Το ραντεβού μας δόθηκε στην οδό Τριπόδων στην Πλάκα, τον αρχαιότερο δρόμο της Ευρώπης. Στο κτίριο της Ελληνικής Εταιρείας για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό, στα θεμέλια του οποίου βρίσκονται οι βάσεις χορηγικών μνημείων (τριπόδων) της εποχής του Λυσικράτη, υπάρχει άθικτος ένας τεράστιος τοίχος που μεταξύ του 430 και του 400 π.Χ. χρησίμευσε ως ανάχωμα κατολισθήσεων από την Ακρόπολη. Στη βάση του υπάρχουν δύο τεράστια πιθάρια της Ρωμαϊκής εποχής που χρησίμευαν για τη φύλαξη κρασιού.
Εκεί λοιπόν, σε αυτή την ταβέρνα του 1ου αι. μ.Χ., η γενική γραμματέας της Europa Nostra, που βρέθηκε στην Ελλάδα για την προετοιμασία της απονομής των ετήσιων βραβείων της Ομοσπονδίας τον Ιούνιο του 2013 στο Ηρώδειο, κυρία Σνέσκα Μιχαήλοβιτς, μας μίλησε γι’ αυτό που μπορεί να βγάλει την Ελλάδα από την κρίση, για την πολιτιστική της κληρονομιά δηλαδή.
Τι ακριβώς είναι η Europa Nostra;
«Πρόκειται για μια ομοσπονδία με αποστολή να ενώσει όλες τις μη κυβερνητικές, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις οι οποίες αγωνίζονται για την προστασία της πολιτιστικής και της φυσικής κληρονομιάς της Ευρώπης – 250 στον αριθμό. Από το 1978 απονέμει ετησίως βραβεία για την ανάδειξη χώρων φυσικής ομορφιάς και για αναστηλώσεις κτιρίων με ιδιαίτερη ιστορική, αρχιτεκτονική και αισθητική σημασία. Η Ελλάδα έχει αποσπάσει αρκετά βραβεία για τη διατήρηση και τη διαφύλαξη ιστορικών έργων. Τα τελευταία χρόνια έχουν βραβευτεί το Ανάκτορο του Γαλέριου στη Θεσσαλονίκη (2008), ο οικισμός του Σκάρκου στην Ιο (2008), η Αρχαία Νικόπολη στην Πρέβεζα (2009), το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (2010), η Αρχαία Πόλη της Μεσσήνης (2011) κ.ά.».
Γιατί επελέγη η Αθήνα για την απονομή των βραβείων του 2013;
«Κατ’ αρχήν να σας πω ότι τα βραβεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς των Ευρωπαϊκών Χωρών του 2013 έχουν ιδιαίτερη σημασία διότι στο πλαίσιο της απονομής τους θα γιορταστούν τα 50χρονα της Europa Nostra. Πολλές πόλεις θα ήθελαν να γιορτάσουμε εκεί την επέτειο, αλλά ύστερα από πρόταση της Ελληνικής Εταιρείας για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό, που είναι μία από τις πιο δραστήριες και αποτελεσματικές οργανώσεις που υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη, αποφασίσαμε ότι το να έρθουμε στην Ελλάδα είναι «must». Πού αλλού να γιορτάσουμε τα πενηντάχρονά μας καλύτερα από τους πρόποδες της Ακρόπολης; Αυτό από μόνο του αποτελεί μία δήλωση. Εκεί είναι οι ρίζες του πολιτισμού της Ευρώπης και εκεί πρέπει να είμαστε. Με αυτή την κίνηση θέλουμε να δηλώσουμε ότι η Ελλάδα έχει απίστευτες «πηγές» και μπορεί να λειτουργήσει ως παράδειγμα και έμπνευση για όλους».
Ποιες «πηγές» εννοείτε;
«Την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας. Είναι τόσο στενά συνδεδεμένη με τη χώρα, που δεν μπορεί να νοηθεί εκτός αυτής. Είναι το «χρυσό αβγό» της Ελλάδας σήμερα. Η πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να γίνει μια απίστευτη πηγή πλούτου για τη χώρα, το όχημα για την ανάπτυξη του τουρισμού της».
Αυτή κατά τη γνώμη σας είναι μια πραγματικότητα που πρέπει να λάβουμε ιδιαίτερα υπόψη εν μέσω μεγάλης κρίσης;
«Η Ευρώπη είναι κάτι πολύ πιο μεγάλο και βαθύ από το ευρώ ή την εσωτερική της αγορά. Η Ιστορία μάς έχει διδάξει ότι οι κρίσεις έρχονταν και έφευγαν. Είναι η πολιτιστική μας κληρονομιά, αυτά που έχουμε κληρονομήσει και το πώς θα τα προωθήσουμε στους επόμενους αυτά που μας θυμίζουν ότι υπάρχει κάτι που συνδέει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον μας. Σε αυτή την κρίση υπάρχει ο κίνδυνος με την εμμονή για δημιουργία θέσεων εργασίας να θυσιάσουμε τον πολιτισμό μας και να μειώσουμε ποσά που επενδύουμε σε αυτόν. Αυτός θα ήταν ένας ιδιαίτερα κοντόφθαλμος τρόπος να το αντιμετωπίσουμε».
Πόσες υπολογίζετε ότι θα είναι εφέτος οι υποψηφιότητες;
«Το 2011 οι υποψηφιότητες ξεπέρασαν τις 140 από 31 χώρες και ο αριθμός αναμένεται να είναι ακόμη μεγαλύτερος για το 2012 και το 2013. Οι νικητές θα είναι 30 σε τέσσερις κατηγορίες και θα έρθουν στην Αθήνα απ’ όλη την Ευρώπη. Τα βραβεία θα δοθούν από την ευρωπαία επίτροπο αρμόδια για θέματα Παιδείας και Πολιτισμού Ανδρούλα Βασιλείου και τον πρόεδρο της Europa Nostra, τον διεθνούς φήμης τενόρο Πλάθιντο Ντομίνγκο. Πρέπει να σας πω ότι η ελληνική συμμετοχή προβλέπεται από τώρα ιδιαίτερα έντονη».
Θα δώσει και συναυλία ο κ. Ντομίνγκο;
«Οταν ενεργεί ως πρόεδρος δεν τραγουδάει, μιλάει. Ισως όμως, με την ευκαιρία της επίσκεψής του στην Ελλάδα ανταποκριθεί σε πρόσκληση για συναυλία που θα του γίνει από άλλον φορέα».
«Ο κόσμος δεν χρειάζεται μόνο ψωμί και νερό»
Κάποιοι θα αντέτειναν στη Σνέσκα Quaedvlieg-Μιχαήλοβιτς ότι «εδώ δεν υπάρχουν χρήματα για συντάξεις, στον πολιτισμό θα δοθούν;». «Ακούω το ίδιο επιχείρημα παντού» απαντά. «Αλλά πρέπει να καταλάβουμε ότι ο πολιτισμός δεν είναι είδος πολυτελείας. Είναι θεμελιώδης προϋπόθεση, όχι μόνο για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, αλλά και για την πνευματική ευζωία των ανθρώπων και δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Ο κόσμος δεν χρειάζεται σήμερα μόνο ψωμί και νερό. Μεγάλο ρόλο παίζει και το περιβάλλον στο οποίο ζει κανείς. Αν αυτό είναι τόσο στενά συνδεδεμένο με την πολιτιστική του ταυτότητα, την αίσθηση ότι ανήκει κάπου όπου νιώθει υπερήφανος, σίγουρα θα τον βοηθήσει σημαντικά στο να ξεπεράσει περιόδους μεγάλης κρίσης όπως αυτή που βιώνει η χώρα σας σήμερα».
Εχει συμβεί κάτι τέτοιο στο παρελθόν; «Βεβαίως, υπάρχουν παραδείγματα ευρωπαϊκών χωρών που βρίσκονταν σε μεγάλη παρακμή και απέκτησαν νέα ζωή κάνοντας μαζικές ενέσεις πολιτισμού. Οπως η Μεγάλη Βρετανία μετά το κλείσιμο των ανθρακωρυχείων, ή ακόμη το Βέλγιο και πόλεις όπως η Λιέγη, η Γλασκώβη και βεβαίως το Μπιλμπάο, το οποίο έγινε μια άλλη πόλη μετά το χτίσιμο του Μουσείου Guggenheim. Σε πολλές από αυτές υπήρχε μεγάλη απελπισία, αλλά ήταν σαν να χτίστηκαν ξανά από την αρχή».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ