Για την αμερικανική κυβέρνηση ξημέρωσε την Πέμπτη η τρίτη ημέρα οικονομικής παράλυσης, στο αδιέξοδο στο Καπιτώλιο δεν φαίνονται σημάδια υπέρβασης, Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί βρίσκονται στα χαρακώματα και, ενώ οι «καμικάζι» του Tea Party κρατούν όμηρο τη Βουλή, τα πράγματα περιπλέκονται επικίνδυνα: Η μάχη για τον βραχυκυκλωμένο προϋπολογισμό έχει κιόλας αρχίσει να μπλέκεται με την επερχόμενη θύελλα του αμερικανικού ορίου δανεισμού, η οποία βρίσκει το εμπόλεμο Κογκρέσο στη χειρότερη θέση για να βρει διέξοδο.
Ο χρόνος τρέχει και η 17η Οκτωβρίου πλησιάζει: Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών προειδοποιεί πως μέχρι εκείνη την ημέρα, οπότε και ο δανεισμός των ΗΠΑ χτυπάει το όριο των 16,7 τρισ. δολαρίων, η Ουάσινγκτον θα πρέπει να έχει διαλέξει μεταξύ της αύξησης του ορίου δανεισμού ή της αθέτησης οικονομικών υποχρεώσεων.
Η πολιτική θέληση για εξεύρεση λύσης λείπει, το φιάσκο της οικονομικής παράλυσης δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την έναρξη των διαβουλεύσεων και η πρώτη ανησυχία στις χρηματοπιστωτικές αγορές είναι ήδη εμφανής για την «βόμβα» της 17ης του μήνα.
Ρεπουμπλικανοί «Σταυροφόροι» και ο «σοσιαλιστής» Ομπάμα
Όλα ξεκινούν από μία φιλόδοξη μεταρρύθμιση του Μπαράκ Ομπάμα, το Obamacare, η οποία έχει διχάσει όσο ελάχιστα την αμερικανική κοινή γνώμη. Ο Δημοκρατικός πρόεδρος είχε προσπαθήσει ήδη από την πρώτη του θητεία να περάσει αλλαγές στο σύστημα περίθαλψης ώστε να διευρυνθεί η βάση των ασφαλισμένων στις ΗΠΑ -για να έχουν όμως περισσότεροι Αμερικανικοί πρόσβαση σε περίθαλψη, η χρηματοδότηση πρέπει να έρθει από υποχρέωση σε ασφάλιση.
Για την Ευρώπη, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται αιτία πολέμου αλλά για τις ΗΠΑ τα πράγματα είναι κάπως δυσκολότερα: Οι συντηρητικοί Ρεπουμπλικανοί θεωρούν «κρατισμό» την υποχρέωση σε περίθαλψη (όπως ο περιορισμός του δικαιώματος οπλοκατοχής γίνεται αντιληπτός ως παραβίαση από το κράτος της ατομικής τους ελευθερίας).
Οι Ρεπουμπλικανοί βρήκαν λοιπόν την ευκαιρία, έχοντας εξαντλήσει τα υπόλοιπα μέσα, να μπλοκάρουν το Obamacare αρχικά με τον προϋπολογισμό: Βάζοντας αναχώματα στη χρηματοδότησή του στο νομοσχέδιο που θα διασφάλιζε κεφάλαια στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ανάγκασαν τους Δημοκρατικούς να το καταψηφίσουν και έτσι άφησαν την Τρίτη στον αέρα τον προπϋπολογισμό και τις ομοσπονδιακές δημόσιες υπηρεσίες σε παράλυση.
Tη μάχη για το όριο χρέους θεωρούν τώρα οι Ρεπουμπλικανοί την δεύτερη ευκαιρία για κλείσουν οριστικά το ζήτημα του Obamacare: Με το φόβητρο πως η Ουάσινγκτον δεν θα μπορεί να αποπληρώσει τοκοχρεολύσια μετά τις 17 Οκτωβρίου εάν δεν υπάρξει συμφωνία, οι πιο ανυποχώρητοι του κόμματος θέλουν να συνδέσουν όλο το πακέτο -οικονομική παράλυση και όριο χρέους- με τη φορολογία, το Οbamacare και τα κοινωνικά επιδόματα.
Ήδη Ρεπουμπλικανοί βουλευτές έχουν αρχίσει να καλούν σε «συνολικά μέτρα». Ο χρόνος είναι με το μέρος τους, καθώς όσο περνούν οι ημέρες, η συζήτηση στο Κογκρέσο εκ των πραγμάτων δεν θα μπορεί να διαχωριστεί.
Οι καμικάζι του Tea Party κρατούν όμηρο τη Βουλή
Η προθυμία των «γερακιών» στους Ρεπουμπλικανούς δεν θα δημιουργούσε το πρόβλημα εάν, αφ’ ενός, το Καπιτώλιο δεν ήταν μοιρασμένο σε μία Γερουσία που ελέγχουν οι Δημοκρατικοί και σε μία Βουλή που ελέγχουν οι Ρεπουμπλικανοί, και, αφ’ ετέρου, η θέση των μετριοπαθών Ρεπουμπλικανών στη Βουλή δεν ήταν αδύναμη στο εσωτερικό του κόμματος.
Το πρόβλημα προσωποποιείται στον Τζον Μπένερ, τον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο της Βουλής. Στις προσωπικές του θέσεις θεωρείται κεντρώος (σε σύγκριση με τους συντρόφους του που πρόσκεινται στο Tea Party), αλλά έχει η ισχύς του εντός των πλειοψηφούντων βουλευτών έχει φθαρεί σημαντικά ενώπιον των «γαλβανισμένων» ακραίων.
Το τρέχον πρόβλημα της Ουάσινγκτον, η οικονομική παράλυση, δεν είναι πρωτοφανές (έχει συμβεί 17 φορές στις τελευταίες τρεισήμιση δεκαετίες) και έχει εύκολη πολιτική λύση: Εάν θέλει, ο Μπένερ μπορεί να στραφεί στους μετριοπαθείς Ρεπουμπλικανούς βουλευτές και να περάσει, μαζί με τους Δημοκρατικούς, ένα «καθαρό νομοσχέδιο» (χωρίς μπλόκο στο Obamacare) για την χρηματοδότηση του προϋπολογισμού και το σημερινό πρόβλημα περνά παρελθόν.
Όλο και περισσότεροι όμως πιστεύουν πως πλέον, τρίτη ημέρα μετά την παράλυση και ενώ πλησιάζει η μάχη για το όριο χρέους, κάτι τέτοιο θα ήταν σχεδόν άσκοπο. Το πρόβλημα του Μπένερ, όπως αναφέρει, ενδεικτικά, η Washington Post, είναι ότι μπορεί να επιβιώσει μόνο μία υποχώρηση: Είτε στο ζήτημα της παράλυσης, είτε στην αύξηση του ορίου δανεισμού -και στα δύο, οι ακραίοι του Tea Party περιμένουν για να τον «αποκεφαλίσουν» πολιτικά.
Σε αρκετές περιφέρειες που πρόκειται να κριθούν στις επόμενες ενδιάμεσες εκλογές, οι Ρεπουμπλικανοί που πρόσκεινται στο Tea Party δεν αισθάνονται να απειλούνται. Έτσι, τους είναι ευκολότερο να ζητήσουν επανεκλογή κρατώντας τη σημαία της αφοσίωσης στην ιδεολογία τους παρά να εξηγήσουν στους ψηφοφόρους τους γιατί καταψήφισαν μέτρα που έθεσαν σε οικονομική παράλυση στην Ουάσινγκτον.
Οι πρωταγωνιστές στα χαρακώματα
Πρώτος και κεντρικός παίκτης στην παρτίδα που έχει ξεκινήσει -και ακόμη δεν έχει κορυφωθεί- είναι φυσικά ο Μπαράκ Ομπάμα. Η θέση του είναι σαφής, όπως φάνηκε και μετά την άκαρπη συνάντηση κορυφής στο Λευκό Οίκο τα ξημερώματα της Πέμπτης: Ούτε θα υποχωρήσει στον προϋπολογισμό, αποδεχόμενος αναχώματα στο σύστημα περίθαλψης, ούτε θα αναλάβει μονομερή δράση για το όριο δανεισμού, αυξάνοντάς το μόνος του -το Κογκρέσο θα πρέπει να βρει λύση.
Η θέση του Τζον Μπένερ περιγράφηκε παραπάνω. Στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικανών, ένας από τους πιο αντιπροσωπευτικούς πολιτευτές της πτέρυγας του Tea Party είναι o τεξανός γερουσιαστής Τεντ Κρουζ. Θεωρείται πρωτεργάτης της στρατηγικής για σύνδεση του Obamcare με τα νομοσχέδια που ταλαιπωρούν αυτές τις ημέρες το Κογκρέσο.
Από την πλευρά των Δημοκρατικών, βρίσκεται η επικεφαλής των μειοψηφούντων στη Βουλή Νάνσι Πελόζι -η οποία δεν έχει να ελπίζει παρά στους μετριοπαθείς Ρεπουπμλικανούς στη Βουλή. Αντίπαλο δέος του Μπένερ είναι ο Χάρι Ρέιντ, ο Δημοκρατικός πρόεδρος της Γερουσίας, ο οποίος υποστηρίζει σθεναρά την θέση προέδρου και απορρίπτει, επίσης, οποιαδήποτε υποχώρηση στο Obamacare από την Γερουσία.
