Αν η πρώτη θητεία Καραμανλή περάσει στην ιστορία ως «περίοδος των κουμπάρων», η δεύτερη θητεία δικαιούται αυτονοήτως να ονομαστεί «περίοδος των συζύγων». Οι επαγγελματικές δραστηριότητες τεσσάρων (τουλάχιστον) υπουργικών συζύγων έχουν (με τον έναν ή τον άλλο τρόπο) απασχολήσει ως τώρα την επικαιρότητα. Και αυτό είναι νέο φαινόμενο στην ελληνική πολιτική.

Γιατί όμως η αναταραχή; Είναι προφανές ότι ουδείς έχει την απαίτηση οι σύζυγοι των πολιτικών να ασχολούνται αποκλειστικά με τα οικιακά. Και είναι εξίσου προφανές ότι τα ίδια ισχύουν και για τους συζύγους πολιτικών, όταν οι πολιτικοί είναι γυναίκες- στο Ηνωμένο Βασίλειο ο σύζυγος της Μάργκαρετ Θάτσερ υπέστη την ίδια αυστηρή κριτική με τη σύζυγο του Τόνι Μπλερ. Τα ζητήματα δημόσιου ήθους δεν έχουν φύλο.

Από την άλλη πλευρά, βεβαίως, δεν θυμάμαι να αμφισβητήθηκε ποτέ η δυνατότητα της κυρίας Καραμανλή να ασκεί την ιατρική ή της κυρίας Μπρούνι να βγάζει δίσκους ή εκατοντάδων συζύγων πρώην και νυν υπουργών σε ολόκληρη την Ευρώπη να χαράζουν τη σταδιοδρομία τους και να βγάζουν το ψωμί τους. Κάτι τέτοιο θα ήταν άδικο, αντικοινωνικό και αναχρονιστικό. Και υπό αυτήν την έννοια, δεν βλέπω να αναπτύσσεται κάποιο κίνημα «γυναίκες στο σπίτι» ώστε να αρχίσουμε να καίμε στηθόδεσμους. Οταν οι κυρίες δεν ενοχλούν, δεν ενοχλούνται.

Το πρόβλημα συνεπώς προκύπτει ειδικά, όχι γενικά. Και προκύπτει όταν η σύζυγος αναπτύσσει δραστηριότητες που κινούνται στο τρίγωνο της επιρροής, του χρήματος και της μπίζνας. Δραστηριότητες, δηλαδή, για τις οποίες δεν είναι ποτέ σαφές και ούτε μπορεί να αποδειχθεί αν διεκπεραιώνονται αυτόνομα και κατ΄ αξίαν ή αν αποτελούν προέκταση της εξουσίας που ασκεί ο σύζυγος υπουργός.

Δεν είναι λοιπόν πρόβλημα συζύγων, αλλά πρόβλημα δημοκρατίας. Και δεν αφορά την επαγγελματική χειραφέτηση των γυναικών αλλά τη διαχείριση της εξουσίας. Καλώς ή κακώς, ένας από τους βασικούς κανόνες των δημοκρατικών πολιτειών είναι ότι κανένας δεν μπορεί να χρησιμοποιεί για πάρτη του (ή για πάρτη άλλων…) την εξουσία που η πολιτεία τού ανέθεσε για να διευθύνει τα κοινά. Ο κανόνας δεν επιδέχεται εξαιρέσεις. Και πάντως δεν εξαιρούνται οι κυρίες. Ποιο είναι όμως το όριο πέρα από το οποίο το εύλογο καθίσταται αμφιλεγόμενο; Ομολογώ ότι το όριο αυτό δεν είναι πάντα σαφές ούτε δεδομένο. Αλλά νομίζω ότι υπάρχει μια πολύ καλή συνταγή για όσους (και όσες) ενδιαφέρονται ειλικρινά να το αναζητήσουν: χρειάζεται λίγη λογική- και πολλή ευαισθησία…

jpretenteris@dolnet.gr