Ακρατος συγκεντρωτισμός ή τολμηρή μεταρρύθμιση;

Σε λίγες ημέρες συνέρχεται στη Θεσσαλονίκη το συνέδριο της Ενωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας (ΕΝΑΕ), στις συζητήσεις του οποίου θα κυριαρχήσει το θέμα τής από πολλού εξαγγελλόμενης διοικητικής μεταρρύθμισης της χώρας. Ωστόσο και αυτή τη στιγμή οι προθέσεις της κυβέρνησης για τη διοικητική αυτή μεταρρύθμιση παραμένουν αδιευκρίνιστες, γεγονός που δημιουργεί εύλογα την υποψία ότι πίσω από το εύηχο αυτό σύνθημα κρύβονται πάλι υπεκφυγές και αρκετή υποκρισία. Ο κίνδυνος οι προτάσεις των αιρετών να μπουν για άλλη μία φορά σε κάποιο κυβερνητικό συρτάρι είναι ορατός. Σε κάθε περίπτωση, το ασαφές και ημιτελές σχέδιο που έχει παρουσιάσει ο υπουργός Εσωτερικών δεν εγγυάται σε κανένα σημείο ότι η Αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθμού θα βγει από το καθεστώς του φτωχού συγγενούς. Δεν δίδονται πειστικές απαντήσεις στα καίρια ερωτήματα που αφορούν μια πολιτική ουσιαστικής αποκέντρωσης της χώρας μας:

1. Η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να δώσει τέλος στη συγκεντρωτική λογική που αφαιρεί πόρους και αρμοδιότητες από την Αυτοδιοίκηση;

2. Με ποιον τρόπο διασφαλίζει η κυβέρνηση ότι η μεταρρύθμιση που προτείνει δεν θίγει τον αιρετό χαρακτήρα της Αυτοδιοίκησης και της δημοκρατικής λειτουργίας σε όλα τα διοικητικά επίπεδα;

3. Με ποιον τρόπο σχεδιάζει η κυβέρνηση να βάλει στο παιχνίδι του αναπτυξιακού προγραμματισμού τους φορείς της Αυτοδιοίκησης και να αξιοποιήσει την εμπειρία τους και την οικειότητά τους με τα προβλήματα των πολιτών;

Αντί για σαφείς απαντήσεις σε αυτά τα βασικά ζητήματα, παρατηρούμε ρητορικές ακροβασίες που αποφεύγουν να πουν τα πράγματα με το όνομά τους. Η πρόταση για ανα-οριοθέτηση των περιφερειών και των δήμων της χώρας μας, που βρίσκει πλατιά συναίνεση, δεν μπορεί να συνιστά το κεντρικό σημείο της μεταρρύθμισης. Αν δεν ξεκινήσουμε από τη μετατροπή του ίδιου του κράτους σε ένα κράτος-στρατηγείο, το οποίο θα διατηρήσει μονάχα τομείς εθνικής σημασίας (άμυνα, εξωτερική πολιτική, δημόσια τάξη, ασφάλεια, δημοσιονομική γενική πολιτική, αναπτυξιακή πολιτική, Δικαιοσύνη), τότε η οποιαδήποτε γεωγραφική διοικητική ανακατανομή θα αποτελέσει μία ακόμη αλλαγή επί χάρτου. Αν δεν αποφασίσουμε να εφαρμόσουμε επιτέλους το τεκμήριο αρμοδιότητας υπέρ της Αυτοδιοίκησης που προβλέπει το Σύνταγμά μας, τότε η αποκέντρωση θα μείνει κενό γράμμα. Αν δεν προσδιοριστεί με σαφήνεια ότι η νέα Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση θα έχει άμεσα αιρετό χαρακτήρα, με διευρυμένη δημοκρατική νομιμοποίηση με κατάργηση του 42%, και παράλληλα θα έχει ουσιαστικό ρόλο στη διαχείριση του ΕΣΠΑ, τότε γνωρίζουμε καλά ότι θα παραμείνουμε και πάλι εγκλωβισμένοι στον συγκεντρωτισμό των κρατικών υπερπεριφερειών.

Η αυτονομία και η αυτοτέλεια της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης είναι ο βασικός όρος για να μπει η Ελλάδα στην εποχή μιας σύγχρονης και αποτελεσματικής διοικητικής λειτουργίας. Ορος που συνεπάγεται βέβαια την οικονομική αυτοτέλεια και την απεξάρτηση των δύο βαθμών Αυτοδιοίκησης από το κεντρικό κράτος.

Το στοίχημα της διοικητικής μεταρρύθμισης με άξονα την πραγματική Αυτοδιοίκηση είναι το στοίχημα που αδυνατούμε να κερδίσουμε εδώ και πολύ καιρό. Ο χρόνος μας όμως τελειώνει. Δεν επιτρέπεται να χάσουμε κι άλλη μία ευκαιρία με δειλές αλλαγές που θα βαπτίσουμε μεταρρύθμιση.

Εχουμε ανάγκη από μια τολμηρή μεταρρύθμιση. Να μην ξεχνάμε ότι οι πολίτες, που εμπιστεύονται όλο και λιγότερο το «Δημόσιο», αντιλαμβάνονται πολύ καλά τις εικονικές μεταρρυθμίσεις και τις απορρίπτουν.

Η κυρία Κωνσταντίνα Μπέη είναι υπερνομάρχης Αθηνών – Πειραιώς.