Ο δρόμος για το πορτοφόλι ενός ταξιδιώτη περνά μέσα από το στομάχι του. «Στην πραγματικότητα, το 100% των ταξιδιωτών θα μπορούσαν να θεωρηθούν γαστρονομικοί ταξιδιώτες. Ολοι μας χρειάζεται να φάμε. Αλλά θα έπρεπε ο ταξιδιώτης να επιστρέψει στην πατρίδα του έχοντας φάει το χάμπουργκερ μιας διεθνούς αλυσίδας και τον αντίστοιχο καφέ ή μήπως να έχει ευχάριστες αναμνήσεις από τις εξαίσιες τοπικές γεύσεις;» αναρωτιέται ο Ερικ Γουλφ, Executive Director του World Food Travel Association (WFTA), του κορυφαίου φορέα σε ό,τι αφορά τα ταξίδια που σχετίζονται με το φαγητό, με 18.000 μέλη σε 135 χώρες.

Η βιομηχανία της γαστρονομίας και του τουρισμού τα τελευταία χρόνια «έχει αναπτυχθεί θεαματικά. Δέκα χρόνια πριν κανείς δεν γνώριζε τη φράση «γαστρονομικός τουρισμός». Σήμερα η πλειονότητα των ταξιδιωτών τουλάχιστον γνωρίζει τη φράση» επισημαίνει. «Σε έρευνα που κάναμε το 2006» προσθέτει «διαπιστώθηκε ότι μόνο 18% αμερικανοί ταξιδιώτες ταυτοποιήθηκαν ως γαστρονομικοί ταξιδιώτες. Το 2013 αυτό το ποσοστό εκτοξεύθηκε στο 77%. Φυσικά υπάρχουν πολλές διαβαθμίσεις ενός γαστρονομικού τουρίστα».
Εμπνευστής


Ο Αμερικανός, ο οποίος αναγνωρίζεται διεθνώς ως αυθεντία και εμπνευστής του γαστρονομικού τουρισμού από το 2003, θα είναι κεντρικός ομιλητής στο 9ο ετήσιο συνέδριο IMIC «Τουρισμός και γαστρονομία: Το επόμενο βήμα», που θα πραγματοποιηθεί στις 17 και 18 Οκτωβρίου 2013 στη Σαντορίνη. Το 2013 άλλωστε έχει ανακηρυχθεί από τον Δήμο Θήρας Ετος Γαστρονομίας στη Σαντορίνη, στο πλαίσιο της προσπάθειας να διευρυνθεί το τουριστικό προϊόν και να επεκταθεί το κοινό του προορισμού.
Ως γαστρονομικός τουρισμός ορίζεται η αναζήτηση και απόλαυση μοναδικών και αξιομνημόνευτων εμπειριών φαγητού και ποτού, κοντά και μακριά. «Από την έρευνα που έχουμε κάνει στις ΗΠΑ γνωρίζουμε ότι ο γαστρονομικός τουρισμός μόνο στις ΗΠΑ παράγει τζίρο της τάξεως των 150 δισ. δολαρίων» λέει ο κ. Γουλφ. «Στον Καναδά το 2010 η συγκεκριμένη βιομηχανία υπολογίζεται ότι έφθανε τα 10 εκατ. δολάρια Καναδά. Είναι δύσκολο όμως να βρεθούν έρευνες από άλλες χώρες καθώς δεν έγιναν ποτέ ή κρατήθηκαν ιδιωτικές» εξηγεί. Ωστόσο συμπληρώνει ότι «ένας γενικός κανόνας είναι ότι το 25% των ταξιδιωτικών δαπανών αντιστοιχεί στο ποτό και στο φαγητό. Συνεπώς ένας γρήγορος τρόπος για να υπολογίσει κανείς τον οικονομικό αντίκτυπο της κατανάλωσης φαγητού και ποτού σε έναν προορισμό είναι να πάρει τα συνολικά έσοδα σε οποιοδήποτε νόμισμα και να τα πολλαπλασιάσει επί 25%. Αυτό το ποσοστό δαπάνης σε φαγητό και ποτό είναι υψηλότερο σε ακριβούς προορισμούς». Με βάση τον υπολογισμό του κ. Γουλφ, το οικονομικό «αποτύπωμα» από την κατανάλωση φαγητού και ποτού στην Ελλάδα το 2012 αγγίζει τα 2,5 δισ. ευρώ (οι τουριστικές εισπράξεις πέρυσι ήταν 10 δισ. ευρώ) και το 2013 ενισχύεται στα 2,875 δισ. ευρώ με βάση τις εκτιμήσεις για έσοδα 11,5 δισ. ευρώ την εφετινή χρονιά.
«Το φαγητό και το ποτό μπορούν να λειτουργήσουν ως «εικόνες» για να δελεάσουν επισκέπτες, όπως θα γινόταν με ένα ιδιαίτερο μουσείο» περιγράφει ο Executive Director του WFTA.
Οφέλη


Σε βάθος χρόνου αυτά τα δύο στοιχεία «μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη διαμόρφωση του brand ενός προορισμού» υποστηρίζει και φέρνει ως παραδείγματα το Gilroy Garlic Festival στην Καλιφόρνια ή το Saint Martin Croissant Fest στο Πόζναν της Πολωνίας. «Οποιοσδήποτε προορισμός μπορεί να ωφεληθεί από την ανάπτυξη και την προώθηση του φαγητού και του ποτού, παρ’ όλο που συνήθως βλέπουμε δεύτερους ή και τρίτους προορισμούς να αξιοποιούν τον γαστρονομικό τουρισμό πιο συχνά» επισημαίνει. «Οι κύριοι προορισμοί συχνά παίρνουν τη θέση ότι δεν χρειάζεται να προωθήσουν το φαγητό και το ποτό, ίσως γιατί όλοι τα γνωρίζουν ήδη. Αυτή είναι μια επικίνδυνη άποψη, αφού σημαίνει ότι οι δεύτεροι και τρίτοι προορισμοί μπορούν να εξελιχθούν σε βασικούς γαστρονομικούς προορισμούς, ενώ η δημοφιλία των κύριων γαστρονομικών προορισμών μπορεί να περιοριστεί εξαιτίας του αυξημένου ανταγωνισμού» υπογραμμίζει. Απαριθμώντας προορισμούς που έχουν γίνει πιο δημοφιλείς, αυξάνοντας τις αφίξεις των επισκεπτών χάρη στο φαγητό και στο ποτό, «έρχονται αμέσως στο μυαλό» το Ορεγκον στις ΗΠΑ, η Νέα Σκωτία και το Οντάριο στον Καναδά, η Σκωτία, η Σουηδία, το Περού, η Σιγκαπούρη, η Πορτογαλία, η Χώρα των Βάσκων στην Ισπανία, η Ιρλανδία και η Κοπεγχάγη στη Δανία.

Εισιτήρια με βάση gourmet εμπειρίες
«Ο γαστρονομικός τουρισμός συνεχίζει να αναπτύσσεται. Βλέπουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους οι οποίοι επιλέγουν ταξιδιωτικούς προορισμούς με βάση τις εμπειρίες σε φαγητό και ποτό. Ενόσω πολλοί προορισμοί ανταγωνίζονται με παρόμοιες προτάσεις, όπως οι δραστηριότητες στην ύπαιθρο και οι αγορές, λίγα πράγματα μπορούν να κάνουν έναν προορισμό μοναδικό όπως το φαγητό και το ποτό» τονίζει ο κ. Γουλφ. «Οσο αυξάνεται το καταναλωτικό ενδιαφέρον βλέπω τη βιομηχανία μας να αποκτά πιο θεσμική μορφή. Για παράδειγμα, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε Παγκόσμιο Ευρετήριο Γαστρονομικού Τουρισμού (World Food Travel Index) και Παγκόσμια Βραβεία Γαστρονομικού Τουρισμού (World Food Travel Awards). Το Index θα κατατάσσει προορισμούς γαστρονομικού τουρισμού σύμφωνα με την ποιότητα της εμπειρίας φαγητού και ποτού, ενώ τα βραβεία θα αναγνωρίζουν τους ηγέτες μέσα στη βιομηχανία, όπως ταξιδιωτικούς οργανισμούς που επικεντρώνονται στο φαγητό, καταλύματα με άξονα το φαγητό και καταστήματα gourmet» εξηγεί.
Ανάγκη για συνεργασία στην Ελλάδα
Πρόταση για παράρτημα του World Food Travel Association ως συντονιστή
Στην Ελλάδα οι πρωτοβουλίες για την «επιστράτευση» της ελληνικής γαστρονομίας στο εγχώριο τουριστικό χαρτοφυλάκιο είναι σε «έξαρση» και προτεραιότητα των υπουργείων Τουρισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων όσο και της αγοράς. Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) ξεκίνησε την πρώτη φάση του έργου «Η Γαστρονομία στο Marketing του Ελληνικού Τουρισμού», το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ) από το 2011 υλοποιεί το «Ελληνικό Πρωινό», ενώ σε τοπικό επίπεδο έχουν ενεργοποιηθεί ο Δήμος Σαντορίνης με το «Ετος Γαστρονομίας», το Ιδρυμα Καπετάν Βασίλη για την προώθηση της μεσσηνιακής κουζίνας, ο Οργανισμός Τουριστικής Ανάπτυξης προ του Αθω και η Σητεία. Δράση έχουν αναλάβει και ξενοδοχεία, όπως το «Sani Resort» με το Sani Gourmet, η Aldemar με το Sympossio Greek Gourmet Touring, ο όμιλος Δασκαλαντωνάκη με τη φάρμα Agreco, καθώς και το «Costa Navarino» και η «Μεγάλη Βρεταννία» που σχεδιάζουν, συσκευάζουν και πωλούν προϊόντα.
«Από τα λίγα που γνωρίζω, φαίνεται ότι ο κλάδος θα μπορούσε να εργάζεται από κοινού περισσότερο από ό.τι κάνει σήμερα στην κατεύθυνση των συνεταιρισμών», υποστηρίζει ο κ. Γουλφ για την ελληνική προσέγγιση. Ο ίδιος προτείνει «να ιδρύσουμε ένα παράρτημα του Συνδέσμου μας στην Ελλάδα», καθώς «θα μπορούσε να είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να συντονιστεί η ευρεία ποικιλία των εταίρων σε όλους τους κλάδους, φαγητού, ποτού, ταξιδίων και φιλοξενίας στη χώρα. Με λίγα λόγια, ένα παράρτημα του Συνδέσμου μας θα μπορούσε να δημιουργήσει συνοχή, την οποία δεν βλέπω αυτή τη στιγμή στον τομέα του γαστρονομικού τουρισμού στην Ελλάδα». Το πρόγραμμα παραρτημάτων είναι νέο και πολλές χώρες είναι σε αυτή τη διαδικασία, με την Πορτογαλία να είναι η πρώτη που το έκανε, ενώ ακολουθούν οι Ισπανία, Ρουμανία, Ουκρανία, Νέα Ζηλανδία, Εκουαδόρ, Καλιφόρνια (ΗΠΑ), Τουρκία και δύο επαρχίες του Καναδά. «Δεν γνωρίζω αν οι γαστρονομικές πηγές της Ελλάδας είναι αρκετά οργανωμένες για να ξεκινήσουν ένα παράρτημα, αλλά φαίνεται να είναι», καταλήγει ο κ. Γουλφ.

Με κίνητρο το αυθεντικό

  • Σε έρευνα που παρουσιάστηκε στα τέλη Αυγούστου από το World Food Travel Association σε συνεργασία με τη Mandala Research, επισημαίνεται ότι το ένα τρίτο των ταξιδιωτών επιλέγουν προορισμούς με βάση τις δραστηριότητες που συνδέονται με το τοπικό φαγητό και ποτό (π.χ. φεστιβάλ μπίρας ή κρασιού, αγροτική γιορτή κ.ά.). Μάλιστα, για τους «γαστρονομικούς τουρίστες» η αυθεντικότητα και οι τοπικές γεύσεις είναι τα μεγαλύτερα κίνητρα για την επιλογή προορισμού, αφού ενδιαφέρονται κυρίως για γευστικές εμπειρίες διαφορετικές από αυτές που μπορεί να έχουν στη χώρα τους.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ