Ομάδα επιστημόνων από διαφορετικά ευρωπαϊκά και αμερικανικά κέντρα δημοσίευσε στην επιθεώρηση «Nature» τον πρώτο τόμο μιας αναλυτικής «εγκυκλοπαίδειας» του καρκίνου η οποία εκτιμάται ότι θα επιταχύνει την έρευνα για ανάπτυξη νέων φαρμάκων που θα είναι «κομμένα και ραμμένα» στα μέτρα του κάθε ασθενούς.
Η «συμπεριφορά» του καρκίνου
Στην «εγκυκλοπαίδεια» παρουσιάζονται λεπτομέρειες σχετικά με το πώς εκατοντάδες διαφορετικές σειρές καρκινικών κυττάρων αποκρίνονται στους αντικαρκινικούς παράγοντες. Συγκεκριμένα στο πλαίσιο δύο διαφορετικών δημοσιεύσεων στο «Nature» οι επιστήμονες καταγράφουν στοιχεία που αφορούν τη «συμπεριφορά» καρκινικών κυττάρων σε καλλιέργεια απέναντι στα αντικαρκινικά φάρμακα.
Τέτοιου είδους κυτταρικές σειρές υπάρχουν κατά εκατοντάδες σε εργαστήρια ανά τον κόσμο προκειμένου να διερευνάται η επίδραση των φαρμάκων στα καρκινικά κύτταρα και κατ’επέκταση στον ανθρώπινο οργανισμό.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μελετών, η αποτελεσματικότητα των περισσότερων αντικαρκινικών παραγόντων εξαρτάται από το γενετικό «προφίλ» του κάθε καρκίνου. Στην «εγκυκλοπαίδειά» τους οι ειδικοί περιλαμβάνουν στοιχεία σχετικά με μεταλλάξεις σε γονίδια που συνδέονται με τον καρκίνο, με μοτίβα γονιδιακής δραστηριότητας καθώς και τη συσχέτισή τους με την απόκριση των καρκινικών κυττάρων σε υπάρχοντα αλλά και πειραματικά φάρμακα.
Μελέτες σε περίπου 1.700 σειρές κυττάρων
Στη μια από τις δύο μελέτες ο Λέβι Γκάραγουεϊ από το Ινστιτούτο Ντέινα-Φάρμπερ για τον Καρκίνο στη Βοστώνη και οι συνεργάτες του συνέλεξαν γενετικές λεπτομέρειες σχετικά με 947 σειρές καρκινικών κυττάρων καθώς και την απόκριση 479 από αυτές τις σειρές σε 24 αντικαρκινικούς παράγοντες.
Στη δεύτερη μελέτη, της οποίας ηγήθηκαν ειδικοί του Ινστιτούτου Wellcome Trust Sanger στη Βρετανία, μελετήθηκαν 639 σειρές καρκινικών κυττάρων και η απόκρισή τους σε 130 φάρμακα.
Oπως ανέφερε ο δρ Γκάραγουεï στο βρετανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο BBC «η ανάπτυξη αυτής της τεράστιας βάσης δεδομένων με όλες τις γενετικές λεπτομέρειες σχετικά με τα καρκινικά κύτταρα αποτελεί ένα μεγάλο βήμα προς τον στόχο της εξατομικευμένης ιατρικής σε ό,τι αφορά τον καρκίνο».
Η δυναμική της προσέγγισης
Η δυναμική της νέας προσέγγισης αποδεικνύεται περίτρανα μέσω των αποτελεσμάτων που προέκυψαν και από τις δύο μελέτες σχετικά με έναν άκρως επιθετικό καρκίνο των οστών, το σάρκωμα Ewing που «χτυπά» κυρίως παιδιά και νεαρούς ενηλίκους. Για παράδειγμα η ομάδα από το Sanger ανακάλυψε ότι ορισμένες σειρές κυττάρων του σαρκώματος Ewing αποκρίνονται σε φάρμακα που ονομάζονται αναστολείς PARP. Μάλιστα, ένας από τους αναστολείς PARP που δοκίμασαν οι ερευνητές στις κυτταρικές σειρές βρίσκεται ήδη σε αρκετά προχωρημένες κλινικές δοκιμές για άλλες μορφές καρκίνου και ίσως μέσω της νέας γνώσης που προσφέρει η «εγκυκλοπαίδεια» του καρκίνου αρχίσει να χορηγείται σύντομα και για το σάρκωμα Ewing.
Το επόμενο βήμα για τους επιστήμονες είναι να χρησιμοποιήσουν όλες τις πληροφορίες που έρχονται τώρα στο φως ώστε να παρέχουν στους ασθενείς εξατομικευμένες θεραπείες. Για να συμβεί αυτό θα λαμβάνεται το γενετικό «αποτύπωμα» του όγκου του κάθε ασθενούς το οποίο θα «παντρεύεται» με τις πληροφορίες της βάσης δεδομένων.
