Τελικά ποιος κάνει κουμάντο στη Συρία; Από τη μια αίρεται η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που είχε επιβληθεί στη χώρα από το 1963 ώστε να εκτονωθεί η κατάσταση. Από την άλλη οι διαδηλωτές σκοτώνονται κατά εκατοντάδες (έχουν ξεπεράσει τους 500 οι νεκροί). Ο πρόεδρος Μπασάρ αλ Ασάντ δείχνει την μια μέρα κατανόηση για το αίτημα του εκδημοκρατισμού και την επόμενη στέλνονται τους 6.000 στρατιώτες να αφανίσουν τους κατοίκους της αγροτικής περιφέρειας Νταράα. Κόβεται το ρεύμα, καταργείται η δυνατότητα επικοινωνίας, διώχνονται δημοσιογράφοι. Και ενώ η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει πυροβολισμούς ελεύθερων σκοπευτών εναντίον τραυματισμένων αμάχων, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ τσακώνονται πάνω από ένα κείμενο που καταδικάζει τη βία στην αραβική χώρα. Η Γαλλία, η Αγγλία και η Γερμανία θέλουν να συντάξουν μια τοποθέτηση που να καταδικάζει τις δολοφονίες διαδηλωτών ενώ η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα θεωρούν ότι όλα αυτά εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του ανθρώπου που κληρονόμησε το προεδριλίκι από σπόντα.
Ο Μπασάρ αλ Ασάντ είναι 45 ετών και έγινε πρόεδρος της Συρίας επειδή ο πρωτότοκος αδελφός του σκοτώθηκε σε τροχαίο. Σπούδασε ιατρική, ειδικεύτηκε στα μάτια και εργάστηκε για λίγο στην Αγγλία, όπου γνώρισε την κατοπινή σύζυγο, μια συμπατριώτισσά του, γεννημένη και μεγαλωμένη στην ξενιτιά. Επέστρεψε άρον άρον στη Συρία το 1994, όταν χρίστηκε διάδοχος στον προεδρικό θώκο και εκπαιδεύτηκε στο στρατό. Από την ημέρα που επέστρεψε ο πατέρας του βρήκε την ιδανική αποστολή: να καταστρέψει όλους τους πιθανούς αντιπάλους του γιού του.
Έτσι όταν το 2000 ο πατήρ πρόεδρος εγκατέλειψε τα εγκόσμια ο μικρός Μπασάρ ήταν ο μοναδικός υποψήφιος στις συριακού τύπου εκλογές_ όπου συμμετέχει το 10% και ο νικητής λαμβάνει πάνω από 97%. Κι όμως, έγινε δεκτός ως ρεφορμιστής. Ως κορυφαία μεταρρύθμιση αντιμετωπίστηκε η σύνδεση της Δαμασκού με ίντερνετ. Υπήρξε αισιοδοξία επειδή επέτρεψε την έκδοση ανεξάρτητων εφημερίδων και απελευθέρωσε πολιτικούς κρατούμενους. Αυτό ήταν το έργο του και με αυτά έγινε αρεστός. Νέοι διανοούμενοι και επιχειρηματίες θεώρησαν ότι ήλθε η δική τους «άνοιξη» ενώ η καθεστηκυία τάξη, των πολιτικών και στρατιωτικών, ένιωσε ασφαλής_ είδαν ότι οι αλλαγές ήταν τόσο επιφανειακές που δεν απειλούσαν τη σταθερότητα.
Κατά την δεκαετία της διακυβέρνησής του ο Μπασάρ αλ Ασάντ βρέθηκε άλλη μια φορά αντιμέτωπος με το αίτημα μετάβασης της εξουσίας. Η «Διακήρυξη της Δαμασκού», που υπογράφηκε το 2006 από 5 πολιτικά κόμματα και ανεξάρτητες προσωπικότητες επιδίωκε έναν ειρηνικό εκδημοκρατισμό της χώρας. Υπέγραφαν τη Διακήρυξη η οργάνωση «Αδελφοί Μουσουλμάνοι», οι Κομμουνιστές, κουρδικές ομάδες. Ορισμένοι εξ αυτών οδηγήθηκαν στο γνωστό μέρος, στο μπουντρούμι των αντιφρονούντων. Ακόμη βέβαια δεν έχει διευκρινιστεί ποιος τρόμαξε περισσότερο: ο δυτικότροπος πρόεδρος ή το βαθυκράτος των μυστικών υπηρεσιών και του στρατού; Το ερώτημα επαναλαμβάνεται τον τελευταίο αιματηρό μήνα της Συρίας. Ποιος λαμβάνει τις αποφάσεις για τις επιθέσεις του στρατού εναντίων πολιτών που διαδηλώνουν ειρηνικά; Στην αρχή της εξέγερσης ο εκπρόσωπος Τύπου του Σύριου προέδρου διαβεβαίωνε ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν όπλα από τα σώματα ασφαλείας. Χρησιμοποιήθηκαν όμως με τον πιο απάνθρωπο τρόπο, χωρίς καν το πρόσχημα μιας οδομαχίας.
Μια ακόμη εξέλιξη που συμβάλλει στην απορία περί διακυβέρνησης αφορά την παραίτηση 230 βουλευτών από το κόμμα Μπάαθ. Όταν σε ένα μονοκομματικό καθεστώς παραιτούνται οι περισσότεροι βουλευτές χωρίς να διαπιστώνεται κενό εξουσίας, τα πράγματα αποκαλύπτονται περίπλοκα. Η Συρία ίσως τελικά αποδειχτεί η πιο δύστροπη για τη μετάβαση σε ένα άλλο καθεστώς. Πρόκειται για ένα κράτος- στρατιωτική μηχανή, στην καρδιά του αραβικού κόσμου, με ισχυρούς γείτονες και εκρηκτικό ταπεραμέντο. Ο Πρόεδρος Μπασάρ αλ Ασάντ έπεφτε λίγος στις εύκολες εποχές. Τώρα μοιάζει απλά διακοσμητικός.
