Γυρισμένη την άνοιξη του 1964, η κωμωδία του Ορέστη Λάσκου «Τύφλα να ΄χει ο Μάρλον Μπράντο» ίσως να μη δείχνει αμέσως η πιο χαρακτηριστική για ένα αφιέρωμα στον «κινηματογραφικό Πόρο». Μιλώντας όμως με κατοίκους του νησιού αντιλαμβάνεσαι ότι το συγκεκριμένο φιλμ κρατά ξεχωριστή θέση στη συνείδηση των παλαιοτέρων αλλά και στην πολιτισμική Ιστορία του Πόρου. Οι βασικοί λόγοι είναι δύο.
Πρώτον, στο «Τύφλα να ΄χει ο Μάρλον Μπράντο» ολόκληρη σχεδόν η κοινότητα του Πόρου «πέρασε» μπροστά από τη μηχανή του διευθυντή φωτογραφίας Γιώργου Τσακίρη . Αρκεί να θυμηθεί κανείς τη σκηνή όπου όλη η πόλη κυνηγά τον Θανάση Βέγγο προτού αυτός βουτήξει στη θάλασσα για να «γλιτώσει». Δεύτερον, το φιλμ είναι ένα από τα ελάχιστα της δεκαετίας του 1960 που γυρίστηκαν εξ ολοκλήρου on location, δηλαδή σε φυσικές τοποθεσίες του Πόρου και καθόλου σε στούντιο. Ακόμη και τα εσωτερικά γυρίσματα αυτής της ταινίας δεν έγιναν στα αθηναϊκά στούντιο όπως συνηθιζόταν τότε, αλλά στο πραγματικό ξενοδοχείο «Χρυσή Αυγή» που ήταν ο βασικός δραματουργικός χώρος της ταινίας. Το μόνο που έγινε στην Αθήνα ήταν το μοντάζ και η φωνοληψία- το ντουμπλάζ των ηθοποιών.
Το σενάριο του «Τύφλα να ΄χει ο Μάρλον Μπράντο» γράφτηκε από τον Λάσκο και τον Ναπολέοντα Ελευθερίου κατά τη διάρκεια ενός δεκαπενθημέρου που πέρασαν κλεισμένοι μέσα στο ξενοδοχείο «Χρυσή Αυγή» όπου θα γινόταν η βάση των γυρισμάτων. Μαζί τους βρισκόταν ο ηθοποιός Αγγελος Θεοδωρόπουλος ο οποίος δούλευε επίσης ως βοηθός σκηνοθέτη. « Δεν συμμετείχα στη διαδικασία του σεναρίου » λέει ο Θεοδωρόπουλος, « βρισκόμουν εκεί απλώς για να τους εξυπηρετώ σε ό,τι χρειάζονταν ». Η συγγραφή του σεναρίου όμως ήταν από μόνη της μια εμπειρία, αφού Λάσκος και Ελευθερίου «αντάλλασσαν διαρκώς αστεία μεταξύ τους. Τη μια γέλαγε ο ένας, την άλλη ο άλλος». Βάση ήταν το θεατρικό έργο «Ο καρδιοκλέφτης» του Ελευθερίου.
Στην ταινία ο Θεοδωρόπουλος υποδύεται τον Αγγελο, φίλο του διάσημου ποιητή Στέφανου Αυγερινού ( Κώστας Κακκαβάς ), ο οποίος κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους στον Πόρο στοιχηματίζει μαζί του ότι το όνομα και όχι το πρόσωπο είναι αυτό που «πουλάει». Την αφορμή για το στοίχημα δίνει ένας συνεπιβάτης τους, άσημος υπαλληλάκος (Θ. Βέγγος), ο οποίος τυγχάνει να έχει το ίδιο ονοματεπώνυμο με τον ποιητή και επίσης πηγαίνει στον Πόρο. Η «Χρυσή Αυγή», το φημισμένο ξενοδοχείο του Πόρου, περιμένει τον διάσημο ποιητή Στέφανο Αυγερινό και όταν η παρέα φτάνει, όλοι θεωρούν ότι ο ποιητής είναι ο Βέγγος που χωρίς να το θέλει γίνεται το πρόσωπο της ημέρας αφήνοντας τον Κακκαβά σε δεύτερη μοίρα.
Τα γυρίσματα κράτησαν ένα μήνα και κατά τη διάρκειά τους όλο το επιτελείο βρισκόταν συνεχώς «εγκλωβισμένο» στο ξενοδοχείο «Χρυσή Αυγή». « Εκεί τρώγαμε,εκεί γυρίζαμε, εκεί κοιμόμασταν. Δουλεύαμε καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας και στην πόλη πηγαίναμε ελάχιστα,εκτός και αν χρειαζόταν για το γύρισμα». Σύμφωνα με τον Θεοδωρόπουλο ο Ορέστης Λάσκος ήταν « ένας πληθωρικός άνθρωπος που αγαπούσε τις γυναίκες.Αυτό που θυμάμαι πολύ έντονα ήταν η παρουσία της πεθεράς του, που στα γυρίσματα της ταινίας παραθέριζε στον Πόρο μαζί με την κόρη της,την Μπεάτα Ασημακοπούλου. Η πεθερά δεν τον άφηνε σε χλωρό κλαρί. “Ορέστηηη! ” φώναζε από το παράθυρο της “Χρυσής Αυγής” όπου επίσης έμενε.“Ναι,ναι,ναι,μανίτσα μου” απαντούσε ο Λάσκος φοβισμένος.Την αποκαλούσαμε “ο συνταγματάρχης” και όλοι την τρέμαμε». Ο Θεοδωρόπουλος μοιραζόταν το ίδιο δωμάτιο με τον Κώστα Κακκαβά και ως βοηθός σκηνοθέτη ήταν υποχρεωμένος να ξυπνά από τις εξήμισι ενώ ο Κακκαβάς κοιμόταν ως τις 10. « Ο Κώστας δεν καταλάβαινε τις αρμοδιότητές μου και μου έπιανε την πάρλα όλη νύχτα με αποτέλεσμα να μην μπορώ να κοιμηθώ.Το έκανε μια, δυο, τρεις, την τέταρτη τον ξύπνησα με το ζόρι στις εξήμισι.Θύμωσε τόσο πολύ που άρχισε να με κυνηγά μέσα στους διαδρόμους της “Χρυσής Αυγής” ». Φυσικά υπήρχαν και τα φλερτ. Ο Θεοδωρόπουλος μνημονεύει τα «morgen, morgen» (καλημέρα) στις γερμανίδες τουρίστριες που κολλούσαν στον Κακκαβά αλλά και την περίπτωση των δύο Ελληνίδων που εισέβαλαν στο δωμάτιό τους για να του πάρουν ένα αυτόγραφο.
Η περίεργη σύμπτωση που αφορά προσωπικά τον Θεοδωρόπουλο σε σχέση με το «Τύφλα να ΄χει ο Μάρλον Μπράντο» είναι ότι ο ίδιος έζησε ένα περιστατικό παρόμοιο με τη συνωνυμία στο σενάριο της ταινίας. Για την ακρίβεια, ο Θεοδωρόπουλος παραλίγο να βρει τον μπελά του και να χάσει τη δουλειά του εξαιτίας μιας συνωνυμίας. Η ιστορία, έτσι όπως την αφηγείται ο ίδιος, έχει ως εξής. « Εκεί που ψαρεύαμε και περνούσαμε πολύ ωραία,έρχεται ο Κώστας Στράντζαλης, παραγωγός της ταινίας, και μου λέει έξαλλος ότι θα με διώξει γιατί όπως τον είχαν πληροφορήσει είχα μιλήσει εναντίον τού βασιλέως!». Ασχετος με το όλο θέμα ο Θεοδωρόπουλος, άρχισε να το ψάχνει… και τι ανακάλυψε; « Υπήρχε ένας Αγγελος Θεοδωρόπουλος ο οποίος ήταν καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών και είχε όντως μιλήσει εναντίον του βασιλιά. Με τα πολλά η παρεξήγηση λύθηκε και δεν απολύθηκα ». Η παρεξήγηση μπορεί να λύθηκε αλλά η «κατάρα» του ονόματος του Αγγελου Θεοδωρόπουλου συνεχίστηκε. Λίγο αργότερα, όταν ο Θόδωρος Αγγελόπουλος γύρισε την πρώτη ταινία του, τη μικρού μήκους «Εκπομπή», οι διαφημιστικές καταχωρίσεις κατά λάθος ανέφεραν ως σκηνοθέτη τον Αγγελο Θεοδωρόπουλο.
Ρωτώντας τον Αγγελο Θεοδωρόπουλο ένα χαρακτηριστικό περιστατικό με τον Θανάση Βέγγο, το τελευταίο πράγμα που περιμένεις να ακούσεις είναι μια ιστορία σχετική με τη Μακρόνησο. «Ο Θανάσης αντιδρούσε πάντα σε ορισμένα ζητήματα που δεν του πήγαιναν. Είχε λοιπόν μια σκηνή με τον Παναγιώτη Καραβασάνο, ο οποίος του κάνει μασάζ και στη συνέχεια για κάποιο λόγοτον δέρνει. Οταν έγινε αυτό, ο Θανάσης πετάχτηκε όρθιος και φανερά ενοχλημένοςσταμάτησε τη σκηνή.Εφυγε από τον χώρο χωρίς να πει τίποτε,όμως αργότερα έγινε αντιληπτό σε όλους ότι του είχαν έρθει στιγμιαία στο μυαλό αυτά που είχε περάσει στη Μακρόνησο.Ωστόσο ο ίδιος δεν είπε ποτέ κουβέντα για τη Μακρόνησο,ούτε για την πολιτική».
Την εποχή του «Τύφλα να ΄χει ο Μάρλον Μπράντο» (1963) η «Χρυσή Αυγή»(αριστερά) ήταν ένα από τα πιο γνωστά ξενοδοχεία του Πόρου.Το ξενοδοχείο άλλαξε ονομασία το 2002,όταν αποχώρησε η μία από τις δύο οικογένειες που ήταν συνέταιροι και προς αποφυγή σύνδεσης του ονόματος με φασιστική οργάνωση.Σήμερα λέγεται «Golden View» («Χρυσή Θέα»- δεξιά) και έτσι είναι«και πιο εύηχο στους ξένους»,όπως αναφέρει ο διευθυντής του ξενοδοχείου Γιώργος Βουρδαχάς.Η αλλαγή του ονόματος συνδυάστηκε με την πλήρη ανακαίνισή του
Αννα Φόνσου: «Εκείνο το νησί είναι η Αίγινα;». Λάμπρος Κωνσταντάρας: «Ναι,η Αίγινα είναι». Α.Φ.: «Και πιο πέρα είναι ο Πόρος;».
Λ.Κ.: (την πλησιάζει για να τη φιλήσει.Διστάζει.Ξαφνικά αλλάζει ύφος.) «Ναι,ο Πόρος είναι…Ο Πόρος!Ο οποίος βρίσκεται πλαγίως της Αίγινας και βορείως της Υδρας!».
Αν και το ζευγαράκι της ταινίας «Ενας Δον Ζουάν για κλάματα» (1960) δεν πήγε τελικά στον Πόρο,η παραπάνω σκηνή αποτελεί την ιδανική εισαγωγή του ντοκυμαντέρ «Σινέ Πόρος» που γυρίστηκε το 1997 έπειτα από μια ιδέα του ΠοριώτηΝάσου Αργυρόπουλουκαι χρηματοδοτήθηκε από τη Δημοτική Επιχείρηση Δήμου Πόρου επί δημαρχίαςΣπύρου Σπυρίδωνος.Το «Σινέ Πόρος» (που δυστυχώς δεν διατίθεται για τουριστικούς λόγους στον Πόρο) συνδυάζει σκηνές από γυρίσματα ταινιών που έχουν γίνει στο νησί με σύγχρονα πλάνα που αναδεικνύουν φυσικές ομορφιές,στοιχεία μυθολογίας αλλά και κτίρια του νησιού που έχουν αποκτήσει εμβληματική σημασία,ένα από τα οποία είναι το Ρολόι που δεσπόζει στην κορυφή της πόλης.Λάτρης του νησιού του αλλά και του ελληνικού κινηματογράφου,ο Αργυρόπουλος έκανε την έρευνα για την ταινία που σκηνοθετήθηκε από τονΓιώργο Νικολαΐδησε κείμενα και αφήγηση τουΑρη Μαλανδράκη.
Μπορεί ο Λάμπρος Κωνσταντάρας να μην πήγε στον Πόρο ως «Δον Ζουάν»,είχε ήδη πάει όμως μαζί με τηνΤζένη Καρέζηστο«Ταξίδι με τον έρωτα»(1959) τουΑνδρέα Λαμπρινού,τη μοναδική ταινία που «πάτησε» σε τέσσερα γειτονικά νησιά του Αργοσαρωνικού με δρομολόγιο Αίγινα- Πόρος- Υδρα- Σπέτσες (παρεμπιπτόντως,το «Κορίτσι με τα μαύρα» τουΜιχάλη Κακογιάννη,παρ΄ ότι έχει ταυτιστεί με την Υδρα,είχε και κάποια γυρίσματα στο λιμάνι του Πόρου).
Λίγο αργότερα,το 1961,στην «Αλίκη στο ναυτικό» τουΑλέκου Σακελλάριου,ο Κωνσταντάρας θα υποδυόταν τον κυβερνήτη του πλοίου του Πολεμικού Ναυτικού στο οποίο κρυβόταν η κόρη του,ηΑλίκη Βουγιουκλάκη,ντυμένη ναυτάκι.Και το 1968 ξανά με σκηνοθέτη τον Σακελλάριο,ο Κωνσταντάρας έγινε ο «Καπετάν Φάντης Μπαστούνι»,ένας καπετάνιος αγνοούμενος σε ναυάγιο πλοίου του που εμφανίζεται στον Πόρο αναζητώντας την αγαπημένη τουΜάρω Κοντού.Τα περισσότερα γυρίσματα αυτής της ταινίας έγιναν στο Βίδι, επίνειο της Τριζήνας (Δαμαλός) όπου σύμφωνα με τη μυθολογία υπάρχει η πέτρα την οποία ο Θησέας έπρεπε να κουνήσει για να βρει τα σανδάλια και το σπαθί του.
Το Μπογάζι ήταν το πέρασμα που «έπιανε» πάντα ο φακός όταν τα πλοία πλησίαζαν στο νησί,το οποίο βρίσκεται 36 ναυτικά μίλια μακριά από τον Πειραιά.Η θρυλική «Πίνδος» με τον καπετάνμπαρμπα-Γιάννηέκανε επί χρόνια το δρομολόγιο του Αργοσαρωνικού και απαθανατίστηκε σε πολλές ταινίες.Το ίδιο συνέβη με τη «Νεράιδα»,την «Καμέλια»,τη «Σαρωνίδα»,τη «Μάχη»,την «Αίγινα» και τον «Πορτοκαλί Ηλιο».
Οι τοποθεσίες του Πόρου χρησιμοποιήθηκαν δημιουργικά και στην «Κυρία δήμαρχο» (1960) τουΡοβήρου Μανθούλη, με χαρακτηριστική σεκάνς τη σκηνή με τη βάρκα Σουσουράδα (της οικογένειας Βαγιάννη) με την οποία οΝίκος Κούρκουλοςμεταφέρει την αγαπημένη του(Αθηνά Τζιμούλη) από τον Ρώσικο Ναύσταθμο στο νησάκι Δασκαλιό.
Σύμφωνα με έναν μύθο,το Δασκαλιό πήρε το όνομά του επειδή εκεί βρισκόταν κρυφό σχολειό επί Τoυρκοκρατίας (ένας άλλος μύθος λέει ότι ονομάστηκε έτσι από δυο αδελφές δασκάλες που ήταν ερωτευμένες με τον ίδιο άντρα).
Το περίφημο Λιμανάκι της Αγάπης ήταν το σημείο από το οποίο οΔημήτρης Χορνονειρευόταν να φύγει μακριά μαζί με τηνΥβόν Σανσόνστην κλασική ταινία τουΓιώργου Τζαβέλα «Μια ζωή την έχουμε» (1958).Η σκηνή γυρίστηκε κάτω από την οικία Διαμαντοπούλου,ενώ για την ίδια ταινία έχουν γίνει γυρίσματα και στο Νεώρειο,στην ταβέρνα του Τουρλακάκη.Απέναντι από το λιμάνι του Πόρου,στον Γαλατά,που παλιά λεγόταν Περιβολιότικα γιατί εκεί είχαν τα περιβόλια τους οι Ποριώτες,βρίσκεται το εκκλησάκι της Αγίας Αννας,που αναδείχθηκε στο ξεχασμένο σήμερα μελόδραμα το «Μακριά από τον κόσμο» (1958) του Ορέστη Λάσκου με τονΑνδρέα Μπάρκουληκαι τηΧριστίνα Σύλβα.
Το ξενοδοχείο «Χρυσή Αυγή» δεν είναι το μόνο του Πόρου που έχει περάσει από τον ελληνικό κινηματογράφο.Το «Λεμονοδάσος»,η παλιά «Αίγλη»,η «Αγκυρα» του Μάνεση και φυσικά το «Ξενία» έχουν φιλοξενήσει ταινίες. Το «Μικροί και μεγάλοι εν δράσει» (1963),για παράδειγμα,επίσης του Λάσκου,περιέχει χαρακτηριστικές σκηνές στο «Ξενία»,καθώς επίσης στο Γυμνάσιο του Πόρου και στην ακτή Δαϊμέζη.Μια άλλη ταινία του Λάσκου με φόντο τον Πόρο ήταν το «Κόσμος και κοσμάκης» (1964) ενώ στον Πόρο γυρίστηκε επίσης «Ο γαμπρός μου ο προικοθήρας» (1967) του Βαγγέλη Σειληνού.
Τα τελευταία χρόνια ο Πόρος αποτελεί το φυσικό σκηνικό φόντο πολλών σειρών της τηλεόρασης,κυρίως τουΣτράτου Μαρκίδη. Η «Τρικυμία» (από τη «Μεγάλη χίμαιρα» τουΚαραγάτση),το «Φιλί της ζωής»,ή «Πρόκληση»,το «Αρχιπέλαγος» και το «Της αγάπης μαχαιριά» έχουν γυριστεί στον Πόρο,ενώ σύντομα ο Μαρκίδης θα σκηνοθετήσει στον Πόρο ένα ριμέικ των «Γαμπρών της ευτυχίας»,που ως γνωστόν είχαν γυριστεί στην Υδρα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
