Η δήλωση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ΖανΚλοντ Τρισέ ότι «το ευρώ είναι ισχυρό και δεν περνά κρίση ως νόμισμα» συνοψίζει το πνεύμα του γάλλου τραπεζίτη σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της τρέχουσας κρίσης της ευρωζώνης. Μετά τις ανακοινώσεις του ευρωπαίου κεντρικού τραπεζίτη την περασμένη Πέμπτη από τη Φραγκφούρτη (σχεδόν) κανένας δεν έμεινε απόλυτα ικανοποιημένος. Οσοι περίμεναν την εξαγγελία προγράμματος μαζικής εξαγοράς κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ προκειμένου να κατευναστούν οι αγορές και να μειωθούν οι πιέσεις των τελευταίων προς τα ομόλογα των περιφερειακών οικονομιών απλώς απογοητεύθηκαν. Από την άλλη πλευρά, εκείνοι που πίστευαν ότι ο επικεφαλής της ΕΚΤ θα «πετούσε το μπαλάκι» στις τράπεζες και στα επενδυτικά κεφάλαια (hedge funds) απεκδυόμενος κάθε θεσμική ευθύνη για τη δυσμενή οικονομική συγκυρία επίσης έσφαλαν. Η παράταση των απεριόριστων διευκολύνσεων ρευστότητας προς τις τράπεζες τουλάχιστον ως το πρώτο τρίμηνο του ερχόμενου έτους και η συνέχιση του προσωρινού μέτρου εξαγοράς ομολόγων «για όσο χρειαστεί» αποδείχθηκαν ικανές να κατευνάσουν, για την ώρα τουλάχιστον, τις διεθνείς χρηματαγορές και να παράσχουν τα αναγκαία εχέγγυα για τη βιωσιμότητα του ευρωπαϊκού νομίσματος.
Επίδειξη πυγμής
Αλλωστε, όπως αποκαλύπτουν οι «Financial Τimes», η ΕΚΤ αγόρασε την Πέμπτη κρατικά ομόλογα ύψους 100 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, η Φραγκφούρτη εστίασε στην ιρλανδική και στην πορτογαλική οικονομία αποφεύγοντας να ξοδέψει προς το παρόν κεφάλαια για ισπανικά ομόλογα.
Ορισμένοι αναλυτές έκαναν λόγο για επίδειξη πυγμής του κ. Τρισέ. Στην πραγματικότητα πρόκειται για διατήρηση της υπάρχουσας λεπτής ισορροπίας. Το βασικό επιτόκιο παραμένει στο 1%, όπου και αναμένεται να διατηρηθεί για πολλούς μήνες ακόμη. Το «μη συμβατικό» εργαλείο παρέμβασηςενίσχυσης των εθνικών οικονομιών, η εξαγορά κρατικών ομολόγων, θα παραμείνει στη φαρέτρα της ΕΚΤ όσο θα κινδυνεύει η περιφέρεια της ευρωζώνης. Ομοίως και το έκτακτο μέτρο ενίσχυσης των τραπεζών. «Η ΕΚΤ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κρίση χρέους δεν είναι δική της υποχρέωση και ότι δεν μπορεί να λυθεί από εκείνη» εκτιμά ο οικονομικός αναλυτής της ΙΝG Κάρστεν Μπρεζέσκι.
Αυτό που θέλει να τονίσει στην ουσία ο κ. Τρισέ είναι ότι αυτό που λείπει από την Ευρώπη δεν είναι τα χρήματα. Αυτό που χρειάζεται το ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι αποφασιστικότητα και συντονισμός των ηγεσιών. Δεν είναι η Φραγκφούρτη που θα σώσει την Ευρώπη αλλά οι κυβερνήσεις και κατ΄ επέκταση οι Βρυξέλλες. Γι΄ αυτό και στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων για το αν η Πορτογαλία και η Ισπανία κινδυνεύουν να βρεθούν σε παρόμοια θέση με αυτήν της Ελλάδας και της Ιρλανδίας απάντησε ότι «αρκεί να πετύχουν τους στόχους που έχουν θέσει».
Το ζήτημα βέβαια είναι αν ο δρόμος της λιτότητας οδηγεί πράγματι στην επιδιωκόμενη ανάπτυξη ή σε έναν φαύλο κύκλο στασιμότητας της οικονομίας. Η συνταγή λιτότητας που εφαρμόζεται στο σύνολο της ευρωζώνης αλλά και σε χώρες εκτός αυτής, όπως η Βρετανία, υποσκάπτει τις δυνατότητες ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ακόμη χειρότερα, κινδυνεύει να αφήσει χωρίς πελάτες την εξαγωγική οικονομία της Γερμανίας συμπαρασύροντάς τη σε καθοδική πορεία.
Το αν οι κυβερνήσεις μπορούν πράγματι να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις των αγορών μέσω των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής θα κριθεί εν πολλοίς τους πρώτους μήνες του 2011, όταν η Μαδρίτη και η Λισαβόνα θα επιχειρήσουν να πουλήσουν κρατικούς τίτλους για να καλύψουν τις τρέχουσες δανειακές ανάγκες τους. Αν απαιτηθεί ενίσχυση της Πορτογαλίας από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, η ΕΚΤ βεβαιώνει ότι διαθέτει τα χρήματα. Δεν είναι μόνο η επάρκειά του των 750 δισ. ευρώ, αλλά και τα διαθέσιμα κεφάλαια των 1,9 τρισ. ευρώ της ΕΚΤ που εγγυώνται ότι δεν θα τεθεί σε κίνδυνο ρευστότητας καμία ευρωπαϊκή χώρα, ακόμη και αν πρόκειται για μια οικονομία του μεγέθους της Ισπανίας ή της Ιταλίας. «Κίνδυνος» για την ΕΕ
Βέβαια, είναι γνωστό ότι οι αποφάσεις του κ. Τρισέ (και της πλειοψηφίας του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ) βρίσκουν αντίθετο τον κεντρικό τραπεζίτη της Γερμανίας και προαλειφόμενο ως αντικαταστάτη του επικεφαλής της ΕΚΤ Αξελ Βέμπερ. Ο τελευταίος δεν έχει κρύψει την αντίθεσή του στη χρήση μη συμβατικών εργαλείων, όπως η αγορά κρατικών ομολόγων, μέτρο το οποίο θεωρεί ότι όχι μόνο δεν αποδίδει τα αναμενόμενα, αλλά και ότι «θέτει σε κίνδυνο τη σταθερότητα» στην ευρωζώνη.
Με την προχθεσινή δήλωσή του σε γαλλικό ραδιοφωνικό σταθμό ότι «το ευρώ δεν κινδυνεύει και θα παραμείνει αξιόπιστο νόμισμα για τουλάχιστον μία δεκαετία ακόμη» ο πρόεδρος της ΕΚΤ απάντησε εμμέσως όχι μόνο στον γερμανό τραπεζίτη, αλλά και σε όλους όσοι φοβούνται τυχόν κατάρρευση της ένωσης.
Αλλωστε στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε την περασμένη Πέμπτη είχε απαντήσει, ευθέως αυτή τη φορά, και στη φιλολογία περί αποχώρησης της Γερμανίας από το κοινό νόμισμα. «Οι χώρες της ευρωζώνης και ασφαλώς η Γερμανία έχουν επωφεληθεί ιδιαίτερα από τη χωρίς προηγούμενο σταθερότητα των τιμών την τελευταία δεκαετία» τόνισε με νόημα. Κατέληξε εξάλλου ότι η αποχώρηση από τη ζώνη του ευρώ αποτελεί «ένα μη ζήτημα».
