Τρομοκρατία στην Αγκυρα: «Ο φόβος αυξάνει τη μυωπία στην κοινωνία»

Αν στόχος μιας τρομοκρατικής επίθεσης είναι να σπείρει χάος, το τυφλό μακελειό με τους 130 νεκρούς διαδηλωτές στην καρδιά της Αγκυρας τον πέτυχε. Λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, η κατάσταση στην Τουρκία είναι εκρηκτική: η πόλωση έχει χτυπήσει κόκκινο, την ώρα που φουντώνουν οι συγκρούσεις με τους Κούρδους στα νοτιοανατολικά και μαίνεται ο τρομερός εμφύλιος στη γειτονική Συρία.

«Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις της επίθεσης στην Αγκυρα για την τουρκική κοινωνία και για την τύχη του Ερντογάν;» ρώτησε «Το Βήμα» τρεις ειδικούς.

«Αυτές οι επιθέσεις άλλαξαν σχεδόν τα πάντα» μας λέει ο Εμρέ Ερντογάν (απλή συνεπωνυμία με τον τούρκο πρόεδρο), καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης.

«Το πιο σημαντικό αποτέλεσμα είναι η αλλαγή στο κλίμα της κοινωνίας. Οι εκλογές, χρόνος αναζωογόνησης για την πολιτική, οδηγούν γενικά σε λαϊκή αισιοδοξία και ελπίδα για καλύτερο μέλλον. Αλλά στη διάρκεια οικονομικών και πολιτικών κρίσεων φέρνουν απελπισία παρά ελπίδα. Οι τρομοκρατικές δραστηριότητες δημιουργούν φόβο και ο φόβος αυξάνει τη μυωπία στην κοινωνία. Κάνει τους ανθρώπους πιο ξενοφοβικούς, ιδιαίτερα δύσπιστους απέναντι στον «άλλον», τον «ξένο». Κάθε τμήμα της κοινωνίας είναι εν δυνάμει υποψήφιο για να γίνει εξιλαστήριο θύμα αυτής της αρνητικής διάθεσης, συμπεριλαμβανομένων των θυμάτων της επίθεσης» τονίζει ο Ερντογάν.

«Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν είναι εύκολο να προβλεφθούν οι αλλαγές στο εκλογικό σώμα. Είναι σαφές ότι το HDP, το κύριο κουρδικό κόμμα το οποίο ταυτίζεται με τα θύματα, θα προσελκύσει μερικούς νέους ψηφοφόρους, οι οποίοι κατηγορούν την κυβέρνηση ως υπεύθυνη για τις βομβιστικές επιθέσεις. Αλλά και το ΑΚΡ μπορεί να κερδίσει κάποιες ψήφους από τα εθνικιστικά και συντηρητικά τμήματα της κοινωνίας» εκτιμά ο Ερντογάν.

«Το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της ενότητας»

«Οι βομβιστικές επιθέσεις θα μπορούσαν να ενισχύσουν το AKP (σ.σ.: το ισλαμιστικό κόμμα του Ερντογάν) στις εκλογές, αν το πατριωτικό ένστικτο του μέσου πολίτη υπερισχύσει της υπεράσπισης των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων, όπως θα περίμενε κανείς σε μια δημοκρατία» μας λέει ο Δημήτρης Τριανταφύλλου, διευθυντής στο Κέντρο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών (CIES) στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας της Κωνσταντινούπολης.

«Κάποιοι θεωρούν ότι η σφαγή στην Αγκυρα είναι το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της ενότητας του τουρκικού έθνους. Αλλοι μιλούν για τα «Οκτωβριανά» του Ερντογάν, σε παραλληλισμό με τα «Σεπτεμβριανά», τα πογκρόμ του Σεπτεμβρίου 1955, που οδήγησαν στην πτώση του Μεντερές. Ο Ερντογάν θερίζει ό,τι έσπειρε, κάνοντας τουλάχιστον τα στραβά μάτια στην αυξανόμενη ισλαμιστική απειλή. Μεγάλο μέρος της οργής απευθύνεται τώρα εναντίον του. Η τουρκική κοινωνία βλέπει συγκλονισμένη το κράτος να μην μπορεί να την προστατεύσει, ούτε καν στο κέντρο της πρωτεύουσας όπου βρίσκεται η έδρα της εξουσίας» τονίζει.

Και καταλήγει: «Αλλά δεν περιμένω ότι στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου θα αλλάξουν ριζικά τα αποτελέσματα των προηγούμενων εκλογών. Η πόλωση της κοινωνίας θα φανεί πάλι στις κάλπες με άθικτη τη δύναμη του ΑΚP, ακόμη και αν αναγκαστεί να κάνει συμφωνία για κυβέρνηση συνασπισμού. Πολλοί ελπίζουν ότι το AKP και το κύριο κόμμα της κοσμικής αντιπολίτευσης, το CHP, θα καταλήξουν σε συγκυβέρνηση στέλνοντας μήνυμα υπέρ της κοινωνικής συνοχής. Αλλοι φοβούνται ότι μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση συνασπισμού μεταξύ του ΑΚΡ και του υπερεθνικιστικού MHP, δύο κομμάτων που έχουν μεγαλύτερη ιδεολογική συγγένεια».

«Η βομβιστική επίθεση στην Αγκυρα βάθυνε τον διχασμό σε μια ήδη επικίνδυνα διαιρεμένη κοινωνία» λέει στο «Βήμα» ο Γκάρεθ Τζένκινς, συγγραφέας και αναλυτής στην Κωνσταντινούπολη.

«Ηταν η τρίτη επίθεση σε συλλαλητήριο Κούρδων και αριστερών τους τελευταίους τέσσερις μήνες, μετά τις βομβιστικές επιθέσεις στο Ντιγιάρμπακιρ, τον Ιούνιο και στο Σουρούτς τον Ιούλιο. Δεν έχουν γίνει επιθέσεις σε συγκεντρώσεις οπαδών της κυβέρνησης. Ενας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων υποψιάζονται ότι ο Ερντογάν και το ΑΚΡ επιτρέπουν να σκοτώνονται Κούρδοι και αριστεροί. Μερικοί μάλιστα πιστεύουν ότι η κυβέρνηση ενθαρρύνει αυτές τις επιθέσεις» προσθέτει ο Τζένκινς.

Και συμπληρώνει: «Τελικά ο αυταρχισμός του Ερντογάν –με την κατάρρευση του κράτους δικαίου και τις συλλήψεις δημοσιογράφων –είναι σημάδι απελπισίας και έμμεση παραδοχή ότι δεν μπορεί πλέον να διατηρήσει την εξουσία δημοκρατικά. Αν το AKP συγκεντρώσει την πλειοψηφία στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου, λίγοι από τους αντιπάλους του θα πιστέψουν ότι κέρδισε δίκαια. Θα υπάρξει πραγματικός κίνδυνος σοβαρής πολιτικής αναταραχής, ιδίως στις περιοχές των Κούρδων. Μια νέα γενιά Κούρδων μεγαλώνει πιστεύοντας ότι ο Ερντογάν δεν τους στερεί απλώς τα δικαιώματά τους, αλλά τους σκοτώνει και επιτρέπει στους ισλαμιστές εξτρεμιστές να τους σκοτώνουν».