Το δημοψήφισμα του κ. Τσίπρα: μια δημοκρατική, αλλά πλήρως καταστροφική επιλογή υπό τις σημερινές συνθήκες.
Το δημοψήφισμα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός κ.Τσίπρας για την επόμενη Κυριακή 5 Ιουλίου έχει τεράστια προβλήματα, τα οποία αφορούν τόσο τη δημοκρατική, όσο και τη θεσμική του νομιμοποίηση. Και θα ήθελα να διατυπώσω τις ακόλουθες παρατηρήσεις:
1.Η ιδεολογική ασυνέπεια και η απίστευτη υποκρισία του πρωθυπουργού. Τι εννοώ; Είναι σαφές, ότι ο θεσμός των δημοψηφισμάτων συνιστά δομικό στοιχείο της κουλτούρας της αριστερής διανόησης («Beck, Η επινόηση του πολιτικού»).
Όμως ο κ. Τσίπρας όταν το 2012 είχε αποπειραθεί ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου να διενεργήσει δημοψήφισμα είχε απορρίψει μετά βδελυγμίας την ιδέα του δημοψηφίσματος, λέγοντας χαρακτηριστικά «ότι αυτό θα ήταν μια επικίνδυνη ζαριά για τη χώρα μας, γιατί θα έθετε το δίλημμα ευρώ και μέτρα ή έξοδος, οπότε η κατάρρευση της οικονομίας και η πτώχευση της χώρας θα ερχόταν πολύ πιο πριν από την κάλπη»!
Σήμερα ο κ. Τσίπρας – ως πρωθυπουργός πλέον – ξεχνάει όλες αυτές τις προγενέστερες τοποθετήσεις του και «παίζει ο ίδιος τη χώρα σε μια ζαριά», επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά πόσο απίστευτα οπισθοδρομικό είναι το ηγετικό του μοντέλο και επιβεβαιώνοντας τραγικά αυτά που έλεγε ο Σαίξπηρ, δηλαδή « πάρε μάτια γυάλινα και με την πρόκληση ενός πολιτικού και δημοσκόπου, κάνε πώς βλέπεις πράγματα που δεν τα βλέπεις…» (Βασιλιάς Αήρ) !
2.Το ανωτέρω εξαγγελθέν δημοψήφισμα από τον κ. Τσίπρα ρυθμίζεται νομικά και θεσμικά από το ν. 4023/2011 που αφορά « τη διεύρυνση της άμεσης και συμμετοχικής δημοκρατίας με τη διενέργεια δημοψηφίσματος».
Υπό την έννοια τούτη προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αφού προηγηθεί σχετική πρόταση της κυβέρνησης και έγκριση με τουλάχιστον 151 ψήφους (δηλαδή από την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των βουλευτών).
Όμως εγείρονται δύο σοβαρά νομικά προβλήματα μέσα στο πλαίσιο αυτό. Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 3 του παραπάνω νόμου «τα ερωτήματα τα οποία τίθενται στους ψηφοφόρους πρέπει να διατυπώνονται κατά τρόπο σαφή και σύντομο».
Ωστόσο, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν υπάρχει πράγματι μια τελική πρόταση από τους «ευρωπαικούς θεσμούς» (ή την παλιά τρόικα), αφού οι διαπραγματεύσεις, μέχρι χθες το βράδυ τουλάχιστον, ήταν ακόμη σε εξέλιξη.
Επομένως για ποιο σχέδιο θα αποφανθούν οι έλληνες πολίτες; Και η προβληματική τούτη θέτει ένα ενδεχόμενο ζήτημα παραπλάνησης των ψηφοφόρων και φαλκίδευσης της ψήφου τους!
Επιπλέον το άρθρο 12 του ν. 4023/2011 προσδιορίζει ότι η ψηφοφορία διεξάγεται «εντός τριάντα ημερών από τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος με το οποίο προκηρύσσεται το δημοψήφισμα».
Κάτω από αυτό το πρίσμα η προκήρυξη από τον πρωθυπουργό του επίμαχου δημοψηφίσματος την επόμενη Κυριακή 5 Ιουλίου παραβιάζει ασύστολα, ευθέως και αντιδημοκρατικά την ανωτέρω ρύθμιση και θέτει ένα άλλο τεράστιο πρόβλημα, εάν και κατά πόσο δηλαδή είναι δυνατό μέσα σε πέντε ημέρες να γίνει ένας ολοκληρωμένος – από ιδεολογική άποψη – διάλογος μέσα στην κοινωνία των πολιτών και τα κόμματα, ώστε να αποφασίσουμε τελικά εάν θα παραμείνουμε στην ευρωζώνη και την Ευρώπη (γιατί το τελικό δίλημμα, είτε το θέλουμε είτε όχι, ανάγεται σε αυτό το επίπεδο).
3. Τέλος, η καταγραφή της παραπάνω συλλογιστικής εγείρει και ένα άλλο ακανθώδες ζήτημα, το οποίο είναι αδύνατο να αναλύσουμε μέσα σε πέντε ημέρες και να αποφασίσουμε για αυτό. Τι εννοώ;
Η Ευρώπη σήμερα είναι η Ευρώπη που διέπεται – από άποψη συσχετισμού δυνάμεων – από την ακατανόητη φιλοσοφία της λιτότητας της καγκελλαρίου Μέρκελ, η οποία «σκοτώνει» τις ευρωπαικές κοινωνίες και τις βυθίζει στην ύφεση και το μαρασμό!
Όμως ταυτόχρονα η Ευρωπαική ένωση δεν είναι ένα στατικό μέγεθος, αλλά διακρίνεται και ξεχωρίζει από «τη δύναμη της μεταμόρφωσης», πράγμα που σημαίνει ότι αύριο μπορεί να επικρατήσει ένας άλλος σοσιαλδημοκρατικός συσχετισμός δυνάμεων, που να δίνει μεγαλύτερο βάρος στο καλύτερο επίπεδο ζωής των πιο φτωχών στρωμάτων των ευρωπαικών κοινωνικών!
Και το εκρηκτικό ερώτημα είναι το εξής: Εάν εμείς πούμε «βιαστικά» όχι στα μέτρα των δανειστών, δεν θα μείνουμε έξω από την παραπάνω κοσμογονία;
Και περαιτέρω ποιος θα μας δανείσει τα τριάντα δισεκατομμύρια ευρώ που χρειαζόμαστε για την επόμενη διετία; Οι Ρώσοι και οι Κινέζοι; Και ποιο θα είναι το μέλλον της χώρας μας; Μήπως μερικοί φαντάζονται ένα απομονωμένο παραγωγικό και απεχθές μοντέλο, τύπου Ενβέρ Χότζα της παλιάς Αλβανίας;
Το συμπέρασμα; Το δημοψήφισμα που προκηρύχθηκε από τον πρωθυπουργό κ. Τσίπρα – υπό τους παραπάνω όρους – μπορεί να μας οδηγήσει σε άκρως τυχοδιωκτικές και μοιραίες ιστορικές επιλογές!
Καλφέλης Γρηγόρης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ
