Κινήσεις τακτικής ή ρεφορμιστικός οίστρος υπό την πίεση των γεγονότων; Θυσία ιδεών και αξιών στον βωμό της «κυβερνησιμότητας» ή στροφή στον κυνισμό που επιβάλλουν ο εκλογικός στόχος και η επιχείρηση προσέλκυσης ψηφοφόρων; Τα ερωτήματα αυτά απασχολούν το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ και αναμένεται να τεθούν επί τάπητος στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής, η οποία ξεκίνησε το Σάββατο το μεσημέρι με την ομιλία του κ. Αλ. Τσίπρα και αναμένεται να ολοκληρωθεί απόψε με τις τοποθετήσεις της «αριστερής» αντιπολίτευσης. Ζητούμενο: η επίτευξη ενός έγκαιρου εσωτερικού συμβιβασμού, εφόσον καταστεί δυνατή η υιοθέτηση ενός κοινώς αποδεκτού κειμένου συμπερασμάτων μεταξύ της «προεδρικής» πτέρυγας και της Αριστερής Πλατφόρμας, η οποία πάντως θα διεκδικήσει την υιοθέτηση των τροπολογιών της.

Το διάστημα των προηγούμενων πέντε εβδομάδων, κατά τη διάρκεια των οποίων ο κ. Τσίπρας εν πολλοίς απουσίασε από τη χώρα προκειμένου να ολοκληρώσει έναν κύκλο διεθνών επαφών, διαμόρφωσε ένα, προσωρινό(;), εσωτερικό σκηνικό.

Η Κουμουνδούρου θέλησε να στείλει το μήνυμα ότι συνομιλεί με τα ξένα κέντρα αποφάσεων, ο κ. Τσίπρας επισκέφθηκε και συνομίλησε με πρόσωπα και οργανισμούς που προξενούν ανατριχίλες στους τροτσκιστικής προέλευσης συντρόφους του (Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ΔΝΤ, ακόμη και με τον κ. Πόουλ Τόμσεν, κ.ά.) και θόλωσε την εικόνα σε ό,τι αφορά τις ριζοσπαστικές διαθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ.
Αποτέλεσμα ήταν να βρεθεί «απολογούμενος» για μια απόπειρα «ήπιας προσαρμογής», «στροφής προς το Κέντρο» και απομάκρυνσης από θεμελιώδεις θέσεις, που κατά πολλούς έφεραν τον ΣΥΡΙΖΑ στο 27% στις εκλογές του προηγούμενου Ιουνίου.
Η εξ αριστερών κριτική είναι πλέον σαφής: «Εμφανιζόμαστε να ρίχνουμε νερό στο κρασί μας, οι θέσεις μας για την οικονομία και το μνημόνιο είναι πλέον ασαφείς, και οι επαφές με το ΔΝΤ και τον Σόιμπλε δεν προσφέρουν κάτι θετικό και ορατό» λένε στελέχη της Αριστερής Πλατφόρμας, του εσωκομματικού πόλου που δημιουργήθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ κατά την πρόσφατη Συνδιάσκεψη, με τη σύμπραξη του Αριστερού Ρεύματος και συνιστωσών όπως η Διεθνιστική Εργατική Αριστερά (ΔΕΑ) κ.ά.
Κατόπιν αυτών ο κ. Τσίπρας και η περί αυτόν ομάδα επιχειρούν ήδη μια νέα, εσωτερική αναδίπλωση. Παρά το γεγονός ότι ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμμέσως πλην σαφώς έστειλε και εσωκομματικά μηνύματα δηλώνοντας στην πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη ότι «θα είχα τρελαθεί αν άκουγα την κριτική που μου γίνεται για τα ταξίδια μου», σε μεταγενέστερη διαδικτυακή συνέντευξή του έκανε ένα… γενναίο άνοιγμα προς τους συντρόφους του: δήλωσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόκειται να ρίξει νερό στο κρασί του, ότι το μνημόνιο θα καταργηθεί με ψηφοφορία στη Βουλή, εφόσον γίνει κυβέρνηση, και ότι εν τέλει αυτές οι θέσεις έφεραν το εκλογικό αποτέλεσμα του προηγούμενου Ιουνίου.
Κατά τον τρόπο αυτόν ο κ. Τσίπρας «ενέδωσε» στις πιέσεις που του ασκήθηκαν στην Πολιτική Γραμματεία της προηγούμενης Τετάρτης, δήλωσε δημοσίως αυτά που του ζητούσαν οι εξ αριστερών επικριτές του και προετοίμασε το έδαφος για ένα κατά το δυνατόν ήρεμο εσωκομματικό Σαββατοκύριακο.
Κατ’ άλλους πάντως, εμπειρότερους και γνώστες προσώπων και πραγμάτων, «οι ουσιαστικές διαφορές μεταξύ Τσίπρα και Λαφαζάνη είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Απλώς ο Αλέξης ως επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ είναι αποφασισμένος να κάνει πολλά βλέποντας την εξουσία να πλησιάζει».
Παρά ταύτα τόσο οι «δικοί του άνθρωποι» όσο και οι ριζοσπάστες αναγνωρίζουν ότι ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς και ότι η παγίωση θέσεων, στρατηγικών και ενός αξιόπιστου κυβερνητικού προγράμματος θα περάσουν από πολλά στάδια.
Τι κρύβεται πίσω από όλα αυτά; Στην πραγματικότητα η απάντηση είναι απλή και σε αυτήν ιδιοτύπως συμφωνούν όλες οι εσωκομματικές τάσεις: οι αναδιατάξεις στο πολιτικό σκηνικό θα είναι πολλές, προβλέπουν, οι μετακινήσεις προσώπων πιθανές και η προσέλκυση ψηφοφόρων το μεγάλο ζητούμενο. Παρά τη συμφωνία στη διαπίστωση όμως, δεν υπάρχει σύμπνοια στην τακτική.
Η «μετριοπαθής» ομάδα περί τον κ. Τσίπρα εκτιμά και ελπίζει ότι η στροφή στη μετριοπάθεια και τα ανοίγματα προς το Κέντρο είναι μια επιβεβλημένη κίνηση τακτικής. «Τι να κάνουμε; Το θέμα αυτή την περίοδο είναι πώς το 27% θα γίνει 30%, 31% ή 32%» λένε με αφοπλιστική ειλικρίνεια και αποκαλύπτουν με αυτόν τον τρόπο ότι η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ έχει σε αυτή τη συγκυρία έναν βασικό στόχο: να είναι το πρώτο κόμμα στις επόμενες εκλογές και να έχει ένα ποσοστό που θα πλησιάζει το όριο της αυτοδυναμίας.
Είναι χαρακτηριστική η παραδοχή βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ που κινείται στο πνεύμα του κ. Τσίπρα: «Με την πόλωση που καλλιεργείται, αν ο ΣΥΡΙΖΑ στις επόμενες εκλογές δεν κερδίσει και βρεθεί με όσα θα έχουν μεσολαβήσει πίσω από τη ΝΔ, τότε δεν θα υπάρχει ΣΥΡΙΖΑ και θα περάσουμε σε μια δεύτερη φάση αναδιάταξης του πολιτικού σκηνικού» ανέφερε σε κατ’ ιδίαν συζήτηση. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και το νέο στοιχείο το οποίο διαφαίνεται από τις τελευταίες τοποθετήσεις του κ. Τσίπρα και στελεχών που τον στηρίζουν και αφορά τη στρατηγική των συμμαχιών, δεδομένου ότι το πρόσκαιρο πυροτέχνημα περί συμμαχίας ακόμη και με τους Ανεξάρτητους Ελληνες έχει σβήσει, έπειτα από τη συμπαράταξη Καμμένου – Χρυσής Αυγής και την ούτως ή άλλως διαφαινόμενη διάλυση του σχηματισμού αυτού.
Στο πεδίο αυτό η φρασεολογία του ΣΥΡΙΖΑ περί σχηματισμού κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας έχει διανθιστεί πλέον με τη συζήτηση περί σχηματισμού κυβέρνησης προσωπικοτήτων. Σύμφωνα με πληροφορίες, στελέχη που ενεργούν ή αυτοδιαφημίζονται ως συνομιλητές του κ. Τσίπρα επιχειρούν να δημιουργήσουν διαύλους επικοινωνίας με πρόσωπα του ευρύτερου χώρου του ΠαΣοΚ (πρώην υπουργούς, στελέχη που έχουν υπηρετήσει σε οργανισμούς, ακαδημαϊκούς κ.ά.). Τη διαδικασία αυτή επιβεβαιώνουν και πολιτικά στελέχη της μετριοπαθούς πτέρυγας της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αποφεύγοντας πάντως να αναφερθούν σε ονόματα.
Οι άνθρωποι του προέδρου και οι «απέναντι»
Εν αναμονή της έκβασης της Κεντρικής Επιτροπής του Σαββατοκύριακου και των όσων επακολουθήσουν, γεγονός είναι ότι στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ δρουν συγκεκριμένες ομάδες, με συγκεκριμένους στόχους και ρόλους.
Κατ’ αρχάς δραστηριοποιείται μια στενή ομάδα περί τον κ. Τσίπρα, με αποκλειστική αναφορά σε αυτόν και σχετικά «ρηχά» κομματικά ερείσματα. Πρόκειται για πρόσωπα όπως ο διευθυντής του γραφείου και προσωπικός φίλος του κ. Τσίπρα κ. Ν. Παππάς, ο οποίος τον συνοδεύει και στα περισσότερα ταξίδια του, και ο κ. Α. Καρίτζης, μέλος της ΚΕ και επίσης προσωπικός φίλος του κ. Τσίπρα. Στον στενό αυτόν κύκλο ανήκει και ο εκπρόσωπος του κόμματος και μέλος της ΠΓ κ. Π. Σκουρλέτης.
Ενας ευρύτερος κύκλος στελεχών περιλαμβάνει τους κκ. Ι. Δραγασάκη, Γ. Σταθάκη και Ι. Μηλιό. Είναι τα πρόσωπα που εν πολλοίς έχουν αναλάβει επαφές με το εξωτερικό και τις πρεσβείες στην Αθήνα, ενώ συντονίζουν και το εγχείρημα του προγράμματος της διακυβέρνησης των 100 ημερών, το οποίο θα πρέπει να ετοιμαστεί ως τον προσεχή Μάρτιο. Σε πολιτικό επίπεδο, στον ίδιο κύκλο περί τον κ. Τσίπρα κομβικό ρόλο κατέχει ο Γραμματέας της ΚΟ κ. Ν. Βούτσης, ο οποίος έχει δώσει και το στίγμα της στρατηγικής συμμαχιών του ΣΥΡΙΖΑ.
Με χαλαρότερους δεσμούς, αλλά πάντως στο ίδιο μήκος κύματος και περισσότερο με στάση αναμονής ως προς τα τεκταινόμενα (εσωκομματικά και ευρύτερα) βρίσκονται αφενός πάλαι ποτέ «ριζοσπάστες» όπως ο κ. Ρούντι Ρινάλντι της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Ελλάδος, αλλά και ο κ. Δ. Παπαδημούλης και η κυρία Ρένα Δούρου.
Ενα ξεχωριστό τμήμα, με διακριτές τοποθετήσεις, αλλά και σημεία συμφωνίας τόσο με τους μετριοπαθείς όσο και με την Αριστερή Πλατφόρμα, αποτελείται από τους προερχόμενους από το ΠαΣοΚ κκ. Π. Κουρουμπλή και Αλ. Μητρόπουλο, οι οποίοι προσπαθούν να ισχυροποιήσουν τις θέσεις τους στο νέο σκηνικό.
Στην «απέναντι όχθη» βρίσκεται πλέον η Αριστερή Πλατφόρμα των κκ. Π. Λαφαζάνη, Δ. Στρατούλη με τη σύμπραξη συνιστωσών όπως η ΔΕΑ, η ΑΚΟΑ, η Ρόζα κ.ά., οι οποίες υπερασπίζονται την καθαρότητα των θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ και θεωρούν ότι ο ριζοσπαστισμός είναι ένας δρόμος χωρίς επιστροφή. Στελέχη όλων των τάσεων επισημαίνουν πως όσο και αν η ύπαρξη αυτών των αποχρώσεων αναδεικνύει τα εγγενή προβλήματα της ελληνικής Αριστεράς, ιδίως σε θέματα εξουσίας, στρατηγικών και τακτικής, αυτό που κατά την τρέχουσα περίοδο θα πρέπει να αποκλειστεί είναι οι διασπαστικές κινήσεις στον ΣΥΡΙΖΑ. «Αυτό που δύσκολα θα υπερβούμε είναι ο κίνδυνος της σύγχυσης για το ποιοι είμαστε και πού πάμε» σημειώνουν πάντως κάποια ψύχραιμα κοινοβουλευτικά στελέχη.
Οι ρεαλιστές, η αριστερή πτέρυγα και ο συμβιβασμός
Αμηχανία προκαλεί η σύγκρουση κυβέρνησης – ΚΚΕ
Η αριστερή πτέρυγα αναλύει και ερμηνεύει διαφορετικά την κατάσταση. Εκτιμούν ότι ο ριζοσπαστισμός και το μέτωπο κατά του μνημονίου έφεραν τον ΣΥΡΙΖΑ στο 27%, επιμένουν ότι δεν πρέπει να θυσιαστεί τίποτε στον βωμό της κυβερνησιμότητας, βλέπουν συμμαχίες μόνο με δυνάμεις της Αριστεράς και επιμένουν ότι οι επαφές με τους δανειστές και τον κ. Σόιμπλε μόνο κακό έκαναν και σύγχυση προξένησαν.
Υπό αυτή την έννοια, τα στελέχη αυτά εξακολουθούν να «ποντάρουν» στην ενεργοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ στο συνδικαλιστικό πεδίο, επιδιώκουν σύμπλευση με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και το ΚΚΕ, και θεωρούν ότι τα ανοίγματα προς το Κέντρο, τη «Λαϊκή Δεξιά» και άλλες «εξωγενείς δυνάμεις» μόνο ζημιά θα κάνουν στην αξιωματική αντιπολίτευση. Παρά ταύτα, στα πεδία αυτά οι συγκεκριμένες απόψεις του ΣΥΡΙΖΑ αυτή την περίοδο κατατρύχονται και από μια αμηχανία, καθώς ούτε ευρύ κοινωνικό μέτωπο φαίνεται να σχηματίζεται (πρόσφατο παράδειγμα ο χώρος των συγκοινωνιών), ούτε ορατές είναι οι πολιτικές συμμαχίες με το ΚΚΕ ή άλλες δυνάμεις. Επειτα δε και από το μέτωπο που άνοιξε η κυβέρνηση με το ΠΑΜΕ και τον Περισσό, κάποιοι σπεύδουν σε αναθεωρήσεις, καθώς παρά τις εκδηλώσεις συμπαράστασης προς το ΚΚΕ θεωρούν πιθανή μια ισχυροποίηση του Περισσού, έστω και χωρίς δραματικές επιπτώσεις στον ΣΥΡΙΖΑ.
Με τις εξελίξεις ανοιχτές σε πολλά πεδία, ο κ. Τσίπρας καλείται, αρχής γενομένης από την Κεντρική Επιτροπή του Σαββατοκύριακου, να αποσαφηνίσει θέσεις ή να χτίσει γέφυρες με τους εξ αριστερών επικριτές του σε ό,τι αφορά κάποιες αντιφάσεις στις οποίες περιέπεσε κατά το πρόσφατο διάστημα:
–ΔΝΤ: Ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάστηκε, οργανώθηκε και πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη στην έδρα του Οργανισμού στην Ουάσιγκτον ενόχλησε πολλούς στον ΣΥΡΙΖΑ. «Δεν μπορούμε ξαφνικά να υιοθετούμε όσα λέει το ΔΝΤ, επειδή μας εξυπηρετούν. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να φέρουμε την κυβέρνηση αντιμέτωπη με τους συνομιλητές της, όχι να προσχωρήσουμε εμείς σε αυτούς» λένε. Στο πεδίο αυτό, κάποιοι ζητούν «εξηγήσεις» από τον κ. Τσίπρα ως προς το γιατί ξαφνικά επέλεξε να συναντηθεί με τον κ. Τόμσεν στην Ουάσιγκτον, τον οποίο ως πρόσφατα δεν συναντούσε στην Αθήνα, και αν μια τέτοια συνάντηση θα πραγματοποιηθεί κατά την επόμενη επίσκεψη της τρόικας στην Αθήνα.
–Στρατηγική συμμαχιών: «Πρέπει να είναι ξεκάθαρο με ποιους πάμε και ποιους αφήνουμε» διαμηνύεται εξ αριστερών στον κ. Τσίπρα και υπό την έννοια αυτή απορρίπτονται τα ενδεχόμενα σύμπραξης με δεξιούς σχηματισμούς. Σε ό,τι αφορά τη στροφή του κ. Τσίπρα προς το Κέντρο, φαίνεται πως αυτή γίνεται αποδεκτή μόνο ως κίνηση τακτικής που απευθύνεται σε ομάδες ψηφοφόρων και κυρίως πασοκογενών, οι οποίοι δεν θα στραφούν προς τον κ. Σαμαρά σε μια επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Υπό αυτή την έννοια η επωδός του κ. Τσίπρα περί «παρά φύσιν» απουσία του κεντρώου χώρου συζητείται μόνον ως κίνηση εκλογικής τακτικής.
–Απλή αναλογική: στο πεδίο αυτό αναδεικνύεται κατά τον πλέον σαφή τρόπο ο τακτικισμός της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Τόσο ο κ. Τσίπρας όσο και η περί αυτόν ομάδα σχετικοποιούν πλέον την αναγκαιότητα αλλαγής του εκλογικού συστήματος σε απλή και άδολη αναλογική. Λένε ότι αυτή τη στιγμή το ζήτημα δεν συνιστά μείζονα προτεραιότητα και ότι το μόνο που απασχολεί τον κόσμο είναι η πάση θυσία ανατροπή της κυβέρνησης, ακόμη και με το υπάρχον εκλογικό σύστημα, το οποίο δεν ενοχλεί την αξιωματική αντιπολίτευση όσο την ενοχλούσε ως και τις προηγούμενες εκλογές.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ