Πολύ προτού γίνει διάσηµο σε ολόκληρο τον πλανήτη µέσω του οσκαρικού θριάµβου που ακολούθησε την κινηµατογραφική µεταφορά του από τον Μίλος Φόρµαν το 1975, το µυθιστόρηµα του Κεν Κίσι Στη φωλιά του κούκου είχε ήδη αποκτήσει µια θέση στα σπουδαία έργα της αµερικανικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα (εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1962).
Με την αντισυµβατική συµπεριφορά του, ο καυχησιάρης, ταραξίας και αθεράπευτος γλεντζές Ραντλ Π. Μακ Μέρφι έδωσε ζωή στους υπόλοιπους ασθενείς του θαλάµου της ψυχιατρικής κλινικής όπου τον είχαν µεταφέρει από τις φυλακές και µετατράπηκε σε γνήσιο σύµβολο επαναστατικότητας και αντίστασης µέσα από την κατά µέτωπον σύγκρουσή του µε την εξουσιαστική µορφή της υπεύθυνης νοσοκόµας του θαλάµου του, της Ράτσεντ. Μαθαίνουµε την ιστορία του µέσα από την αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο του Αρχηγού (Chief) Μπρόµντεν, του κωφάλαλου ινδιάνου ασθενούς µε το µεγάλο µυστικό, ο οποίος θα γίνει ο καλύτερος φίλος του Μακ Μέρφι, αφού ο τελευταίος θα είναι ο µόνος που θα του δώσει σηµασία.
Οι «New York Times» χαρακτήρισαν το Στη φωλιά του κούκου «συγκλονιστική παραβολή της µάχης ανάµεσα στο Καλό και στο Κακό», το περιοδικό «Τime» (που το 2005 το κατέταξε στα 100 καλύτερα µυθιστορήµατα της αγγλικής λογοτεχνίας) έγραψε για «µια κραυγή αγανάκτησης εναντίον των άγραφων νόµων της κοινωνίας και σε εκείνους που την επιβάλλουν» και ο Τζακ Κέρουακ είπε αφού το διάβασε: «Κι άλλο, κύριε Κίσι, κι άλλο». Σίγουρα ο Κίσι (1925- 2001), ο οποίος σπούδασε δηµοσιογραφία και δηµιουργική γραφή, ήξερε τι έγραφε. Το Στη φωλιά του κούκου προέκυψε µέσα από τις εµπειρίες του δίπλα σε ασθενείς όταν το 1959 δούλευε στη βραδινή βάρδια του νοσοκοµείου βετεράνων Μάνλο Παρκ συµµετέχοντας σε ένα επιδοτούµενο πρόγραµµα για την επίδραση παραισθησιογόνων ουσιών. Βαθιά ανθρωπιστής, ο Κίσι συνέπασχε µε τους ασθενείς πιστεύοντας ότι ήταν φυσιολογικοί άνθρωποι παραγκωνισµένοι από την κοινωνία, η οποία δεν συγχωρούσε µια φιλοσοφία και στάση ζωής αντίθετη προς τους κανόνες της.
Μικρές «πινελιές» φρεσκάδας στη νέα µετάφραση στα ελληνικά κάνουν αµέσως τη διαφορά συγκριτικά µε την αµέσως προηγούµενη των εκδόσεων ∆ίοδος (1986). Ενα παράδειγµα: «Ε, κοιτάξτε τον που σφουγγαρίζει. Τόσο θεόρατος που θα µπορούσε µε µια χαψιά να µου φάει το κεφάλι, κι αυτός µε υπακούει σαν µωρό» διαβάζουµε στην προηγούµενη κυκλοφορία. «Ρε, για δέστε τον πώς τρέχει! ∆υο κεφάλια µου ρίχνει και κάνει ό,τι του λέω, λες και είναι µωρό» διαβάζουµε στην τελευταία έκδοση.
Το ιστορικό της γέννησης της ταινίας έχει τεράστιο ενδιαφέρον. Ο ηθοποιός Κερκ Ντάγκλας είχε αγοράσει τα δικαιώµατα του βιβλίου πριν από την έκδοσή του προκειµένου να το µετατρέψει πρώτα σε θεατρικό και αργότερα σε ταινία. Η εµφάνισή του στον ρόλο του Μακ Μέρφι επρόκειτο να σηµάνει τη µεγάλη επιστροφή του στο Μπρόντγουεϊ. Ωστόσο το θεατρικό κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία και ο Ντάγκλας εγκατέλειψε την προσπάθεια να γυρίσει την ταινία στη δεκαετία του 1970. Προτού όµως πουλήσει τα δικαιώµατα τον απέτρεψε ο γιος του Μάικλ, ο οποίος ανέλαβε την παραγωγή µαζί µε τον Σολ Ζάεντς. Αποτέλεσµα, ένα κινηµατογραφικό µνηµείο που απέσπασε πέντε βασικά Οσκαρ: ταινίας, σκηνοθεσίας, Α’ ανδρικού ρόλου ( Τζακ Νίκολσον – Ραντλ Π. Μακ Μέρφι), Α’ γυναικείου ρόλου ( Λουίζ Φλέτσερ – νοσοκόµα Ράτσεντ) και σεναρίου βασισµένου σε ξένο υλικό ( Λόρενς Χάουµπεν, Μπο Γκόλντµαν ).
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
