Μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Science έρχεται να ανατρέψει την θεωρία για την προέλευση των γλωσσών του πλανήτη αναφέροντας ότι η αφρικανική ήπειρος, εκτός από γενέτειρα του ανθρώπου, είναι και ο τόπος δημιουργίας της πρώτης γλώσσας από την οποία προέρχονται όλες οι υπόλοιπες. Στην επιστημονική κοινότητα είναι ευρέως αποδεκτή η άποψη ότι οι γλώσσες εμφανίστηκαν ανεξάρτητα, σε διάφορες περιοχές του πλανήτη και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Σύμφωνα με τη νέα μελέτη όμως η πρώτη γλώσσα αναπτύχθηκε πριν από περίπου 150 χιλιάδες έτη στην υποσαχάρεια Αφρική και αποτέλεσε ένα από τα πιο σημαντικά «εργαλεία» του ανθρώπου στην μετανάστευση από την αφρικανική ήπειρο και τον αποικισμό ολόκληρου του πλανήτη.
Την έρευνα πραγματοποίησε ο βιολόγος Κουέντιν ‘Ατκινσον από το πανεπιστήμιο του Οκλαντ στη Νέα Ζηλανδία και το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στη Βρετανία ο οποίος ανέπτυξε ένα ειδικό λογισμικό με το οποίο ανέλυσε 504 γλώσσες. Τα συμπεράσματα της μελέτης βασίζονται στην άποψη ότι με τον ίδιο τρόπο που μπορούμε να διαπιστώσουμε την βιολογική εξέλιξη του ανθρώπου μελετώντας την εξέλιξη των γονιδίων του μπορούμε να να παρακολουθήσουμε τη γλωσσολογική εξέλιξη που σχετίζεται με τη διαχρονική εξέλιξη των ήχων των γλωσσών.
Το μυστικό κρύβεται στα φωνήματα
Η μελέτη επικεντρώθηκε στην ανάλυση των φωνημάτων της κάθε γλώσσας. Με τον όρο φωνήματα χαρακτηρίζονται οι ελάχιστες μονάδες ήχου κάθε γλώσσας. Η ανάλυση έδειξε ότι ο αριθμός των φωνημάτων σε μια γλώσσα σχετίζεται με την ηλικία της και όσο παλαιότερη είναι τόσο περισσότερα φωνήματα διαθέτει. Έτσι, ενώ πολλές αφρικανικές γλώσσες έχουν περισσότερα από 100 φωνήματα, τα αγγλικά, τα γαλλικά και τα γερμανικά έχουν γύρω στα 45 η κάθε μια και η γλώσσα της Χαβάης μόνο 13.
Η ανάλυση υπέδειξε την υποσαχάρεια Αφρική ως τόπο καταγωγής της πρώτης γλώσσας και η εκτίμηση είναι ότι αναπτύχθηκε πριν από περίπου 150 χιλιάδες έτη.
Η εκτίμηση για την ηλικία της πρώτης γλώσσας ενισχύει την θεωρία του Άτκινσον αφού η μετανάστευση των ανθρώπων από την αφρικανική ήπειρο στον υπολοιπο πλανήτη υπολογίζεται ότι ξεκίνησε πριν από 80 χιλιάδες χρόνια. Άρα αν η μελέτη είναι σωστή οι πρώτοι μετανάστες χρησιμοποιούσαν κάποια γλώσσα η οποία τους βοήθησε να μετακινηθούν με επιτυχία. Σύμφωνα με τον ‘Ατκινσον καθώς οι ανθρώπινοι πληθυσμοί άρχισαν να χωρίζονται σε μικρότερες ομάδες και να εξαπλώνονται στον πλανήτη δημιουργούσαν νέες γλώσσες κοινό χαρακτηριστικό των οποίων ήταν η σταδιακή μείωση της ποικιλίας των φωνημάτων και των ήχων που περιείχαν.
Αν και διάφοροι επιστήμονες έσπευσαν να χαρακτηρίσουν πολύ αξιόλογη την μελέτη η οποία προσφέρει νέα σημαντικά στοιχεία για την εξέλιξη της γλώσσας εντούτοις η κοινότητα των γλωσσολόγων αναμένεται να εκφράσει μεγάλες επιφυλάξεις. Αυτό γιατί οι γλωσσολόγοι υποστηρίζουν ότι είναι αδύνατο να ανιχνευθεί η προϊστορία της γλώσσας σε βάθος χρόνου μεγαλύτερο των 6.500 έως 10.000 ετών και ενδεχομένως δεν θα μπορούν να αποδεκθούν μελέτη που φτάνει σε βάθος χρόνου 150 χιλιάδων ετών.
