ΤΙΣ προάλλες, ο άλλοτε δικτάτορας της Χιλής Αουγκούστο Πινοσέτ – αν και είχε γλιτώσει τη δίκη του από ευρωπαϊκά δικαστήρια, επειδή, λέει, ήταν «ανίκανος προς καταλογισμόν λόγω γεροντικής άνοιας» – έδωσε… συνέντευξη σε αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο του Μαϊάμι. Και εκεί, νηφαλιότατα και θρασύτατα, «αγίασε» την δεκαεφτάχρονη (1973-90) τυραννία του, ισχυρίστηκε πως, έκανε τα πάντα λόγω φλογερού πατριωτισμού, και διαδήλωσε πως δεν νιώθει καμιά ενοχή για όσα έπραξε και για όσους έσφαξε1.
Οι συμπατριώτες του – υπουργοί, πολίτες, οργανώσεις, θύματά του – αλλά και ο παγκόσμιος Τύπος έμειναν κατάπληκτοι για την αναισχυντία του εκπεσόντος δυνάστη. Εμείς οι Ελληνες, ωστόσο, δεν ξαφνιαστήκαμε διόλου. Εχοντας οδυνηρότατη πείρα από δυο δικτατορίες, ξέρουμε πως οι δικτάτορες έχουν πλαστεί από την ίδια λάσπη, ακριβέστερα από τον ίδιο βόρβορο: Ενα βόρβορο, που δεν περιέχει μόνο όλα τα σαπρόφυτα της εγκληματικότητας, της αιμοδιψίας, της απάτης, της αρπαγής, αλλά και της αμετανόητης πώρωσης. Παράδειγμα, από τα δικά μας, τα «οικεία κάκιστα»:
ΟΤΑΝ τελείωσε η διαδικασία της δίκης των πρωταιτίων του απριλιανού πραξικοπήματος και της δικτατορίας (Αύγουστος 1947), ο «αρχηγός» τους Γ. Παπαδόπουλος, αποχώρησε μεγαλοπρεπώς από το Εφετείο και εξέπεμψε urbi et orbi ένα γλοιώδες «διάγγελμα», όπου υμνολογούσε την «σωτήριον επανάστασιν» και λιβάνιζε τον εαυτό του, χωρίς την ελάχιστη αιδώ. Αξίζει, λοιπόν να δούμε τις αδερφικές ομοιότητες του τότε υπόδικου Παπαδόπουλου και του νυν φυγόδικου Πινοσέτ, για να επιβεβαιωθεί άλλη μια φορά πως «οι λύκοι δεν αλλάζουν το μαλί τους».
ΘΑ περιοριστώ σε λίγα δείγματα:
Πινοσέτ: «Εδρασα πάντοτε με γνώμονα, την αγάπη μου για τη Χιλή. Δεν νιώθω τύψεις για τίποτε».
Παπαδόπουλος: «Εχω απολύτως ήσυχον την συνείδησίν μου, διότι ενήργησα κατά τας υπαγορεύσεις της και υπήρξα συνεπής προς τα εθνικάς αρχάς μου».
Πινοσέτ: «Ποτέ δεν θέλησα να γίνω δικτάτορας, γιατί θεωρούσα πως οι δικτάτορες έχουν κακό τέλος… Υπήρξα πάντοτε δημοκράτης. Πάντα δρούσα με δημοκρατικό τρόπο» (μάρτυρες, οι χιλιάδες δολοφονημένοι, βασανισμένοι, εξόριστοι κτλ.)
Παπαδόπουλος: «Ουδέποτε ετάξαμεν ως σκοπόν μας την εγκαθίδρυσιν τυραννίας… Απεβλέψαμεν εις την εγκαθίδρυσιν μιας νέας και υγιούς δημοκρατίας. Να ιδρύσωμεν κράτος δικαίου, ισχύος και ελευθερίας. Οσα επράξαμεν αποτελούν σταθμόν εις την Ελληνικήν ιστορίαν»…
Πινοσέτ: «Λένε πως πρέπει να ζητήσω συγγνώμη. Από ποιούς πρέπει να συγχωρεθώ; [Οι αναιδείς που μιλάνε για συγγνώμη, εννοούν, φυσικά, τον κατατυραννισμένο χιλιανό λαό και τα αμέτρητα θύματα του τυράννου].
Παπαδόπουλος: «Ουδέποτε άλλοτε εις την ιστορίαν της Ελλάδος καθεστωτική μεταβολή έγινε δεκτή με μεγαλύτερον και αυθορμητότερον ενθουσιασμόν»…
Πινοσέτ: «Αν κάποιος πρέπει να ζητήσει συγχώρεση, αυτοί είναι οι μαρξιστές, οι κομμουνιστές».
Παπαδόπουλος: «Ο αναπόφευκτος εμφύλιος πόλεμος προς τον οποίον εσυρόμεθα, θα κατέληγεν εις βεβαίαν επικράτησιν του κομμουνισμού, που θα προσέθετε νέας εκατόμβας»…
Πινοσέτ: «Υπήρξα άγγελος για την πατρίδα μου».
Παπαδόπουλος: «Το μέγα εγχείρημά (μου) επέρασεν εις την δικαιοδοσίαν της Ιστορίας»…
ΟΙ χιλιανοί χαρακτήρισαν τη συνέντευξη του Πινοσέτ «οικτρή και φρικτή». Δικαιότατα. Εχει, όμως, ενδιαφέρον να θυμηθούμε πώς έχουν κρίνει τον ημέτερον «άγγελον» όχι οι εχθροί του, αλλά οι ίδιοι οι συνεργάτες και συνένοχοί του, «υπουργοί» και άλλοι.
Οι εν λόγω, αν και είχαν αγριότατα ψωμισθεί από το «καθεστώς», έφτασαν να χαρακτηρίζουν τον «αρχηγό» τους με τα κομψότερα (και ρεαλιστικότερα) επίθετα. Ηγουν:
«Χρεωκοπημένος δήθεν ηγέτης… Ανερμάτιστος» (N. Μακαρέζος)
«H ανικανότης και η ακαταλληλότης του… η άφρων πολιτική του… αι αυτόχρημα εγκληματικαί ενέργειαί του» (A. Ματθαίου)
«Του έλειπε τελείως η μόρφωσις… Εφαρμόζει ένα καθαρόν καιροσκοπισμόν. Ολες οι ιδέες του ήταν κουβέντες επαρχιακού καφενείου» (Γ. Γεωργαλάς).
Και άλλα ών ουκ έστιν αριθμός.
Οσο για το καθεστώς που επέβαλαν και καρπώθηκαν, οι κρίσεις των αυτών συνεργών είναι ακόμα πιο γλαφυρές και εύγλωττες:
«Πρέπει να δίδωμεν εις τα καταστάσεις το πραγματικόν των όνομα. Δεν έχομεν δημοκρατίαν. Εχομεν δικτατορίαν» (Θ. Παπακωνσταντίνου)
«Υπάρχει ανηθικότης, αδικία και νεποτισμός… H «χούντα» [ναι!] καλοπερνά… κλέβει… φιλοξενείται» (Στ. Παττακός)
«Ευτελής ποιότης… και κακοσμία μεθόδων, αι οποίαι προσιδιάζουν μόνον εις φασιστικόν καθεστώς» (N. Μακαρέζος)
«H συσσωρευθείσα υπό της τυραννίας κόπρος του Αυγείου» (Δ. Σταματελόπουλος)
«H αποτυχία της 21 Απριλίου… η αποτυχία… η αποτυχία… Ολα εφθάρησαν. Σαν έθνος, ζούμε την «Ωρα μηδέν»» (Γ. Γεωργαλάς)2…
ΓΙΑΤΙ τ’ ανασκαλέψαμε όλα αυτά τα αηδή και τους αηδείς; Οχι μόνο για να τονίσουμε πως όλοι οι δικτάτορες, ακόμα και μετά την πτώση τους, παραμένουν ανάλλακτοι και αμετανόητοι. Αλλά για να δώσουμε στους όποιους – εξίσου αμετανόητους – νοσταλγούς και θαυμαστές της δικτατορίας, άλλη μια γεύση του ποιού και του πολτού κάθε τυραννίας που, σε κάθε τόπο και χρόνο δεν απεργάζεται παρά την απόλυτη ταπείνωση και εξανδραποδισμό της πολιτείας και του πολίτη, και διαφθείρει απόλυτα την κοινωνία και τα άτομα, με την απόλυτη βία και την απόλυτη νάρκωση της πράξης και της σκέψης των πάντων…
1. «Το Βήμα», 27.11.03. 2. Βλ. το άρθρο μου «Το Θράσος του Πάρθου», «Το Βήμα», 24.8.1947. Και σε Πολιτικά B’, Θεμέλιο, 1980, σελ. 166-175. Εκεί και οι λεπτομερείς σχετικές παραπομπές.
