Γεβγκένι Ρόιζμαν: Ο πιο σκληρός δήμαρχος της Ρωσίας

Πρώην κατάδικος, πολύ σκληρός με τους τοξικομανείς, αλλά και δημοφιλής στους κατοίκους του Αικατερίνμπουργκ, ο Γεβγκένι Ρόιζμαν εξελέγη δήμαρχος σε αυτή την τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ρωσίας νικώντας τον υποφήφιο του Κρεμλίνου. Πολλοί βλέπουν στο πρόσωπό του έναν δυναμικό πολιτικό που τα βάζει με το κατεστημένο. Αλλοι όμως του επιτίθενται για το εγκληματικό παρελθόν του και για την προθυμία με την οποία παραβαίνει, ακόμη και σήμερα, τον νόμο για να πετύχει τους σκοπούς του.

Κάθε Σάββατο πρωί δεκάδες νεαροί μαζεύονται στις όχθες του ποταμού για να κάνουν τζόγκινγκ σε θερμοκρασίες υπό το μηδέν παρέα με τον δήμαρχο της πόλης. Ο Ρόιζμαν, ένας 51χρονος με αθλητική εμφάνιση, γκρίζα μαλλιά και αποφασιστικό ύφος, ξεχωρίζει εύκολα: τρέχει φορώντας μια κόκκινη φόρμα με κουκούλα που έχει κεντημένο το όνομά του.

Καθώς ταΐζει τις πάπιες με τα αγόρια προτού ξεκινήσουν μοιάζει περισσότερο με δάσκαλο παρά με δήμαρχο. Αλλά ο άνθρωπος που νίκησε τον υποψήφιο του Κρεμλίνου στις εκλογές του Σεπτεμβρίου δεν είναι ούτε συμβατικός πολιτικός ούτε συμβατικό μέλος της αντιπολίτευσης.

Στα 18 του πέρασε δύο χρόνια στη φυλακή για κλοπή και απάτες. Μετά άνοιξε μια επιτυχημένη επιχείρηση κοσμημάτων και πριν από 15 χρόνια δημιούργησε ένα ιδιωτικό ίδρυμα για την καταπολέμηση των ναρκωτικών. Οι εμφανώς σκληρές μέθοδοι του ιδρύματος αντανακλούν τη βαθιά υποτιμητική γνώμη του για τους τοξικομανείς.

«Δεν είναι άνθρωποι, γίνονται ζώα… Μάλλον γίνονται φυτά, όχι ζώα. Φυτά» λέει ο Ρόιζμαν.

Ονόματι «Πόλη Χωρίς Ναρκωτικά», το ίδρυμα του δημάρχου ελέγχει ένα δίκτυο από κέντρα αποτοξίνωσης με αμφιλεγόμενες επιδόσεις. Ως πρόσφατα οι τοξικομανείς περνούσαν τον πρώτο μήνα τους εκεί αλυσοδεμένοι στα κρεβάτια χωρίς φαγητό. Τους έδιναν από ένα μικρό κομμάτι ψωμί τρεις φορές την ημέρα και λίγο κρεμμύδι. Επειτα από διαμαρτυρίες οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το καθεστώς έχει μαλακώσει κάπως.

Ρεπόρτερ του BBC που επισκέφθηκε τρία από τα κέντρα βρήκε άγρια σκυλιά για φύλακες και παράθυρα με κάγκελα. Αλλά οι ασθενείς έμοιαζαν πρόθυμοι να δεχθούν τους περιορισμούς. «Ο Ρόιζμαν είναι ένας σπουδαίος άνδρας… Εξελέγη δημοκρατικά και ελπίζω ότι θα είναι το μέλλον της χώρας μας» λέει ένας τρόφιμος, ο 26χρονος Αντρέι, που παράτησε τις σπουδές του στη Χημεία όταν εθίστηκε σε μια μορφή συνθετικής μαριχουάνας.

Ιδιωτικό μουσείο με εικόνες

Η επιτυχία των κέντρων του δημάρχου θεωρείται δεδομένη στο Αικατερίνμπουργκ, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία για τα ποσοστά υποτροπής εκεί σε σχέση με άλλες θεραπείες. «Οποιος επικαλείται στατιστικές και ποσοστά λέει ψέματα. Χιλιάδες γονείς με ευχαριστούν επειδή έσωσα τα παιδιά τους» λέει ο Ρόιζμαν.

Αλλά σε ένα σκοτεινό καφέ ένας πρώην χρήστης –μεταξύ των λίγων που είναι πρόθυμοι να μιλήσουν εναντίον του νεοεκλεγέντος δημάρχου –λέει ανωνύμως μια διαφορετική ιστορία. Είναι πεπεισμένος ότι το ποσοστό επιτυχίας είναι πολύ χαμηλό. Ο «Κόλια» έχει μείνει στα κέντρα πάνω από 10 φορές. Το σύστημα βασίζεται στον φόβο, λέει. «Το προσωπικό σπάει στο ξύλο ασθενείς για να μάθει πού βρίσκουν τα ναρκωτικά. Μετά κάνουν εφόδους σε αυτά τα διαμερίσματα, κατάσχουν τα ναρκωτικά και παραδίδουν κάποια στην αστυνομία. Τα υπόλοιπα τα κρατάνε για τον εαυτό τους».

Ο Ρόιζμαν έχει και άλλα ενδιαφέροντα. Ανοιξε το πρώτο ιδιωτικό μουσείο με ιερές εικόνες στη Ρωσία, στο κέντρο του Αικατερίνμπουργκ, όπου οι επισκέπτες θαυμάζουν την αγάπη του δημάρχου για τη ρωσική θρησκευτική ζωγραφική. Το πάθος του για τις εικόνες τον έβαλε σε νέες περιπέτειες με τον νόμο. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας η αστυνομία κατέσχεσε 26 εικόνες οι οποίες, όπως είπε, είχαν κλαπεί. Ο Ρόιζμαν ισχυρίζεται ότι του τις έδωσε για συντήρηση μια εκκλησία η οποία συνεργάζεται στενά με ένα από τα κέντρα αποτοξίνωσης.

Σεβασμός για τον Πούτιν

«Συντηρούμε και προστατεύουμε αυτή την εκκλησία εδώ και οκτώ χρόνια. Τι να τα κάνω τα χαρτιά; Να τα δείξω στον Θεό; Αισθάνομαι μεγάλη πίεση αυτή τη στιγμή γιατί δέχομαι επίθεση. Αλλά είμαι βέβαιος ότι θα επιβιώσω επειδή με στηρίζει ο λαός» λέει ο δήμαρχος.

Σε περίοπτη θέση στο γραφείο του είναι κρεμασμένο ένα πορτρέτο του Πούτιν σε νεανική ηλικία. Μάλλον περίεργη επιλογή για έναν πολιτικό που κατέβηκε εναντίον του υποψηφίου του Κρεμλίνου. Αλλά ο Ρόιζμαν επιμένει ότι δεν ανήκει στην αντιπολίτευση και μιλάει με σεβασμό για τον Πούτιν. Σε αντίθεση με τον πρόεδρο που υπόσχεται να δημιουργήσει μια «δικτατορία του νόμου», εκείνος δεν νιώθει να περιορίζεται από τη νομοθεσία.

«Αν προτεραιότητά σου είναι να τηρήσεις τον νόμο, αυτό είναι ένα πράγμα. Αν είναι να σώσεις ανθρώπους, αυτό είναι ένα διαφορετικό θέμα. Για μένα η σωτηρία των ανθρώπων είναι πιο σημαντική από την τήρηση του νόμου» λέει ο Ρόιζμαν.

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 30 Οκτωβρίου 2013