H Frontex δεν επαρκεί, η Ευρώπη εθελοτυφλεί

Είναι μια αποτυχία που αποδίδεται με μεγάλη ευκολία στη Frontex, την ευρωπαϊκή υπηρεσία που υποτίθεται ότι συντονίζει τις επιχειρήσεις των συνοριοφυλάκων των 28 κρατών-μελών, αλλά που λόγω έλλειψης κεφαλαίων και επαρκών δυνατοτήτων έχει γίνει το φύλλο συκής της αποτυχημένης μεταναστατευτικής πολιτικής της Ευρώπης.

Στις εκκλήσεις για περισσότερους πόρους και αρμοδιότητες για τη Frontex, τα κράτη-μέλη ξεχνούν να πουν ότι αυτά τα ίδια έχουν την τελική νομική ευθύνη για τους συνοριακούς ελέγχους. Αποφεύγουν, επίσης, με επιδεξιότητα να μιλήσουν για το πραγματικά σημαντικό ζήτημα: την ανάγκη για μια συνεκτική και συντονισμένη ευρωπαϊκή πολιτική μετανάστευσης, η οποία θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των μελλοντικών οικονομικών προκλήσεων που θα προκαλέσει η γήρανση του πληθυσμού της Ευρώπης.

Δέκα χρόνια μετά τη δημιουργία της, η Frontex είναι και πάλι στο επίκεντρο της συζήτησης. Ξαφνικά και για να συσκοτίσουν τις αποτυχίες τους, τα κράτη-μέλη απευθύνουν ηχηρές εκκλήσεις για «περισσότερη Ευρώπη». Η Frontex διέθεσε άλλα 2 εκατ. ευρώ στην Ιταλία, μετά την τραγωδία στη Λαμπεντούζα. Η Eurosur, ένα σύστημα για τον συντονισμό της επιτήρησης των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης υπό συζήτηση εδώ και αρκετά χρόνια, παρουσιάζεται τώρα σαν μια τεχνολογική πανάκεια που θα αποτρέψει νέες τραγωδίες.

Η Frontex υποφέρει, ακόμη, από μια τεράστια έλλειψη αρμοδιοτήτων που οφείλεται στις εθνικές αντιστάσεις. Αντί να θέσουν σε εφαρμογή ένα αποτελεσματικό σύστημα ευρωπαϊκών συνοριοφυλακών, τα κράτη-μέλη έχουν προτιμήσει να αγωνιστούν για να εξασφαλίσουν την κυριαρχία τους και να διατηρήσουν τον έλεγχο μιας ευρωπαϊκής υπηρεσίας, οι αποστολές παρακολούθησης της οποίας αποφασίζονται από την εκτελεστική επιτροπή που περιλαμβάνει τους αντιπροσώπους κάθε κράτους-μέλους. Μέχρι την αναθεώρηση της εντολής της, το 2011, η Frontex ήταν απολύτως εξαρτημένη από την προθυμία των κρατών-μελών να θέσουν ελικόπτερα και πλοία στη διάθεσή της.

Τα κράτη-μέλη έχουν ακολουθήσει επίσης αντιφατικές πολιτικές που είναι αντίθετες προς το ευρωπαϊκό συμφέρον. Πώς θα εφαρμοστούν οι συμφωνίες επανεισδοχής σε επίπεδο ΕΕ, εάν τα κράτη-μέλη συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τα δικά τους διμερή μέσα επανεισδοχής, που έχουν μάλιστα αποφασιστεί χωρίς κανέναν κοινοβουλευτικό και δικαστικό έλεγχο; Αυτές οι αντιφάσεις δεν εμποδίζουν όμως την Ιταλία να θέλει να τοποθετήσει στη θέση του εκτελεστικού διευθυντή της Frontex έναν Ιταλό.

Οι μεταναστευτικές προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η Ευρώπη απαιτούν όμως ένα στρατηγικό όραμα, πέρα από πολιτικούς υπολογισμούς. Οι Ηνωμένες Πολιτείες του Ομπάμα κάνουν ακριβώς το αντίθετο επιλέγοντας, παρά την κρίση, μια μεγάλη μεταρρύθμιση της μεταναστευτικής πολιτικής. Ο στόχος είναι να δώσει ώθηση στην οικονομία των ΗΠΑ μέσω τακτοποιήσεων και νόμιμων ευκαιριών απασχόλησης για τους μετανάστες.

Η θετική συζήτηση για τα οικονομικά οφέλη της μετανάστευσης έχει προσελκύσει εδώ και καιρό τους πιο ειδικευμένους μετανάστες από τη Βόρεια Αφρική και την Αφρική στις ΗΠΑ και τους στρέφει μακριά από την Ευρώπη.

Επικεντρώνοντας την προσοχή στη Frontex και συσκοτίζοντας τα ζητήματα της αναπτυξιακής πολιτικής με τις χώρες προέλευσης, της νόμιμης οικονομικής μετανάστευσης, της πολιτικής των θεωρήσεων και του ασύλου, οι πολιτικές ελίτ κρατούν όμηρο την Ευρώπη και ανοίγουν τον δρόμο για τα κόμματα της Ακρας Δεξιάς στις προσεχείς ευρωεκλογές.