσπάθειας, αποτελεί μία από τις πιο αποκαλυπτικές μορφές έκφρασης προσωπικών εμπειριών και αισθημάτων. Υπήρχαν ιστορίες, φαντασιώσεις, τύψεις που δεν είχες μοιραστεί ποτέ, αλλά βγήκαν μέσω του «Hotel Living»; Είναι το αποκαλυπτικό ύφος του βιβλίου σου μια ένδειξη του ειδικού βάρους που μπορεί να έχει για εσένα; «Στο «Hotel Living» κάποια στιγμή ο κεντρικός ήρωας, ο Στάθης, αναφέρεται στον Τζον φον Νόιμαν –μαθηματικό των αρχών του 20ού αιώνα –που είπε: «Οποιοσδήποτε προσπαθεί να δημιουργήσει σειρές τυχαίων αριθμών μέσω κάποιου αλγορίθμου ζει μέσα στην αμαρτία.» Εννοεί μέσα στο ψέμα. Συμφωνώ με αυτό. Ολοι από κάπου αντλούμε. Μπορείς να γράψεις μυθιστορήματα και να είσαι ειλικρινής. Ηθελα ένα βιβλίο αληθινό, με την έννοια ότι το ζούσα στο μυαλό μου: τη μυρωδιά από το room service που μένει στο δωμάτιο του ξενοδοχείου, την απίστευτη πολυπλοκότητα των επενδυτικών μοντέλων που χτίζαμε πριν από την τελευταία κρίση, το σεξ για ναρκωτικά και την ανατριχίλα που φέρνει, την προσοχή που τραβάς όταν αποτύχεις σε κάτι… Μπορεί το βιβλίο να έχει ένα εξομολογητικό ύφος όταν περιγράφει πώς ο πρωταγωνιστής κατέληξε ένα συναισθηματικά μουδιασμένο αρπακτικό, αλλά δεν είμαι ο Στάθης. Εχω ζήσει τις παρενέργειες του να τρέχεις από το ένα πρότζεκτ στο άλλο, από το ένα ξενοδοχείο στο άλλο, από clubs στα after-hours, έχω κάνει υπερβολές λόγω ανασφάλειας, αλλά ποιος από εμάς δεν έχει τους δαίμονές του; Ο Στάθης είναι παρατηρητικός. Βλέπει λεπτομέρειες που είναι σημαντικές. Νιώθει έναν δυτικό μηδενισμό πριν από το 2008. Καταλαβαίνει πως ο καπιταλισμός όπως τον ξέραμε τελειώνει γιατί δεν έχει μακροοικονομικές εναλλακτικές, κάτι που ως τα 80s τον κρατούσε υπό κάποιον έλεγχο. Βλέπει την κοινωνία στην οποία ζει ως ένα παράγωγο –«μετά», «nexting» είναι οι λέξεις που ακούει παντού, από τη Wall Street ως τα χαμένα dive-bars στα Hollywood Hills. Βλέπει τη χυδαία εμπορευματοποίηση του χρήματος. Και απαντά στις εξωφρενικές συμπεριφορές με τη σιωπή –που ως τρόπος απάντησης είναι ίσως εξίσου εξωφρενικός. Αυτό είναι κάτι που έχω κοινό με τον Στάθη».

Ο Στάθης χάνεται μέσα στην προσπάθεια και στην ελπίδα του για μια ιδανική αγάπη που δεν είναι εκεί. Αυτό αποτελεί μια μορφή νεύρωσης. Ακόμη και το όνομά του, αν μου επιτρέπεις, ακούγεται σαν «στάση», κάτι που μπορεί να έχει την ψευδαίσθηση τις κίνησης, αλλά παραμένει αιχμαλωτισμένο και αβοήθητο. Είναι ο Στάθης το alter ego σου, ο παλιός σου εαυτός ή ένας εντελώς μυθιστορηματικός χαρακτήρας; «Οταν ζεις σε ξενοδοχεία, δεν ωριμάζεις. Είναι όλα έτοιμα για σένα, αλλά δεν μπορείς να ριζώσεις. Δεν μπορείς να κάνεις ουσιαστικές σχέσεις με ανθρώπους ή να επενδύσεις στον εαυτό σου. Εχεις ένα μόνιμο αίσθημα τελευταίων ημερών. Νιώθεις ότι αυτό που ζεις δεν μπορεί να κρατήσει. Ο Στάθης έχει πολλά ελαττώματα, αλλά είναι έξυπνος και επίσης διατηρεί ακόμη κάποια από τα ένστικτα που είχε στο χωριό του στο Πήλιο. Ετσι γίνεται αποδεκτός από φαινομενικά διαφορετικούς χαρακτήρες: σύμβουλοι επιχειρήσεων, οδηγοί ταξί, ηθοποιοί στο Χόλιγουντ, γυμναστές που γύρισαν από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή… Ολοι γύρω του είναι αιχμάλωτοι μιας μετάβασης. Είναι η γενιά που μετά την κρίση εκσφενδόνισε την ανισότητα. Ο Στάθης ξεκινά ως παρατηρητής, αλλά σιγά σιγά αφήνεται στη δυστροπία του περίγυρού του, γίνεται ένα με αυτούς. Υπάρχει μια παράγραφος στο βιβλίο που περιγράφει ότι τρώει με μια παρέα σε ένα εστιατόριο, έπειτα από πολλές ώρες δουλειάς. Είναι κουρασμένος και μόλις έχει χωρίσει. Εχει όλα τα σημάδια της κατάθλιψης. Πίνει. Ετοιμάζεται να βρίσει τον Μπους μπροστά στον στρατιώτη που τρώει μαζί τους και έχει μόλις γυρίσει από το Ιράκ (είμαστε στα 00s, με 80 νεκρούς στη Βαγδάτη κάθε μέρα), αλλά σταματά. «Στον π…ο μου το Ιράκ» λέει από μέσα του. Αυτή η αναγνώριση του ναρκισσισμού του τον έκανε ανθρώπινο για μένα. Πολλοί έχουμε ανάλογες στιγμές. Ο Στάθης σίγουρα υπάρχει στο μυαλό μου. Οταν τέλειωσα το γράψιμο του βιβλίου, μου έλειπε».

Οι ήρωες του «Hotel Living» φαίνονται άρρηκτα συνδεδεμένοι με τη δεκαετία των 00s, όπου τοποθετείται η ιστορία, και συγκεκριμένα με την περίοδο μετά την 11η Σεπτεμβρίου και πριν από την κρίση του 2008 στις ΗΠΑ. Εγραψες ένα ρεαλιστικό μυθιστόρημα. Πώς θα ήταν σήμερα οι αντίστοιχοι χαρακτήρες στην Αμερική, οι αντίστοιχοι κύκλοι; Πόσο έχει αλλάξει η Νέα Υόρκη μετά την κρίση; «Καλή ερώτηση. Η γενιά του Στάθη μετά την κρίση γύρισε το ρολόι πίσω στη δεκαετία των 80s. Στους «Σκλάβους της Νέας Υόρκης» της Τάμα Τζάνοβιτς. Από το 2011 και ύστερα, το χρηματιστήριο, οι high-tech εταιρείες και το real estate έχουν διχάσει την πόλη. Νοσοκομεία έκλεισαν για να γίνουν γυάλινοι ουρανοξύστες και pied-à-terre. Τα μισά μαγαζιά στο West Village είναι άδεια επειδή τα ενοίκια είναι διαστημικά. Οι άστεγοι επιστρέφουν στις ακριβές γειτονιές γιατί νιώθουν ασφαλείς –είχαμε τον Εντι που κοιμόταν στη West 4th Street, τώρα έχουμε πέντε αστέγους στα σοκάκια έξω από τον Χάρβεϊ Γουάινσταϊν και τη Σάρα Τζέσικα Πάρκερ. Matte Stealth Lamborghinis μουγκρίζουν κατεβαίνοντας την 7η Λεωφόρο και δεν ξέρεις αν βλέπεις διαφημιστική καμπάνια για τον καινούργιο «Μπάτμαν» ή αντιτρομοκρατικό απόσπασμα… Από μια ανόητη Νέα Υόρκη στα μέσα των 00s καταφέραμε σήμερα να έχουμε μια κακιά, «Gotham» Νέα Υόρκη, όπου το έγκλημα είναι συνυφασμένο με την υπερβολική αστυνόμευση κατά των φτωχών και των μειονοτήτων».

Ο Στάθης και οι χαρακτήρες του «Hotel Living» ζουν μέσα σε μια πανσεξουαλική ελευθερία. Εσύ έχεις κάτι από την υπεροψία προς τις σεξουαλικές ταμπέλες που βλέπουμε στον Στάθη; «Το σεξ παραμένει μία από τις ελάχιστες πτυχές της ζωής όπου γινόμαστε ξανά παιδιά: αυθόρμητοι, χαζοί, αμείλικτοι, τρυφεροί. Οταν πρωτοσκέφτηκα το «Hotel Living», πριν από πέντε χρόνια, η πλοκή φάνταζε σχεδόν επιστημονική φαντασία, γιατί το βιβλίο επέτρεπε να δείξεις την αγάπη της φιλίας και μέσα από το σεξ, ανεξάρτητα από το φύλο. Σήμερα, όμως, στην Αμερική, τουλάχιστον στις δύο ακτές, βλέπουμε μια σεξουαλική ρευστότητα. Σε αυτό βοήθησε και η ασφάλεια που νιώθουν οι gay μέσω των ίσων δικαιωμάτων. Οι αγώνες για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων είναι αυτοί που επέτρεψαν σε μεγάλους εκδοτικούς οίκους σαν τον HarperCollins να εκδώσουν βιβλία όπως το «Hotel Living», στα οποία η οποιαδήποτε μορφή σεξουαλικής επεξήγησης δεν είναι αναγκαία. Το «Hotel Living» δεν είναι gay βιβλίο. Συγγραφείς που εκτιμώ λένε ότι είναι ένα από τα πρώτα post-gay μυθιστορήματα που εκδόθηκαν, επειδή η σεξουαλικότητα οποιασδήποτε μορφής, σαν ταμπέλα, δεν υφίσταται ως θέμα. Αυτό σημαίνει post-gay, ότι η ταμπέλα έχει γίνει τόσο mainstream, τόσο bourgeois, τόσο Instagram, που δεν σημαίνει τίποτε. Εχει γίνει θύμα της επιτυχίας της. Και ξαναγυρίζουμε σε μια πιο queer εποχή, στην οποία υπάρχει πολλαπλός χειρισμός της σεξουαλικότητας, αλλά και του φύλου. Και αυτό γίνεται επίσης κατεστημένο –«Χέντγουιγκ» στο Μπρόντγουεϊ, τρανς στο εξώφυλλο του «Vanity Fair» (σ.σ.: Κέιτλιν Τζένερ). Οσον αφορά εμένα, ζω σε μια πόλη που, παρόλη τη δυναμικότητά της, ακόμη συσχετίζει τον τρόπο με τον οποίο ζεις και με την επιλογή σου στο με ποιον κοιμάσαι. Αυτό είναι περιοριστικό, όπως σωστά λες, αλλά έχει και πλεονεκτήματα. Σου επιτρέπει να δώσεις παραπάνω προσοχή σε άλλα πράγματα. Οταν δεν υπάρχουν «ντουλάπες», γίνεσαι πιο παραγωγικός. Αλλά για να φτάσουμε ως εκεί, χρειαζόμαστε δικαιώματα για τους ομοφυλόφιλους. Εννοώ ότι χρειαζόμαστε ίσα δικαιώματα για όλους, παγκοσμίως».

Πολλές φορές ζήλεψα την αυτοπεποίθηση που έχει το γράψιμό σου. Δεν μπορώ παρά να το αποδώσω στο ότι ζεις και γράφεις στην Αμερική, και συγκεκριμένα στον νεοϋορκέζικο λογοτεχνικό χώρο, όπου, αντίθετα με την Ευρώπη, οι συγγραφείς εκφράζονται τολμηρά και φιλόδοξα. Βλέπεις το «Hotel Living» σαν ένα αμερικανικό μυθιστόρημα; «Το «Hotel Living» έχει στοιχεία βανδαλισμού αλλά και τρυφερότητας. Υπάρχει ειρωνεία και συμπόνια για τους χαρακτήρες που σέρνονται ως τον γκρεμό. Είναι όμορφο με τον δικό μας νοτιοευρωπαϊκό τρόπο. Απλώς συμβαίνει να εξελίσσεται σε μέρη όπως το West Village ή το Laurel Canyon. Εχει μια φρεσκάδα αυτό το «arbitrage» (σ.σ.: εξισορροπητική κερδοσκοπία) μεταξύ περιβάλλοντος και κουλτούρας –μια έκφραση που θα χρησιμοποιούσε ο Στάθης. Εχει «φιλάρες» που ονειρεύονται έναν κόσμο χωρίς παράγωγα την ώρα που κλείνουν συμφωνίες συγχώνευσης εταιρειών, CEOs που είναι περίεργοι για το τι συμβαίνει στα «Εξάρχεια» της Νέας Υόρκης και Ελληνες που θέλουν να γίνουν WASPs (σ.σ.: White Anglo-Saxon Protestants, δηλαδή λευκοί αγγλοσάξονες προτεστάντες). Το «Hotel Living» δεν είναι ούτε αμερικανικό ούτε ευρωπαϊκό. Είναι ένα μείγμα».