Το στοίχημα της ασφαλούς πυρηνικής ενέργειας παραμένει ανοικτό

Κοιτώντας το ζήτημα από την Ευρώπη, ο παραλογισμός των συζητήσεων για την πυρηνική ενέργεια έχει αυξηθεί στην χρονιά μετά την μερική τήξη του πυρηνικού σταθμού της Φουκουσίμα Νταΐτσι στην Ιαπωνία. Κι όμως μία ψύχραιμη αξιολόγηση της θέσης της πυρηνικής ενέργειας στον κόσμο είναι τόσο απαραίτητη όσο και δύσκολη.

Στην Ευρώπη, η Φουκουσίμα προκάλεσε μια μιντιακή φρενίτιδα καταστροφολογίας σχετικά με την πυρηνική ενέργεια, όμως η πραγματικότητα απέδειξε ότι οι υπερβολικά ζοφερές εκτιμήσεις ήταν τόσο προκατειλημμένες όσο και λανθασμένες.

Πράγματι ορισμένες χώρες – το Βέλγιο, η Ιταλία, η Ελβετία, η Γερμανία, αλλά και το Περού ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να αποφύγουν ή να εξαλείψουν την χρήση πυρηνικής ενέργειας. Αυτές οι αποφάσεις αφορούν ένα σύνολο 26 αντιδραστήρων, ενώ υπό κατασκευή σε ολόκληρο τον κόσμο βρίσκονται 61 αντιδραστήρες, με άλλους 156 να σχεδιάζονται και η κατασκευή άλλων 343 να εξετάζεται. Αν αυτά τα σχέδια πραγματοποιηθούν, ο αριθμός των εν λειτουργία αντιδραστήρων, 437 σήμερα, θα διπλασιαστεί.

Όμως αξίζει να σημειωθεί ότι η πυρηνική ανάπτυξη δεν είναι παγκόσμια: η Βραζιλία βρίσκεται στην αιχμή του δόρατος στη Λατινική Αμερική, ενώ η ταχύτερη ανάπτυξη σημειώνεται στην Ασία, κυρίως στην Κίνα και την Ινδία. Αν συγκρίνουμε αυτή τη γεωγραφική κατανομή με τον παγκόσμιο χάρτη πυρηνικών σταθμών πριν από το ιστορικό ατύχημα του πυρηνικού εργοστασίου στο Three Mile Ιsland των ΗΠΑ το 1979, θα βρούμε έναν εκπληκτικό συσχετισμό ανάμεσα στην πολιτική ορισμένων χωρών σχετικά με την πυρηνική ενέργεια και την γεωπολιτική τους κατάσταση και οικονομική ισχύ.

Η ενέργεια φυσικά αποτελεί το «αίμα» κάθε κοινωνίας, υπάρχει ένας κοινωνικός συσχετισμός μεταξύ ενέργειας και εισοδήματος. Από αυτή την άποψη τα οφέλη της πυρηνική ενέργειας, κυρίως η αξιοπιστία και τα προβλεπόμενη κόστη της, προέχουν. Η έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας για το 2010 προβλέπει αύξηση στην παγκόσμια ζήτηση για ενέργεια κατά 40% ως το 2030.

Συνεπώς η διάδοση της πυρηνικής ενέργειας είναι και θα συνεχίσει να είναι γεγονός. Για να δράσουμε υπεύθυνα, εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει να εργαστούμε για να ενισχύσουμε τα διεθνή πρότυπα ασφαλείας για την πυρηνική ενέργεια και όχι να προτιμήσουμε να βγούμε από το παιχνίδι. Το πραγματικό μάθημα από τη Φουκουσίμα είναι ότι οι κρατικοί έλεγχοι είναι απαραίτητοι, αλλά δεν είναι επαρκείς για να εξασφαλίσουν την πυρηνική ασφάλεια.

Ίσως η πιο «ηχηρή» αντίθεση στον ευρωπαϊκό διάλογο περί πυρηνικής ενέργειας να είναι η ασυμφωνία μεταξύ της φαινομενικής προσπάθειας να τονωθεί η οικονομική ανάπτυξη και η απασχόληση και η ελαφρότητα με την οποία ορισμένα κράτη εγκαταλείπουν την πυρηνική βιομηχανία.

Ελπιδοφόρα εξαίρεση αποτελεί μια πρόσφατη συμφωνία μεταξύ της Βρετανίας και της Γαλλίας για την δημιουργία κατασκευαστικής συμφωνίας μεταξύ της Rolls Royce και της Areva για θέματα πυρηνικής τεχνολογίας. Δεν θα έπρεπε όμως να είναι οι μόνες χώρες. Είναι άραγε λογικό να εγκαταλείπουν οι χώρες της Ευρώπης έναν θύλακα ευημερίας για ιδεολογικούς λόγους που δεν συνάδουν με μια παγκόσμια προοπτική;

Η αύξηση της πυρηνικής ενέργειας στην Ευρώπη σημειώθηκε παράλληλα με την μεταπολεμική της οικονομική απόκτηση ευρωστίας. Συνέπεσε με την ακμή της πίστης της Δύσης στην ολοένα αυξανόμενη οικονομική της ισχύ και την αέναη αύξηση της παγκόσμιας υπεροχής. Σήμερα, με την Ευρώπη να εμφανίζεται ολοένα και περισσότερο ως ο ασθενής της παγκόσμιας οικονομίας, ακόμη και η απάρνηση της πυρηνικής ενέργειας από ολόκληρη την Γηραιά ‘Ηπειρο δεν θα είχε σημαντική απήχηση στην παγκόσμια σκηνή. Δεν είναι πια ο ρόλος της Ευρώπης να κατευθύνει τη συζήτηση σχετικά με τη δημιουργία πολιτικών, είναι η υπεύθυνη συμπεριφορά.