«Σας ευχαριστώ που σκεφτήκατε για πρωταγωνίστρια μια γυναίκα με τη δική μου εμφάνιση» είπε κατά τη διάρκεια πρόσφατης βράβευσής της η Βαϊόλα Ντέιβις απευθυνόμενη στους δημιουργούς της σειράς «How to get away with murder» και συνέχισε: «Είμαι τόσο υπερήφανη που είμαι ηθοποιός και τόσο χαρούμενη που το κοινό με αποδέχθηκε σε αυτόν τον ρόλο!». Δεν ήταν τυχαία, βεβαίως, η αναφορά στα χαρακτηριστικά της. Η διάσημη ηθοποιός με κάθε ευκαιρία θυμάται την καταγωγή της, η οποία κατά την ίδια αποτέλεσε μεγάλο εμπόδιο στην καριέρα της σε κινηματογράφο και τηλεόραση.
Ενα είδος ρατσισμού βίωσε εξάλλου (για άλλη μία φορά) όταν λίγο πριν από την πρεμιέρα του σίριαλ όπου εμφανίζεται με μεγάλη επιτυχία (ο πρώτος κύκλος ολοκληρώθηκε, ο δεύτερος βρίσκεται στο στάδιο των γυρισμάτων) το περιοδικό «People» δημοσίευσε ένα tweet κατά το οποίο «περιμένουμε τη Βαϊόλα να αρχίσει τα νέγρικα». Το επίμαχο (και άστοχο) σχόλιο αποσύρθηκε και το περιοδικό ζήτησε (πάλι μέσω του Twitter) συγγνώμη, αν και δεν ήταν η πρώτη φορά που είχε υποπέσει σε παρόμοιο σφάλμα. Αρνητικά είχε σχολιαστεί έτερο «τιτίβισμά» του, σύμφωνα με το οποίο η Κέρι Ουάσιγκτον, πρωταγωνίστρια του σίριαλ «Scandal», «ίσιωσε τα μαλλιά της επιβεβαιώνοντας ότι είναι επαγγελματίας».
Πράγματι, όπως όλα δείχνουν, οι διακρίσεις και ο ρατσισμός καλά κρατούν στον χώρο του κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Ρατσισμός που, είτε πηγάζει από τα στούντιο ή από τα σπίτια των θεατών είτε αφορά το χρώμα και την καταγωγή είτε τις σεξουαλικές επιλογές ή τα κιλά και την εμφάνιση, επιβεβαιώνει ότι ζούμε σε μια κοινωνία που δεν αντιμετωπίζει όλους τους ανθρώπους με τα ίδια μέτρα και τα ίδια σταθμά.

Το είχε πει και παλαιότερα η Βαϊόλα Ντέιβις όταν ρωτήθηκε πώς είναι δυνατόν μια ηθοποιός με το ταλέντο της να περιμένει τόσα χρόνια για να γίνει γνωστή (μέσα από την ταινία «Help»): «Δεν υπάρχουν πολλοί ρόλοι για μια 46άρα μαύρη ηθοποιό που δεν έχει την εμφάνιση της Χάλι Μπέρι –αν σκεφθείτε μάλιστα ότι ακόμη και η Χάλι Μπέρι πέρασε δύσκολα». Τότε είχε παρέμβει η παραμυθένιας λευκότητας Σαρλίζ Θερόν που βρισκόταν δίπλα της για να τη «μαλώσει» τρυφερά λέγοντάς της: «Σταμάτα να μιλάς έτσι, είσαι κουκλάρα», η αλήθεια όμως είναι ότι πράγματι στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση οι έγχρωμες ηθοποιοί δύσκολα βρίσκουν καλό ρόλο –ας σημειωθεί ότι εφέτος τα Οσκαρ κατηγορήθηκαν έντονα καθώς ανάμεσα στους υποψηφίους για βράβευση δεν υπήρχε ούτε ένας μαύρος.

Οπως δύσκολα βρίσκουν καλούς ρόλους οι ηθοποιοί που δεν έχουν διαστάσεις μοντέλου ή εκείνοι (κυρίως εκείνες) που έχουν περάσει την πρώτη νιότη τους (το θέμα της ηλικίας έχουν καταγγείλει επανειλημμένως σταρ όπως η Γκλεν Κλόουζ, η Τζέσικα Λανγκ, η Μέριλ Στριπ, η Σάλι Φιλντ και η Ελεν Μίρεν). Οσο και αν τα μεγάλα στούντιο, οι εταιρείες παραγωγής και τα τηλεοπτικά δίκτυα κάνουν προσπάθειες να δείξουν ότι λειτουργούν υπό καθεστώς αξιοκρατίας και σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα –αυτός είναι ένας από τους λόγους για τον οποίο πρόσφατα το BBC έθεσε σε διαθεσιμότητα τον γνωστό (και) για τα ρατσιστικά σχόλιά του παρουσιαστή Τζέρεμι Κλάρκσον -, ο ρατσισμός κάνει πάντα την εμφάνισή του για να δηλητηριάζει συνειδήσεις και να δυσκολεύει τις ζωές των ανθρώπων.
Το «φάλτσο» του Σον Πεν

Εκτός από τον Κλάρκσον με τις αγενέστατες ατάκες του, ορισμένες εκ των οποίων αφορούν και εμάς («οι Ελληνίδες παλαιότερα είχαν μουστάκι», «η Ελλάδα είναι μια τουαλέτα» αλλά και «οι Ιάπωνες είναι δύσμορφοι»), είχαμε και το «φάλτσο» του Σον Πεν. Στην τελετή των Οσκαρ κατά την απονομή του βραβείου για την καλύτερη ταινία στον (φίλο του) Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου είπε: «Ποιος έδωσε σε αυτό το κάθαρμα την πράσινη κάρτα του;». Ο θόρυβος που ξεσηκώθηκε μετά το ατυχές (το χαρακτήρισαν και αηδιαστικό) αστείο ήταν μεγάλος, ο ίδιος όμως αρνήθηκε να επανορθώσει, όπως του ζητήθηκε από τον Τύπο, λέγοντας ότι σκοπός του ήταν να καυτηριάσει τον ρατσισμό των σύγχρονων ΗΠΑ και κατηγορώντας τους επικριτές του για βλακεία.
Η αλήθεια είναι ότι ο Πεν έχει επιβεβαιώσει τις κοινωνικές ευαισθησίες του και με ρόλους που έχει ερμηνεύσει («Milk») και με την ακτιβιστική δράση του ώστε να μη χρειάζεται υπεράσπιση, όπως ο Κλάρκσον, στο πλευρό του οποίου έσπευσε ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον για να τον χαρακτηρίσει «τεράστιο ταλέντο» και να διαβεβαιώσει το κοινό και τους εργοδότες του ότι και ο ίδιος «λυπάται για αυτό που συνέβη».
Ομοφυλόφιλοι και… μετάνοια

Και ενώ στο BBC προσπαθούν να αποφασίσουν αν ο Κλάρκσον είναι ρατσιστής ή απλώς αθυρόστομος και πληθωρικός, στην άλλη πλευρά του Ωκεανού, στις ΗΠΑ, σάλο έχει προκαλέσει ένα από τα πιο ρατσιστικά ριάλιτι που έχουν παιχτεί στην τηλεόραση. Πρόκειται για το «Ο σύζυγός μου δεν είναι γκέι», όπου ομοφυλόφιλοι βγαίνουν ραντεβού με γυναίκες με σκοπό να επιλέξουν την καλύτερη εξ αυτών για σύζυγό τους και να επιστρέψουν με τη βοήθειά της στον ορθό δρόμο. Οι συμμετέχοντες προέρχονται από τη συντηρητική κοινότητα των Μορμόνων και το ζητούμενο είναι –τι άλλο; –η ψυχαγωγία του πλήθους διά του εξευτελισμού τους.
Για τις ερωτικές σκηνές ανάμεσα (και) σε ομοφυλόφιλα ζευγάρια είχε κατηγορηθεί από ορισμένους τηλεθεατές το «How to get away with murder», με τη δημιουργό της σειράς Σόντα Ράιμς να δηλώνει με νόημα: «Δεν υπάρχουν γκέι σκηνές, υπάρχουν μόνο σκηνές με ανθρώπους» δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο την ανοιχτόμυαλη πλευρά της showbiz.

«Υπάρχει ρατσισμός και μάλιστα σήμερα είναι περισσότερο έντονος από ποτέ» κατήγγειλε η Κιμ Καρντάσιαν όταν κατά τη διάρκεια ενός αεροπορικού ταξιδιού και ενώ το μωρό της είχε βάλει τα κλάματα μια επιβάτις σηκώθηκε από τη θέση της και φώναξε δείχνοντάς την: «Είναι παντρεμένη με έναν μαύρο άντρα και το μωρό της είναι μαύρο! Κάντε το να σταματήσει!».
Τα δάκρυα της Γκαμπουρέ

Για ρατσισμό κατά των Ινδιάνων κατηγορήθηκε η Χάιντι Κλουμ όταν σε διαφήμιση εμπνευσμένη από την εν λόγω φυλή παρουσίασε μια προκλητικά εξωραϊσμένη εικόνα της. Τα ένα μετά το άλλο διάσημα μοντέλα καταγγέλλουν τον ρατσισμό των μεγάλων μοδίστρων που θέλουν τη γυναίκα αψεγάδιαστη αλλά και απελπιστικά αδύνατη.

«Είναι δύσκολο να ντύνομαι για μια επίσημη εμφάνιση όταν ξέρω ότι θα βγουν και θα με κοροϊδέψουν για το βάρος μου και πως στο Twitter θα γράψουν ότι προκάλεσα σεισμό όταν βγήκα για να αγοράσω hot dog» είπε η γνωστή από το «Precious» και το «American Horror Story» ηθοποιός Γκαμπουρέ Σιντιμπέ, για να συμπληρώσει κλαίγοντας μπροστά σε πολυπληθές ακροατήριο: «Αν δεν μου είχαν πει πως είμαι σκουπίδι, δεν θα είχα μάθει πώς να δείχνω ότι έχω ταλέντο. Αν δεν μου είχαν πει πως είμαι άσχημη, δεν θα είχα ψάξει ποτέ για την ομορφιά μου. Αν δεν είχαν προσπαθήσει να με λυγίσουν, δεν θα γνώριζα ποτέ πως είμαι άθραυστη».

Τα σίριαλ αναπαράγουν στερεότυπα
Δημοφιλείς παραγωγές όπως τα «Φιλαράκια» και το «Sex and the city» περιλαμβάνονται στους καταλόγους με τα πια ρατσιστικά σίριαλ της τηλεόρασης καθώς στους κεντρικούς ήρωές τους δεν περιλαμβάνουν κανέναν μαύρο. Το δε «Glee» κατηγορήθηκε επειδή η μαύρη πρωταγωνίστριά του, μέλος μιας παρέας λευκών, είναι επιπλέον η χοντρή της παρέας. Οσο για τη νέα αμερικανική σειρά με τον τίτλο «Black-ish», στην οποία παίζουν μαύροι ηθοποιοί, δέχθηκε τα πυρά του Ντόναλντ Τραμπ που αναρωτήθηκε δημοσίως: «Πώς είναι δυνατόν ένα δίκτυο όπως το ABC να βγάζει στον αέρα ένα σίριαλ με αυτό τον τίτλο; Φαντάζεστε μια αντίστοιχη σειρά με τίτλο «White-ish»; Ο απόλυτος ρατσισμός!».
Οπως επιβεβαιώνεται από τα παραπάνω παραδείγματα (υπάρχουν πολλά ακόμη), και στον άνετο, χαλαρό, προχωρημένο, απενοχοποιημένο κόσμο του θεάματος οι μαύροι, οι ομοφυλόφιλοι, οι γυναίκες που απέχουν από αυτό που έχουμε μάθει να θεωρούμε πρότυπο ομορφιάς εξακολουθούν συχνά να αποτελούν πολίτες β’ κατηγορίας. Τα πράγματα δεν είναι, βεβαίως, όπως ήταν τη δεκαετία του 1960, οπότε η εμφάνιση της μεσοφώνου Γκρέις Μπάμπρι, της πρώτης μαύρης τραγουδίστριας που προσκλήθηκε στο Φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ, προκάλεσε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, όμως μια showbiz πραγματικά προοδευτική, χωρίς διακρίσεις, μοιάζει για πολλούς όνειρο μακρινό.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ