Ανοδος του κόστους δανεισμού σε όλες τις κατηγορίες χρηματοδότησης, υποχώρηση των ρυθμών ανάπτυξης των υπολοίπων των δανείων προς ιδιώτες και σημαντική αύξηση των προθεσμιακών καταθέσεων καταγράφηκαν τον περασμένο Οκτώβριο, στο αποκορύφωμα της κρίσης που πλήττει τις διεθνείς αγορές. Τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα χθες η Τράπεζα της Ελλάδος επιβεβαίωσαν τη γενικότερη αίσθηση που υπάρχει στην αγορά για ακριβότερο χρήμα από τις τράπεζες, μετά το ιστορικό ρεκόρ που κατέγραψε το διατραπεζικό επιτόκιο euribor τριμήνου στις αρχές Σεπτεμβρίου. Τα πιστωτικά ιδρύματα επέλεξαν να αυξήσουν τα spreads σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία στα περισσότερα είδη δανείων, ενώ στα προϊόντα που είναι συνδεδεμένα με τα ευρωπαϊκά επιτόκια οι αυξήσεις πέρασαν αυτόματα.

Ο δανεισμός στη χώρα μας στο τέλος του α΄ δεκαμήνου του 2008 έφθασε τα 247,99 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας ως ποσοστό το 100% του ΑΕΠ για πρώτη φορά στη σύγχρονη ελληνική οικονομική ιστορία. Οι επιχειρήσεις χρωστούν στις τράπεζες 131,8 δισ. ευρώ, ενώ ο δανεισμός των νοικοκυριών ξεπέρασε τα 116,18 δισ. ευρώ. Ο ρυθμός ανόδου του συνόλου των οφειλών προς τα πιστωτικά ιδρύματα ανήλθε σε 19,7% έναντι 21,7% τον Οκτώβριο του 2007. Και αν στα εταιρικά δάνεια υπάρχει επιτάχυνση της ετήσιας ποσοστιαίας μεταβολής, δεν συμβαίνει το ίδιο στις χορηγήσεις στη λιανική τραπεζική, όπου η δωδεκάμηνη αύξηση των υπολοίπων έπεσε στο 15,1% από 16,3% τον Σεπτέμβριο, 22,4% στο τέλος του 2007 και 24,3% ακριβώς έναν χρόνο νωρίτερα.

Στο χαμηλότερο επίπεδο στην εποχή του ευρώ υποχώρησε ο ρυθμός αύξησης των στεγαστικών δανείων, ο οποίος διαμορφώθηκε στο 13,7%, ως αποτέλεσμα της μειούμενης οικοδομικής δραστηριότητας και της σημαντικής πτώσης των αγοραπωλησιών στην αγορά ακινήτων. Οι οφειλές από προγράμματα στεγαστικής πίστης διαμορφώθηκαν σε 76,85 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 9,8% από την αρχή του χρόνου, όταν τον αντίστοιχο μήνα του περασμένου έτους το ποσοστό αυτό είχε φθάσει το 24%. Ρόλο στη διαμόρφωση της εικόνας αυτής έχουν παίξει και τα αυξημένα επιτόκια που εφαρμόζουν πλέον οι τράπεζες. Τον Οκτώβριο το μέσο κυμαινόμενο ή σταθερό για έναν χρόνο επιτόκιο ανήλθε στο 5,92%, αυξημένο κατά 47 μονάδες βάσης σε σύγκριση με τον αμέσως προηγούμενο μήνα. Ανοδική πορεία ακολούθησαν και τα σταθερά επιτόκια, με αυτό των δύο έως πέντε ετών να ανέρχεται σε 5,03% από 4,75% τον Σεπτέμβριο και 4,14% στην αρχή του 2008.

Πιο ήπια μείωση της ανάπτυξης υπήρξε στην καταναλωτική πίστη. Τα υπόλοιπα των καταναλωτικών δανείων και των πιστωτικών καρτών «έτρεχαν» τον Οκτώβριο με 19,1% έναντι 22,4% στο τέλος του 2007 και έφθασαν τα 36,28 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 26 δισ. ευρώ αφορούν τοκοχρεολυτικά και ανοιχτά δάνεια και τα υπόλοιπα «πλαστικό χρήμα». Στα δάνεια ο ρυθμός ανόδου έχει πέσει τους τελευταίους 12 μήνες κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες στο 21,6%. Αντιθέτως, οι ρυθμοί στις πιστωτικές κάρτες διατηρούνται σε διψήφια νούμερα, φθάνοντας το εξεταζόμενο διάστημα στο 13%, έναντι μόλις 8,4% στο σύνολο του 2007. Το αρνητικό της υπόθεσης είναι ότι το μέσο επιτόκιο των καρτών έχει πλέον ανέλθει στο 16,28%, σημειώνοντας άνοδο της τάξεως του 1,5% μέσα σε μόλις έναν χρόνο.

Σε αντίθεση με τη λιανική τραπεζική, τα δάνεια προς επιχειρήσεις αυξήθηκαν με υψηλότερους ρυθμούς τον Οκτώβριο, που έφθασαν το 21,4% σε ετήσια βάση έναντι 20,2% τον Σεπτέμβριο και 18,1% στην αρχή του χρόνου.

Τέλος, στις καταθέσεις συνεχίστηκε η ενίσχυση των λογαριασμών προθεσμίας, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των οποίων άγγιξε το 50%. Για πρώτη φορά οι καταθέσεις της συγκεκριμένης κατηγορίας ξεπέρασαν τα 100 δισ. ευρώ, έναντι 74,88 δισ. ευρώ στις αρχές του έτους, σε αντίθεση με τις καταθέσεις ταμιευτηρίου, τα υπόλοιπα των οποίων σημείωσαν νέα υποχώρηση στα 66,78 δισ. ευρώ από 73,56 δισ. ευρώ στο τέλος Δεκεμβρίου του 2007. Οι αποδόσεις των «κλειστών» καταθέσεων καταρρίπτουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο από μήνα σε μήνα. Τον Οκτώβριο το μέσο επιτόκιο των νέων καταθέσεων σε προθεσμίες διάρκειας ως ένα έτος έφθασε το 5,37%, ενώ για διάστημα από ένα ως δύο έτη ανήλθε σε 5,75%.