Θα εκπλαγείτε φυσικά αν μάθετε ότι τους τελευταίους δύο μήνες οι ιταλικές εφημερίδες κατακλύζονται από ιστορίες διαφθοράς, σεξ, κατάχρησης εξουσίας, διασυνδέσεων με τη Μαφία και κειμένων με το περιεχόμενο τηλεφωνικών υποκλοπών. Μερικές, σίγουρα όχι όλες, εμπλέκουν τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, τον μεγιστάνα των μέσων ενημέρωσης που διατελεί πρωθυπουργός τα επτά από τα τελευταία εννέα χρόνια.
Στην αρχή ο κ. Μπερλουσκόνι αντέδρασε στα δημοσιεύματα προσπαθώντας να υποδυθεί τον γάλλο αρχηγό της αστυνομίας στην ταινία «Καζαμπλάνκα», λέγοντας ότι είναι σοκαρισμένος με την είδηση ότι στην Ιταλία υπάρχουν φαινόμενα διαφθοράς- έστω κι αν η εκδίκαση των δικών του υποθέσεων για διαφθορά εκκρεμεί ακόμη. Επειτα κατέφυγε στη γνωστή τακτική του να προσποιείται το θύμα, διακηρύσσοντας ότι όλοι οι δικαστές της χώρας είναι κομμουνιστές που θέλουν να τον ξεκάνουν. Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι η αγάπη («Αll you need is love», τραγούδι των Βeatles), είπε σε μια μεγάλη συγκέντρωση στη Ρώμη, ζητώντας μάλλον τη στήριξη του Λένον ενάντια στους λενινιστές. Ως συνήθως πρόκειται για μια όπερα μπούφα, μια κωμωδία που με τραγικό τρόπο επιβεβαιώνει όλα τα στερεότυπα των ξένων για τους Ιταλούς ή τουλάχιστον για την ιταλική πολιτική. Είναι δελεαστικό να κάνει κάποιος αυτό που κάνουν οι περισσότεροι Ιταλοί- να ανασηκώσει του ώμους με αδιαφορία και να πει ότι δεν γίνεται τίποτε. Είναι δελεαστικό επίσης να υποθέσουμε ότι ο κ. Μπερλουσκόνι είναι απλώς μια αντανάκλαση αυτού που οι περισσότεροι Ιταλοί επιθυμούν να είναι: πλούσιοι, εύθυμοι, ισχυροί, έχοντας στο πλευρό τους όποια στάρλετ θέλουν, και υπεράνω του Νόμου. Ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις ότι η όπερα σύντομα θα οδηγηθεί σε κρεσέντο. Μια πιθανή κατάληξη θα μπορούσε να είναι η διάλυση του κόμματος του κ. Μπερλουσκόνι και η κατάρρευση της κυβέρνησής του, κάτι που θα επιφέρει το τέλος της πρωθυπουργίας του τρία χρόνια πριν από τη διεξαγωγή των γενικών εκλογών. Αλλά υπάρχει μία ακόμη πιθανή κατάληξη: να χρησιμοποιήσει τη δημαγωγική του γοητεία και τον έλεγχο που ασκεί στα μέσα ενημέρωσης και να επιβιώσει, εξαπολύοντας μάλιστα μια εκ νέου επίθεση στους θεσμούς που θεωρεί εχθρούς του και αποτελούν το μοναδικό φρένο στην εξουσία του- το δικαστικό σύστημα, το συνταγματικό δικαστήριο ακόμη και η προεδρία. Αν συμβεί αυτό, το αποτέλεσμα θα είναι πολύ θλιβερό.
Η ιστορία που ξετυλίγεται στην Ιταλία δεν είναι διόλου διασκεδαστική. Οταν η χώρα ήρθε αντιμέτωπη με το προηγούμενο μεγάλο σκάνδαλο πολιτικής διαφθοράς, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όλα έδειχναν ότι το παλιό βρώμικο σύστημα θα έφθανε στο τέλος του και ένα καινούργιο, πιο διαφανές, θα έκανε την εμφάνισή του. Τα σκάνδαλα που έχουν αποκαλυφθεί τον τελευταίο καιρό με κατηγορίες για διαπλοκή και διαφθορά στις δημόσιες συμβάσεις για τη σεισμόπληκτη επαρχία του Αμπρούτσο δείχνουν ότι, αν μη τι άλλο, το σύστημα σήμερα είναι ακόμη πιο βρώμικο. Δεν περνάει ούτε μία ημέρα χωρίς να γίνεται αναφορά σε μια ενοχλητική υπόθεση απάτης, διαφθοράς και κατάχρησης εξουσίας στην κυβέρνηση και γενικότερα στον πολιτικό και επιχειρηματικό κόσμο.
Από τη στιγμή που ο κ. Μπερλουσκόνι βρέθηκε στην πολιτική το 1994, παρά τους ισχυρισμούς του για ένα νέο πολιτικό μέλλον, δεν κάνει τίποτε άλλο από το να προσπαθεί να διατηρήσει το παρελθόν, να προστατευτεί από τον Νόμο και να ενισχύσει την προσωπική του εξουσία έναντι του κράτους δικαίου και των θεσμών. Ο κ. Μπερλουσκόνι δεν είναι απλώς «δημοφιλής», είναι πολύ ισχυρός για την Ιταλία και τη Δημοκρατία της. Πώς λοιπόν μπορεί αυτό να σταματήσει; Την ερχόμενη Κυριακή και Δευτέρα οι Ιταλοί θα ψηφίσουν για 13 από τους 20 περιφερειακούς κυβερνήτες της χώρας. Καθώς 11 από αυτές τις περιφέρειες ελέγχονται από τοπικούς άρχοντες που ανήκουν στην κεντροαριστερή αντιπολίτευση, ο κ. Μπερλουσκόνι ελπίζει ότι το κεντροδεξιό κόμμα του Κόμμα της Ελευθερίας (ΡdL) θα καταφέρει να τους παραγκωνίσει, ενισχύοντας την εικόνα του σε εθνικό επίπεδο. Με τα σκάνδαλα που έχουν ξεσπάσει και την ανικανότητα πολλών υποψηφίων του κόμματος αυτό το εγχείρημα φαντάζει δύσκολο.
Η μεγάλη δύναμη του Μπερλουσκόνι είναι ο λαϊκισμός του και ο έλεγχος που ασκεί στα μέσα ενημέρωσης. Εκτός από τα χρήματα, αυτά είναι η μοναδική του δύναμη. Οι πολιτικοί του σύμμαχοι, όπως ο Τζιανφράνκο Φίνι, πρώην ηγέτης του νεοφασιστικού σχηματισμού Εθνική Συμμαχία, και η ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά, είναι φίλοι μόνο στους καλούς καιρούς. Θα βρίσκονται στο πλευρό του μόνο όσο ο Μπερλουσκόνι είναι ισχυρός. Και αυτός είναι ο λόγος που το αποτέλεσμα των περιφερειακών εκλογών έχει μεγάλη σημασία. Οι εσωτερικοί τριγμοί στο ΡdL και τα απανωτά σκάνδαλα μπορεί εν τέλει να διαλύσουν τον μύθο που θέλει τον κ. Μπερλουσκόνι να είναι ανίκητος. Ενας κορυφαίος ιταλός επιχειρηματίας μου είπε χαρακτηριστικά ότι ο κ. Μπερλουσκόνι «δεν πρόκειται να φάει από το πανετόνε». Αυτός είναι ένας χαριτωμένος μιλανέζικος τρόπος για να πεις ότι μέχρι τα Χριστούγεννα, όταν σερβίρεται το συγκεκριμένο γλυκό, ο κ. Μπερλουσκόνι θα αποτελεί παρελθόν. Αν αυτό συνέβαινε μέχρι το Πάσχα θα ήταν ακόμη καλύτερα.
© Τhe Τimes, 2010
