Παρακολουθούσα την ελεύθερη πτώση του Φελίξ Μπάουμγκαρτνερ από τα όρια του Διαστήματος προς τη Γη και σκεφτόμουν ότι τη στιγμή που εκατομμύρια άνθρωποι είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν τον πλανήτη μας (ο Αρης, στις φωτογραφίες του Curiosity, τους μοιάζει πιο φιλικός από το εδώ περιβάλλον), εκείνος επέστρεψε με τα χίλια. Για την ακρίβεια, με 1.137 χιλιόμετρα την ώρα. Καθένας με τα βίτσια του. Ομως τα βίτσια του Αυστριακού είναι εξαιρετικά ακριβά: 200.000 δολάρια στοίχισε μόνο η φόρμα που φορούσε. Αυτό για να ικανοποιηθεί η ματαιοδοξία ενός «τρελού»; «Τέτοιοι “τρελοί” βοηθoύν ενίοτε την επιστήμη να πάει μπροστά» έσπευσε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους ο Παύλος.

Μπορεί και να έχει δίκιο, εγώ όμως ερχόμουν από μια συγκέντρωση όπου είχε μόλις αποφασιστεί ο… παροπλισμός του κεντρικού συστήματος θέρμανσης της πολυκατοικίας μου. Τρεις χιλιάδες ευρώ είχα δώσει για να αντικαταστήσω τα παλιά καλοριφέρ με ολοκαίνουργια, χρωματιστά, με «προχώ» ντιζάιν και ενισχυμένες θερμαντικές αρετές, και τώρα μου έλεγαν ότι θα είχα πράξει πιο σωστά αν είχα επενδύσει σε μαγκάλια. Οταν σε γυρίζουν δεκαετίες πίσω και όταν το σπίτι σου μετατρέπεται σε παγωμένο πλανήτη Πλούτωνα ένεκα οικονομικής στενότητας, η οικειοθελής και ακριβοπληρωμένη μετάβαση του Μπάουμγκαρτνερ στους -70°C της στρατόσφαιρας, για να κάνει το κέφι του και το ρεκόρ του, είναι πράξη προκλητική.

«Η επιστήμη όμως…» επιμένει ο Παύλος. Η επιστήμη να πάει να βρει τα εμβόλια για το AIDS και την Αλτσχάιμερ, η επιστήμη να ανακαλύψει πώς μπορούμε να παράγουμε από την άμμο της ερήμου τρόφιμα για να χορτάσουν τα παιδιά της Αφρικής, η επιστήμη… «Αυτά μπορεί να περνάνε και από τις έρευνες που γίνονται στο Διάστημα, ακόμη και με τη συμμετοχή ιδιωτών, το έχεις σκεφτεί ποτέ;». Το έχω. Ομως, τόσα χρόνια, τόσες έρευνες στους πλανήτες και στα αστέρια που μας περιβάλλουν, και το καλύτερο που έχω ακούσει είναι ότι αν έχει ο Αρης νερό, μπορεί κάποτε να μετοικήσουμε εκεί. Εγώ, πάλι, προτιμώ να περάσω τα γεράματά μου στην Τήνο, που έχει και θάλασσα. Ας πάνε στον Αρη τα εγγόνια του Μπάουμγκαρτνερ. Για να κάνουν και αυτά το κομμάτι τους, όπως το έκανε ο παππούς τους. Αν θα έχουν σπόνσορες, όπως εκείνος; Φυσικά. Η υπόθεση «Διάστημα» είναι εξάλλου η μεγάλη, η τεράστια μπίζνα των χρόνων (και των αιώνων) που έρχονται.

Στο μεταξύ, παρατηρώ το Curiocity των 2,6 δισ. δολαρίων που βολτάρει εκεί στα ξένα: φωτογραφίζει το χώμα, φωτογραφίζει την αφεντιά του, ξαναφωτογραφίζει το χώμα. Για να εκτίθεται σε μερικά χρόνια σε κάποιο αμερικανικό μουσείο (το ίδιο ή το ακριβές αντίγραφό του) και αυτό ήταν; Ελπίζω όχι. Τα είδα, προσφάτως, τα διαστημόπλοια που ταξίδεψαν τους διάσημους αστροναύτες στις εσχατιές (λέμε τώρα) του κόσμου, σε επίσκεψή μου στο Μουσείο Διαστήματος της Ουάσιγκτον. Τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο, σε μια Ντίσνεϊλαντ την οποία επισκέπτονταν τα παιδάκια. Ακολούθως, στο κατάστημα δώρων, αγόραζαν μπρελόκ με φιγούρες εξωγήινων. Και το πολυσυζητημένο διαστημικό πρόγραμμα μετατρεπόταν σε παιχνίδι. Ενα παιχνίδι που το πληρώνουμε πιο ακριβά από κάθε άλλο παιχνίδι, ακόμη και σήμερα που τα πράγματα για τη διεθνή οικονομία έχουν αλλάξει προς το χειρότερο από όταν, πέντε χρόνια πριν, ο αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ, χάρη σε ανοιχτοχέρηδες σπόνσορες, «απολάμβανε μια πτήση σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας».

Ομολογώ ότι όσο περισσότερο στριμωχνόμαστε οικονομικά (και όχι μόνο), τόσο πιο επικριτικός στέκομαι απέναντι στα προγράμματα διαστημικής έρευνας – ή να τα χαρακτηρίσω διαστημικής φαντασίας; Επειδή δεν με έχουν πείσει ούτε για τους στόχους τους (μήπως άλλα μας λένε και άλλα ψάχνουν, αλλού αποσκοπούν;) ούτε για τη χρησιμότητά τους. Σίγουρος είμαι μόνο για το κόστος τους.

Από δίπλα, ορισμένα προγράμματα διαστημικής ανοησίας, τα οποία χρηματοδοτούν τύποι απερίγραπτοι: όπως το ζεύγος που έδωσε έναν σκασμό λεφτά για να παντρευτεί ψηλά, πάνω από τα ανεμοδαρμένα ύψη, σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας. Ηταν το όνειρό τους, δήλωσε η νύφη, περιγράφοντας στον Τύπο τις πρακτικές δυσκολίες που είχε ο γαμπρός: «Οταν πήγε να με φιλήσει, δεν μπόρεσε να βρει τον στόχο και με χτύπησε τόσο δυνατά, που νόμιζα ότι μου άνοιξε το κεφάλι». Που και αν της το άνοιγε, τι θα έβρισκε μέσα; Αχυρα, υποθέτω, σαν αυτά που έχει το κεφάλι της αοιδού και μούσας του Αντριου Λόιντ Βέμπερ, Σάρα Μπράιτμαν.

Η εν λόγω ανακοίνωσε πασίχαρη ότι αγόρασε εισιτήριο για να ταξιδέψει με το ρωσικό διαστημικό σκάφος Σογιούζ στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Δεν αποκάλυψε πόσα πλήρωσε, εκτιμάται, πάντως, ότι το ποσό υπερβαίνει τα 35 εκατομμύρια δολάρια. Δικά της τα χρήματα, δεν τα έκλεψε (υποθέτω), όμως: δεδομένου ότι σταδιοδρομεί ως πρέσβειρα Ειρήνης της UNESCO, απορώ πώς δεν σκέφτηκε το υπέρογκο ποσό που κατασπατάλησε για να συναντήσει τα «Γουρούνια στο Διάστημα» («Muppet Show», αν θυμάστε) να το διαθέσει για την ανακούφιση πληθυσμών που υποφέρουν από τις επίγειες πολεμικές συρράξεις. Τις βόλτες στο φεγγάρι, θα μπορούσε, εξάλλου, να τις κάνει με τη φαντασία της, τη μοναδική «δύναμη» που τα ομορφαίνει όλα. Ακόμη και το μαύρο και άραχλο σύμπαν που μας περιβάλλει.