Ο Κύπριος Μακάριος Δρουσιώτης δεν είναι μόνο ένας ικανότατος δημοσιογράφος, είναι και ένας ακούραστος και τολμηρός ιστορικός ερευνητής. Γιατί ποτέ δεν δίστασε να πάει «κόντρα στο ρεύμα». Βρίσκεται έτσι συχνά στο στόχαστρο εκείνων που νομίζουν ότι έχουν εκ γενετής το δικαίωμα να μονοπωλούν τον πατριωτισμό. Η σειρά των μελετών που έχει εκδώσει είναι απαραίτητη σε όποιον θέλει να μελετήσει το κυπριακό ζήτημα. Το πιο πρόσφατο από τα έργα του, Η Μεγάλη Ιδέα της μικρής χούντας, κυκλοφόρησε πριν από λίγους μόνο μήνες στη Λευκωσία και θα ήταν πραγματικά χρήσιμο σε όλους να κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα. Αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης μελέτης του Δύο απόπειρες και μία δολοφονία που προκάλεσε εδώ συζητήσεις και οργίλες αντιδράσεις από μέρους όσων δεν μπορούν να φανταστούν καν ότι ο Αλέκος Παναγούλης, αυτός ο απόλυτος ήρωας που θέλησε να μας απελευθερώσει φονεύοντας τον Τύραννο, μπορεί να έπεσε θύμα πρακτόρων σε μια φάση έντονων ελληνοκυπριακών ενδοχουντικών προστριβών…
Με το νέο του βιβλίο ο Μ.Δ. προσφέρει μια σημαντική εξιστόρηση των διαφόρων φάσεων της πολιτικής των «συνταγματαρχών» σε σχέση με την Κύπρο. Η εξιστόρηση αυτή στηρίζεται, παράγραφο με παράγραφο, σε συγκεκριμένα στοιχεία και σε μεγάλη βιβλιογραφία. Πολλά από τα στοιχεία αυτά προέρχονται από το προσωπικό αρχείο του Γεωργίου Τομπάζου, πρώην διευθυντή της κυπριακής ΚΥΠ, και από τον φάκελο «ΕΟΚΑ Β΄» της ίδιας υπηρεσίας, από τα αμερικανικά αρχεία, από ειδικές συνεντεύξεις του συγγραφέα με πρωταγωνιστές της δραματικής εκείνης εποχής.
Ηταν από την πρώτη στιγμή γενική η πεποίθηση, στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, ότι το πραξικόπημα των συνταγματαρχών αφορούσε και την Κύπρο. Σύντομα αυτό επιβεβαιώθηκε από τα γεγονότα. Για τους παθολογικά αντικομμουνιστές χουντικούς ο Μακάριος, που στηριζόταν και στο ΑΚΕΛ και που η πολιτική του ήταν αδέσμευτη, αποτελούσε «κόκκινο πανί». Θεωρούσαν ότι ο Μακάριος δεν ήθελε την Ενωση, εκτιμούσαν τον εγκληματικά ανόητο ενωσιακό Γρίβα και πίστευαν ότι αυτοί, με τους ανθρώπους τους στην Κύπρο, μπορούσαν να την πετύχουν. Είχαν την πεποίθηση ότι αυτό θα ικανοποιούσε τους Αμερικανούς- έστω και αν η Ουάσιγκτον δεν τους προέτρεπε επίσημα να ανατρέψουν τον Εθνάρχηκαι ότι, παράλληλα, δεν θα αντιδρούσε πραγματικά η Τουρκία γιατί θα της πρόσφεραν «ανταλλάγματα».
Ο συγγραφέας αναλύει διεξοδικά τις δύο μεγάλες φάσεις της (τυχοδιωκτικής) πολιτικής της χούντας απέναντι στο Κυπριακό. Περιληπτικά, η πρώτη καλύπτει την περίοδο ως το 1972 και την πρώτη μεγάλη απόπειρα πραξικοπηματικής ανατροπής (και δολοφονίας) του Μακαρίου, που όμως κατέληξε σε κάποιον συμβιβασμό και σε μια στροφή του Γ. Παπαδόπουλου προς πιο «μακαριακές θέσεις». Η δεύτερη- και εδώ έχουμε πια τη «μικρή χούντα», δηλαδή το κύκλωμα Ιωαννίδη που χρησιμοποίησε την Κύπρο εναντίον του Γ. Παπαδόπουλου- που για καιρό στηρίζεται στην τρομοκρατική δράση του Γρίβα και της ΕΟΚΑ Β΄, και που καταλήγει στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 και στην άλλη απόπειρα δολοφονίας του Μακαρίου. Με αποτέλεσμα την τουρκική εισβολή.
Ολα αυτά είναι βέβαια γνωστά. Η μεγάλη όμως προσφορά του Μακάριου Δρουσιώτη αφορά τρία καίρια σημεία: Το πρώτο, πάντα στηριζόμενο σε ντοκουμέντα, είναι η παραφροσύνη των «υπερπατριωτών» χουντικών, κυρίως των ιωαννιδικών, ο τυχοδιωκτισμός τους, το απίστευτο τυφλό μίσος τους για τον Μακάριο. Το δεύτερο είναι, με ελάχιστες προσωπικές εξαιρέσεις, η συλλογική σχεδόν ευθύνη τού τότε σώματος των αξιωματικών των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων για το πραξικόπημα και συνεπώς για την εισβολή- πράγμα που (δική μου η υποψία) ανάγκασε ίσως την πολιτική ηγεσία της Μεταπολίτευσης να κρατήσει κλειστό τον φάκελο του Κυπριακού και να μην εκκαθαρίσει το στράτευμα για να μη διαλυθεί η άμυνα της χώρας. Το τρίτο είναι η νηφάλια απόπειρα περιγραφής και ανάλυσης του ρόλου του «ξένου παράγοντα» και ορισμένων εκπροσώπων του, όπως ο Τομ Πάπας ή ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα Χ. Τάσκα που αρνήθηκε να ενημερώσει τη μικρή χούντα ότι η χώρα του δεν ευνοούσε την ανατροπή του προέδρου της Κύπρου.
Ας μου επιτραπεί να προσθέσω και το εξής: σε μια εποχή όπου όλοι τα βάζουν γενικά με τη Μεταπολίτευση, καλό είναι να θυμόμαστε ή να μαθαίναμε τι προηγήθηκε και το πληρώνουμε ακόμη σήμερα. Στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
